Türkiye’deki Suriyeli Sığınmacıların Sosyo-Ekonomik Yaşama Etkileri: Fayda Maliyet Ekseninde Bir Bakış

Yıl 2020, Sayı: 78, 111 - 145, 25.06.2020

Ayhan Gençler

https://doi.org/10.26650/jspc.2019.78.0036

Öz

Yirminci yüzyılın son çeyreğinden itibaren Türkiye, yakın coğrafyasında meydana gelen iktidar/rejim değişiklikleri sonrasında, farklı türlerde göç akımlarına maruz kalmıştır. Son olarak da, Ortadoğu ile Kuzey Afrika bölgelerinde yer alan bazı ülkelerde, rejim karşıtı eylemler çatışmaya dönüşmüş; Arap Baharı olarak da bilinen bu çatışmalar sonrasında da, bu ülkelerden ülkemize, göçmen ve sığınmacı/mülteci akını başlamıştır. Türkiye de komşusu olan Suriye’de iç karışıklığın artması ve bu ülkeden kaçan insanlara yönelik uyguladığı açık kapı politikasıyla, kısa zamanda milyonlarca Suriyeli sığınmacıya ev sahipliği yapmak zorunda kalmıştır. Sığınmacıların ülkemizde konuşlanmaları ve kalış sürelerinin belirsizliği, Türkiye’nin sosyo-ekonomik yaşamında yeni sorun alanlarının ortaya çıkmasına neden olmuştur. Bu makalede de Suriyeli sığınmacıların ülkemizdeki sosyal ve ekonomik yaşama olan fayda ve maliyetleri incelenmektedir. Bu bağlamda bu çalışmanın amacı, Suriyeli sığınmacıların, tarihinde ilk kez bu kadar kısa süre içinde kitlesel bir göç hareketi içinde kalmış olan Türkiye’nin, sosyoekonomik yaşantısına olan etkilerini ortaya koyabilmektir. Buradan hareketle, bu çalışmada öncelikli olarak Suriyeli sığınmacıların yasal statüleri incelenecek ardından da eğitim, sağlık, güvenlik, istihdam ve ekonomik bakımından olumlu ve olumsuz etkileri ortaya konmaya çalışılacaktır.

Anahtar Kelimeler

Sığınmacı, Mülteci. Geçici koruma, Eğitim, Sağlık, Güvenlik, Ekonomik maliyet

Destekleyen Kurum

Yazar bu çalışma için finansal destek almadığını beyan etmiştir.

Effects of Syrian Refugees on Socio-Economic Life in Turkey: An Overview on the Cost–Benefit Axis

Öz

Since the last quarter of the twentieth century, Turkey has been exposed to different waves of migration after certain regime changes in some of the countries within close proximity to it. In some countries in the Middle East and North Africa regions, anti-regime actions eventually turned into conflict; After these conflicts, also known as the Arab Spring, an influx of immigrants and asylum seekers/refugees started to emerge from these countries to our country. Turkey has been forced to host millions of Syrian refugees in a short space of time due to growing internal turmoil in neighbouring Syria and due to its open-door policy towards people fleeing from other countries. The uncertainty of the deployment of these refugees in Turkey, not to mention the uncertainty surrounding the duration of this situation, has led to the emergence of new problem areas in Turkey’s socio-economic life. This article examines the benefits and costs of Syrian refugees to our country’s social and economic life. In this context, the aim of this study is to demonstrate the effects of Syrian refugees on the socioeconomic life of Turkey, which has been involved in a mass migration movement for the first time in its history. Our primary aim in this study will be to examine the legal status of Syrian refugees and then the positive and negative effects of the refugee situation on education, health, safety, employment and the economy will be shown.

