The Trajectory of Care Policies in the Process of the Transformation of the Welfare System: An Evaluation Based on the Conservative Welfare Regime

Yıl 2020, Sayı: 78, 171 - 203, 25.06.2020

Mehmet Merve Özaydın , Nursel Karaman

https://doi.org/10.26650/jspc.2019.78.0077

Öz

The concept of care has gone beyond being an issue attributed to the private sphere in line with the social service policies undertaken by the modern welfare state since its emergence and its scope has been discussed in a wider framework covering the public sphere. The inclusion of the concept of care in welfare regime analyses is important in terms of how care responsibilities are shared between the state, the market and the family in society and how this sharing affects the social and economic relations of the society. In line with the transformation in the welfare system with the economic, social and demographic developments since 1970s, the family institution’s efficiency, which has traditionally played an active role in welfare provision, especially in care services, has started to decrease. Thus, with the loss of functionality of the “familialism” principle, which is explicitly or implicitly accepted in most of the European welfare states, various reforms in care policies have been brought to the agenda. These reforms are shaped in line with the economic conditions of the countries and especially the situation in the labor markets within the framework of the characteristics of welfare regimes. The aim of this study is to present the reforms in care policies on the axis of the conservative welfare regime through the examples of Germany, France and Belgium which are thought to have the general characteristics of this regime. The evaluation shows that care policies in these countries in the post-1980 period have been implemented for similar purposes as a result of similar stimuli in two main periods: (i) 1980-2000 and (ii) 2000 and beyond. Finally, the study tried to draw a general policy framework for care in the last decade in Turkey and highlight different and similar spots in the conservative welfare regime.

Anahtar Kelimeler

Welfare system, Conservative welfare regime, Familialism, Care crisis, Care policies

Refah Sisteminin Dönüşümü Sürecinde Bakım Politikalarının Yörüngesi: Muhafazakâr Refah Rejimi Temelinde Bir Değerlendirme

Öz

Modern refah devletinin ortaya çıkışından itibaren üstlendiği sosyal hizmet politikaları gereğince bakım kavramı, özel alana atfedilen bir konu olmanın ötesine geçmiş ve kapsamı kamusal alanı kapsayacak biçimde daha geniş bir çerçevede tartışılmaya başlanmıştır. Refah rejimi analizlerine bakım kavramının dâhil edilmesi, bakım sorumluluklarının toplumda devlet, piyasa ve aile arasında nasıl paylaşıldığı ve bu paylaşımın toplumun sosyal ve ekonomik ilişkiler bütününü ne şekilde etkilediği noktasında önemli olmaktadır. 1970’li yıllardan itibaren yaşanan ekonomik, sosyal ve demografik gelişmelerle refah sisteminde yaşanan dönüşüm doğrultusunda geleneksel olarak refah sunumunda, özellikle de bakım hizmetlerinde etkin bir role sahip olan aile kurumunun bu etkinliği azalmaya başlamıştır. Böylelikle Avrupa refah devletlerinin çoğunda gerek açık gerekse örtük bir biçimde kabul edilen “ailecilik” ilkesinin işlevselliğini kaybetmesiyle bakım politikalarında çeşitli reformlar gündeme gelmiştir. Bu reformların ise refah rejimlerinin karakteristik özellikleri çerçevesinde ülkelerin ekonomik koşullarıyla ve özellikle işgücü piyasalarının içinde bulunduğu durumla eşgüdümlü olarak şekillendiği görülmektedir. Bu çalışmanın amacı, bakım politikalarındaki reformları muhafazakâr refah rejimi ekseninde, bu rejimin genel özelliklerini taşıdığı düşünülen Almanya, Fransa ve Belçika örnekleri üzerinden hareket ederek ortaya koyabilmektir. Yapılan değerlendirmede, söz konusu ülkelerde 1980 sonrası süreçte bakım politikalarının, (i)1980-2000 ve (ii)2000 ve sonrası şeklinde iki ana dönem içerisinde benzer uyarıcılar sonucu, benzer amaçlara yönelik olarak uygulamaya konduğu ortaya konulmaktadır. Çalışmada son olarak, Türkiye’de son dönemdeki bakım politikalarına ilişkin genel bir çerçeve çizilmiş ve muhafazakâr refah rejimindeki karakteristiklerle farklılaştığı ve benzeştiği noktalar vurgulanmaya çalışılmıştır

Anahtar Kelimeler

Refah sistemi, Muhafazakâr refah rejimi, Ailecilik, Bakım krizi, Bakım politikaları

