Katılım Perspektifiyle Kadın Muhtarların Meslek ve Rol Algılarına İlişkin Keşifsel Bir Çalışma

Yıl 2021, Sayı: 81, 421 - 449, 31.12.2021

Duru Şahyar Akdemir Aytül Ayşe Cengiz

https://doi.org/10.26650/jspc.2021.81.871612

Öz

Günümüzde katılım, mahalle düzeyinden başlayarak ulusal düzeye uzanan bir mekanizma içinde seçilen temsilciler aracılığıyla gerçekleşmektedir. Katılımın ilk basamağını mahalle oluşturmaktadır. Mahalle düzeyindeki temsilci ise muhtardır. Bu bağlamdan hareketle çalışmada Eskişehir’de görev yapan kadın muhtarların mesleklerine ilişkin algıları, liderlik ve katılım konularındaki tutum ve davranışları nitel paradigmanın esasları doğrultusunda araştırılmıştır. 11 (onbir) kadın muhtarla yapılan görüşmeler neticesinde elde edilen verilere sistematik ve betimsel analiz yapılmıştır. Bulgulara göre muhtarların kadın olmaya atfedilen toplumsal cinsiyet özellikleri üzerinden muhtarlık mesleğini tanımladıkları, görev bilinçlerinin yüksek olduğu, muhtarlığı seçmelerinde ve devam ettirmelerinde -eş- desteğini önemli gördükleri saptanmıştır. Ayrıca mahalle sakinleriyle kurdukları ilişkiler ve sorunları çözüm yöntemleri katılımcı liderlikten ziyade paternalistik liderlik özelliklerini taşımaktadır. Son olarak muhtarların kent yönetimine yeterli katılım olanağı bulamadıkları ortaya çıkmıştır. Çalışmanın bulguları doğrultusunda kuramsal ve pratik öneriler geliştirilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Kamu yönetimi, Kadın muhtarlar, Katılım, Liderlik, Paternalizm

An Explorative Study Regarding Women Muhtars’ Profession and Role Perceptions

Öz

Today, participation takes place through several direct participation tools and is also facilitated by representatives elected at the neighborhood as well as national levels. Involvement in neighborhood activities is the first step toward social participation; as representatives of citizens at the neighborhood level, muhtars participate actively in the local decision-making process. This study adopts the principles of the qualitative paradigm to investigate how women muhtars working in Eskişehir perceive their professions, attitudes and roles pertaining to their leadership positions and participation in various activities. Systematic and descriptive analyses were performed on the data obtained from interviews of 11 women muhtars. The findings revealed that muhtars primarily perceive their profession in terms of the gender attributes ascribed to the role. Women muhtars possess high levels of consciousness and believe that support from a woman’s husband plays a pivotal role in helping her select and then progress in the muhtar profession. In addition, the relationships that they establish with residents and the problem-solving and decision-making strategies they adopt reflect the characteristics of paternalistic—as opposed to participatory— leadership. Finally, the muhtars believed that they did not have sufficient decision-making powers in the city’s administrative process. Theoretical and practical suggestions were developed in line with the findings of the study.