Anahtar Kelimeler

Asylum seekers, Refugee, Temporary protection, Education, Health, Security, Economic cost

Kaynakça

• AFAD. (2014). Suriye’den Türkiye’ye nüfus hareketleri kardeş topraklarındaki misafirlik. Ankara.
• Akcan, A. T. (2018). Türkiye işgücü piyasasında suriyeli sığınmacıların yeri ve etkileri. Sosyal Güvenlik Dergisi, 8(2), 59–73.
• Alabbadi, S. A. (2019). The effect of Syrian refugees on increasing crime rate, mediating role the change of social structure. European Journal of Scientific Research, 152(3), 265–275.
• Arslantürk, O. ve Tunç, Y.E. (2018). Türkiye’de yabancıların çalışma izinleri Suriyeliler örneği. Ombudsman Akademik, (9), 141–180.
• Aygül, H. H. (2018). Mülteci emeğinin Türkiye işgücü piyasalarındaki görünümü ve etkileri. Süleyman Demirel Üniversitesi Vizyoner Dergisi, 9(20), 68–82.
• Barut, I. (2018). Osmanlı döneminde gerçekleşen göçlerin kurumsallaşma ve göç politikaları üzerindeki etkileri. Sosyal Politika Çalışmaları Dergisi Göç Özel Sayısı, 1, 161–190.
• Benek, S. (2016). Türkiye Suriye ilişkilerinin sosyal coğrafya açısından tarihsel arka planı. Gaziantep University Journal of Sciences, 1(15), 171–192.
• Ceritoğlu, E., Gürcihan-Yüncüler, H. B., Torun, H. ve Tümeni S. (2017). The Impact of Syrian refugees on natives’ labor market outcomes in Turkey: evidence from quasi experimental design. T.C. Merkez Bankası Working Paper No: 17/05.
• Çağlar, M. T. (2014). 2011 Sonrası Türkiye-Suriye ilişkileri ve Suriye-Türkiye krizi. TÜBİTAK 1001 Projesi Proje No: 112K172. www.tdkpkrizleri.org/images/ pdfmakaleler/TDP-Turan-Final1.pdf, (30,07,2019).
• Çakır, R (Konuşmacı). CNN Türk Televizyonu, Türkiye Gündemi Programı. 30.07.2019.
• Del Carpio, X. V., & M. Wagner. (2015). The impact of Syrian refugees on the Turkish labor market, World Bank group social protection and labor global practice group. Policy Research Working Paper WPS7402.
• Dost, S. (2014). Ulusal ve uluslararası mevzuat çerçevesinde ülkemizdeki Suriyeli sığınmacıların hukuki durumu. Süleyman Demirel Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 4(1).
• Duruel, M. (2015). Suriyeli sığınmacıların Türk emek piyasasına etkileri fırsatlar ve tehditler. International Journal of Economic Studies, 3(2).
• Ertürk, A. E. Misafirler (!) suç makinesi gibi. www.sozcu.com.tr/2016/gunden/misafirlersuc-makinesi-1230634/, (10,08,2019).
• Esen, O., & Binatlı, A. O. (2017). The impact of Syrian refugees on the Turkish economy: Regional labour market effect. Social Sciences, MDPI, Open Access Journal, 6(4): 1-12.
• Haberler.com (4 Şubat 2016). Göçmenlerin işlediği suçlar, göçmenlerle ilgili algıdan daha az problem. www.haberler.com/gocmenlerin-isledigi-suclar-gocmenlerle-ilgili8129506-haberi/, (24,08,2018).
• GİGM. (2019). Göç istatistikleri, yıllara göre geçici koruma kapsamındaki Suriyeliler. www.goc.gov.tr/gecici-koruma5638, (30.07.2019).