Kaynakça

• ASPB, (2010). Bakım hizmetleri stratejisi ve eylem planı/2011-2013.
• Atasü Topçuoğlu, R. (2016). Feminizmin refah devleti ve sosyal politika alanına eleştiri ve katkıları. Amme İdaresi Dergisi, 49(4), 37-63.
• Bütün, M. (2010). Toplumsal cinsiyet eşitliği perspektifinden çocuk bakım hizmetleri: farklı ülke uygulamaları. Ankara: T.C Başbakanlık Kadının Statüsü Genel Müdürlüğü Uzmanlık Tezi.
• Daly, M. and Lewis, J. (2000). The concept of social care and the analysis of contemporary welfare states. British Journal of Sociology, 51(2), 281-298.
• Dedeoğlu, S. (2009). Eşitlik mi ayrımcılık mı? Türkiye’de sosyal devlet, cinsiyet eşitliği politikaları ve kadın istihdamı. Çalışma ve Toplum, 2, 41-54.
• ERG ve AÇEV. (2017). Türkiye’de erken çocukluk bakımı ve okul öncesi eğitime katılım bilgi notu.
• Esping-Andersen, G. (1990). The three worlds of welfare capitalism. New Jersey: Princeton University Press.
• Esping-Andersen, G. (2011). Tamamlanmamış devrim: kadınların yeni rollerine uymak. İstanbul: İletişim Yayınları, (Eserin orijinali 2009’da yayımlandı).
• Geissler, B. and Pfau- Effinger, B. (2005). Change in European care arrangements. care and social integration in European societies,(ed. B. Geissler and B. Pfau-Effinger). Policy Press, 5.
• Gökbayrak, Ş. (2009). Refah devletinin dönüşümü ve bakım hizmetlerinin görünmez emekçileri göçmen kadınlar. Çalışma ve Toplum, 2, 55-82.
• Hekimler, A. (2015). Federal Almanya’da sosyal bakım sigortasının temel esasları. Çalışma ve Toplum, 1, 45-76.
• İlkkaracan, İ. (2010). Giriş. İ. İlkkaracan (der.). Emek piyasasında toplumsal cinsiyet eşitliğine doğru: iş ve aile yaşamını uzlaştırma politikaları, İstanbul: İTÜ BMT-KAUM, 8-18.
• Karaman, N. (2015). Refah rejimleri sınıflandırmaları ekseninde türkiye’de iş-aile yaşamını uyumlaştırma politikaları ve kadın istihdamı. Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Kremer, M. (2007). How walfare states care: culture, gender, parenting in europe. Amsterdam: Amsterdam University Press, 28-72.
• Leitner, S. (2003, November). The caring function of the family: belgium in comparative perspective. Paper presented at the ESPAnet Conference “Changing European Societies-The Role of Social Policy”, Copenhagen. Lewis, J. (2001). The decline of the male breadwinner model: ımplications for work and care. Social Politics, Summer, 152-169.
• Metin, M. (2014). Almanya federal cumhuriyetindeki zorunlu bakım sigortası ve Türkiye’de uygulanabilirliği. ÇSGB Uzmanlık Tezi, Ankara.
• Metin, B. ve Özaydın, M. M. (2014). Çalışma ve refah. Ankara: Gazi Kitabevi.
• Meyer, T. ve Hinchman, L. (2015). Sosyal demokrasi kuramı. Ankara: Phoenix Yayınevi.
• Morel, N. (2007). From subsidiarity to “free choice”: child and elderly care policy reforms in France, Belgium, Germany and the Netherlands. Social Policy&Administration, 41(6), 618-637. Nickell, S., Nunziata, L. and Ochel, W. (2005). Unemployment in the OECD since the 1960s. what do we know?. The Economic Journal, 115, 1-27.
• OECD. (2011). Help wanted? providing and paying for long-term care, 62.
• Önder, N. (2013). Türkiye’de kadın işgücünün görünümü. Çalışma Dünyası Dergisi, 1(1), 35-61.
• Özateş, Ö. S. (2015). Malumun ilanı- kadın emeğinin saklı yüzü: ev içi bakım emeği. Ankara: NotaBene Yayınları.
• Özdemir, S. (2007). Küreselleşme sürecinde refah devleti. (2. Baskı). İstanbul: İstanbul Ticaret Odası Yayınları.
• Seyyar, A. (2005). Almanya ve Japonya’da bakım sigortası uygulamaları. İktisat Fakültesi Mecmuası, 55(1), 735-757.
• Silvera, R. (2010). Fransa’da iş ve aile yaşamının uzlaştırılması: toplumsal cinsiyet eşitliği için yeni bir yaklaşım olarak “parentalizm”. İ. İlkkaracan (der.). Emek Piyasasında Toplumsal Cinsiyet Eşitliğine Doğru: İş Ve Aile Yaşamını Uzlaştırma Politikaları, İstanbul: İTÜ BMT-KAUM, 145-177.
• Toksöz, G. (2015). Yeni aile nüfus yasasının amacı doğurganlığı artırmak. http://www.keig.org/okumaOnerisi.aspx?id=23, 17 Aralık 2019’da alınmıştır.
• TÜİK, Sosyal Koruma İstatistikleri 2018. http://www.tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id=30625, 5 Ocak 2020’de alınmıştır.
• http://www.itgevakif.com/pdfs/elestiri_sicher.pdf, 15 Aralık 2019’da alınmıştır.
• https://data.oecd.org/pop/fertility-rates.htm, 19 Aralık 2019’da alınmıştır.
• https://stats.oecd.org/#, 1 Ocak 2020’de alınmıştır.