• Gökcan, Ö. (2018). Türkiye-Suriye ilişkilerinde bir kırılma noktası: Ekim 1998 krizi veya diğer bir ifadeyle “ilan edilmemiş savaş”. Akademik İncelemeler Dergisi, 13(1).
• Gültaç, A. ve Balçık, P. Y. (2018). Suriyeli sığınmacılara yönelik sağlık politikaları. Sakarya Tıp Dergisi, 8(2).
• Güzel, B. (2018). Suriye iç savaşı bağlamında Türkiye’nin değişen göç ve göçmen politikaları. I. Uluslararası Göç ve Mülteci Kongresi Bildirileri (101-116). Düzenleyen Düzce Üniversitesi. Düzce. 23-25 Kasım 2017.
• ICG (International Crisis Group). (2016). Türkiye’nin mülteci sorunu: kalıcılığın siyaseti. Avrupa Raporu No: 241. Brussels.
• ICG. (2018). Türkiye’deki Suriyeli mülteciler: kentsel gerilimleri azaltmak. Avrupa Raporu No: 248. Brussels.
• Ilgın, B. (2018). Osmanlı döneminde gerçekleşen göçlerin kurumsallaşma ve göç politikaları üzerindeki etkileri. Sosyal Politika Çalışmaları Dergisi Göç Özel Sayısı. 1.
• International Organization of Migration (IOM). Göç terimleri sözlüğü. Cenevre, 2009.
• İçduygu, A. (2015). Syrian refugees in Turkey: the long road ahead. Migration Policy Institutes. Washington, DC.
• İlgazi, a. (2019). Suriyeli sığınmacıların emek piyasasına etkileri. Econharran Harran Üniversitesi İİBF Dergisi, 3(4), 93–123.
• Kahveci, E. (21 Ekim 2018). Suriyeli sığınmacıların Türkiye üzerindeki demografik baskısı. https://www.21yyte.org/tr/merkezler/bolgesel-arastirma-merkezleri/ortadogu-ve-afrika-arastirmalari-merkezi/suriyeli-siginmacilarin-turkiye-uzerindekidemografik-baskisii (20.07.2019).
• Kanat, S. ve Aytaç, M. (2018). Suriyeli mülteciler özelinde Avrupa Birliği ortak göç politikası ve birlik ile üye devletler arasında egemenlik tartışmaları. Sosyal Politika Çalışmaları Dergisi Göç Özel Sayısı, 1, 55–86.
• Kap, D. (2014). Suriyeli mülteciler: Türkiye’nin müstakbel vatandaşları. Akademik Perspektif.
• Karasapan, O. M. (16 Mart 2016). The impact of Syrian business in Turkey. https://www. brookings.edu/blog/future-development/2016/03/16/the-impact-of-syrian-businessesin-turkey/, (25.08.2019).
• Kızıl, C. (2016). Turkish Migration 2016 selected papers.D. Eroğlu, J.H. Cohen and I. Sirkeci (Eds.), Turkey’s Policy on Employment of Syrian Refugees and its Impact on the Turkish Labour Market (pp. 164-170).London, UK: Migration Series by Transnational Press.
• Kızmaz, Z. (2018). Suriyeli sığınmacılar: güvenlik kaygıları ve suç. Bitlis Eren Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 7(2).
• Mazman, İ. ve İzci, L. (2018). Ulusal ve uluslararası örgütler tarafından desteklenen Suriyeli göçmenler. Jour
• Mülteciler Derneği. Türkiye’deki Suriyeli sayısı Ağustos 2019. www.multeciler.org, (10.09.2019).
• Neccar, M. S. M. ve Erkut, T. (2018). Ulusal ve uluslararası örgütler tarafından desteklenen Suriyeli göçmenler. Journal of Institute of Economic Development And Social Researches, 4(9).
• Nurdoğan, A. K., Dur, A.İ.B. ve Öztürk, M. (2016). Türkiye’nin mülteci sorunu ve Suriye krizinin mülteci sorununa etkileri. İş ve Hayat Dergisi, 2(4).
• ORSAM. (2015). Suriyeli mültecilerin Türkiye’ye ekonomik etkileri: sentetik bir modelleme. Rapor No: 16.
• Özaşçılar, M.,Narlı, N. ve Öztürk, O. (2018). Crime Reporting Behavior Among Syrian Immigrants in Istanbul, Crime & Delinquency, October, 1-22.
• Sönmez, M. E. ve Mete, M. (2015). Türkiye’deki Suriyeli Göçmenlerin Profili İle İnsan Kaynağının Belirlenmesi ve Türkiye Ekonomisine Olası Etkileri. Coğrafyacılar derneği Uluslararası Kongresi Bildiriler Kitabı. Düzenleyen Gazi Üniversitesi Ankara. 21-23 Mayıs 2015.
• Suriyeli mültecilerin sağlık hizmetlerine erişimi. www.istanbulsaglik.gov.tr/w/sb/saggel/ belge/Av_Elif_Selen.Av.pdf, (26.08.2019).
• Şensoy, T. (Şubat 2016). Sığınmacıların iş piyasasına erişimleri. Güvenlik Stratejileri. https://docplayer.biz.tr/14800999-Siginmacilarin-is-piyasasina-erisimleri.html, (10.08.2019).
• T24. Göç ve uyum raporundan: 30 milyar dolar harcadık, bir kısmını faturalandıramadık. https://t24.com.tr/haber/goc-ve-uyum-raporundan-30-milyar-dolar-harcadik-birkismini-faturalandiramadik,538353, (26.08.2019).
• Taştan, C., S. Z. Haklı ve E. Osmanoğlu. (2017). Suriyeli Sığınmacılara Dair Tehdit Algısı: Önyargılar ve Gerçekler, Polis Akademisi Başkanlığı Göç ve Sınır Güvenliği Araştırmaları Merkezi (GÖÇMER), Polis Akademisi Yayınları: 29, Rapor No: 9. Ankara.
• TEPAV, (2019). Suriye sermayeli şirketler bülteni 2019. https://www.tepav.org.tr/upload/ files/1565269535-2.
• TEPAV_Suriye_Sermayeli_Sirketler_Bulteni_Haziran_2019.pdf, (21.08.2019). Teyit (17 Aralık 2018). Suriyeli mültecilerin hastanelerde ”yasal öncelikli hasta” sayıldığı iddiası. https://teyit.org/suriyeli-multecilerin-hastanelerde-yasal-onceliklihasta-sayildigi-iddiasi/, (26.08.2019).
• Tumen, S. (2016). The economic Impact of Syrian Refugees on Host Countries: QuasiExperimental Evidence from Turkey, American Economic Review, 106(5): 456-460.
• Tunca, H. Ö. ve Karadağ, A. (2018). Suriye’den Türkiye’ye göç: Tehditler ve fırsatlar. Kara Harp Okulu Bilim Dergisi, 28(2).
• UNHCR. (2018). Global trends forced displacement in 2018. www.unhcr.org/5d08dec7pdf, (30.07.2018).
• Ünlü, K. (9 Temmuz 2019). Suriyeli sığınmacılar ve suç. https://21yyte.org/tr/suriye/ suriyeli-siginmacilar-ve-suc, (01.08.2019).
• Yagci, G. (26 Ekim 2018). Türkiye’de işyeri açan Suriyeliler 100 bin kişiye istihdam sağlıyor. https://tr.euronews.com/2018/09/26/turkiye-de-isyeri-acan-suriyeliler-100bin-kisiye-istihdam-sagliyor, (02.08.2019).
• Yeniçağ Gazetesi. Suriyeliler için 40 milyar dolar harcadık: diğer komşular ne yaptı?. https://www.yenicaggazetesi.com.tr/suriyeliler-icin-40-milyar-dolar-harcadik-digerkomsular-ne-yapti-233160h.htm, (20.08.2018).
• https://islamansiklopedisi.org.tr/suriye, (30.07.2019).
• www.istanbulsaglik.gov.tr/w/sb/saggel/belge/Av_Elif_Selen.Av.pd, (26.08.2019).
• www.mevzuatanalizi.com, (15.08.2019).
• www.multeciler.org/turkiyedeki-suriyeli-sayisi/, (16.08.2019).
• https://multeciler.org.tr/avrupa-birliginden-3-milyar-euro-geldi-mi/, (21.08.2019).