Anahtar Kelimeler

Public management, Women muhtars, Participation, Leadership, Paternalism

Kaynakça

• Akman, Ç. (2018). Mahalle yönetimi ile ilgili yeni bir yasal düzenleme gerekli mi?: Isparta ili özelinde bir araştirma. Akademik Araştırmalar ve Çalışmalar Dergisi (AKAD), 10(19), 516-534.
• Alada, A. B. (2008). Kentsel Yönetime Katılımda Mahalle. DOSYA-08: Yerel Yönetimlere Katılım, Bülten, 64, 66-70.
• Arıkboğa, E. (1999). Yerel yönetim açısından mahalle muhtarlığına bir bakış. Çağdaş Yerel Yönetimler Dergisi, 8(3), 103-125.
• Ataseven, A., Akış, Ç. E., & Keyman, F. (2018). Türkiye’de Sosyal Uyum. İstanbul: İstanbul Politikalar Merkezi.,http://ingev.org/raporlar/SosyalUyumRaporu.pdf (Erişim tarihi: 09.07.2020).
• Aycan, Z. (2006). Paternalism. Indigenous and Cultural Psychology içinde s.445–466. Ed. K. Uichol, Y., Kuo-Shu, H., Kwang-Kuo. Boston: Springer.
• Aycan, Z. (2015). Paternalistic leadership. içinde Wiley Encyclopedia of Management. Ed. Sir Cary L Cooper. http://zeynepaycan.net/doc/paternalistic-leadership-wiley-encylopedia-of-management-2014.pdf (Erişim tarihi 05.07.2020).
• Aycan, Z., & Fikret-Pasa, S. (2003). Career choices, job selection criteria, and leadership preferences in a transitional nation: The case of Turkey. Journal of Career Development, 30(2), 129-144.
• Baltacı, A. (2018). Nitel araştırmalarda örnekleme yöntemleri ve örnek hacmi sorunsalı üzerine kavramsal bir inceleme. Bitlis Eren Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 7(1), 231-274.
• Barnard, I. C. (1938). The functions of the executive. Cambridge, MA: Harvard University Press.
• Bulut, Y. (2001). Mahalle muhtarlığı üzerine bir araştırma. Çağdaş Yerel Yönetimler, 10(3), 31-51.
• Bulut, Y. & Akın, S. (2019). Katılımcı demokrasi açısından mahalle yönetiminin önemi. Mahalle Odaklı Katılım içinde 45-54. Ed. Y. Çakırer Özservet ve H. Küçük. Ankara: Astana Yayınları. Creswell, W. J. (2016). Nitel araştırma yöntemleri: Beş yaklaşıma göre nitel araştırma ve araştırma deseni. Çev. Mesut Bütün, Selçuk Beşir Demir. Ankara: Siyasal Kitabevi.
• Çakırer Özservet, Y. & Küçük, H. (2019). Mahalle odaklı katılım. Ankara: Astana.
• Çam, E. (2011). Siyaset bilimine giriş. İstanbul: Der Yayınları.
• Çadırcı, M. (1993). Türkiye’de muhtarlık kurumunun tarihi gelişimi. Çağdaş Yerel Yönetimler, 2(3), 3-11.
• Çukurçayır, M.A. (2012). Siyasal katılma ve yerel demokrasi. Konya: Çizgi Yayınevi.
• Eroğul, C. (1999). Devlet yönetimine katılma hakkı. Ankara: İmge Yayınevi.
• Ertan, G., Aytaç. S.E., & Çarkoğlu, A. (2019). Türkiye'de siyasi kurumlara güven: kültürel ve kurumsal açıklamalar ile "kazanan takım" etkisinin rolü. Hacettepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 37(1), 65-88.
• Eryılmaz, B. (2016). Kamu yönetimi. Kocaeli: Umuttepe Yayınevi.
• Eryılmaz, B. (2017). Tanzimat ve yönetimde modernleşme. İstanbul: İşaret Yayınevi.
• Esmer, Y. (1999). Devrim, evrim, statüko: Türkiye’de sosyal, siyasal, ekonomik değerler. https://www.tesev.org.tr/tr/research/devrim-evrim-statuko-turkiyede-sosyal-siyasal-ekonomik-degerler/ (10.07.2020).
• Feather, N. T., & Boeckmann, R. J. (2007). Beliefs about gender discrimination in the workplace in the context of affirmative action: Effects of gender and ambivalent attitudes in an Australian sample. Sex Roles, 57(1-2), 31- 42.
• Fine, C.(2011). Toplumsal cinsiyet yanılsaması. Çev. Kıvanç Tanrıyar. İstanbul: Sel Yayıncılık.
• Glesne, C. (2016). Becoming qualitative researchers: An introduction. New Jersey: Pearson.
• Grijalva, E., Newman, D. A., Tay, L., Donnellan, M. B., Harms, P. D., Robins, R. W., & Yan, T. (2015). Gender differences in narcissism: A meta-analytic review. Psychological Bulletin, 141(2), 261.
• Gül, İ. (2019). Değişen kent ve mahalle yönetimi ve katılım. Mahalle Odaklı Katılım içinde 19-44. Ed. Y. Çakırer Özservet ve H. Küçük. Ankara: Astana Yayınları. Hearn, J. (2004). From hegemonic masculinity to the hegemony of men. Feminist Theory, 5(1), 49-72.
• Hogwood, B.W., & Gunn, L. A. (1984). Policy analysis for the real world. Oxford: Oxford University Press.
• Kavruk, H. (2018). Mahalle yerleşimi ve yönetimi. Ankara: Nobel Yayınları.
• Maxwell, J. A. (2018). Collecting qualitative data: A realist approach. İçinde The Sage handbook of qualitative data collection . s. 19-33. Ed. U. Flick. London, England: Sage.
• Miles, M. B., & Huberman, A. M. (2016). Genişletilmiş bir kaynak kitap: Nitel veri analizi. Çev. Sadegül Akbaba Altun, Ali Ersoy. Ankara: Pegem Akademi.
• Lüchmann, L.H.H. (2017). Participatory budgeting and democratic innovation: Some analytical variables. İçinde Beyond bureaucracy. s.63-79. Ed. A. A. Paulin, L. G. Anthopoulos, C. G. Reddick. Cham, Switzerland: Springer Nature.
• Öktem, M. K. (2019). Değişen kent, mahalle yönetimi ve katılım: Şeffaf muhtarlık. Mahalle Odaklı Katılım içinde 67-86. Ed. Y. Çakırer Özservet ve H. Küçük. Ankara: Astana Yayınları.
• Özservet Çakırer, Y. (2019). Neden mahalle odaklı katılım?. İçinde Mahalle odaklı katılım. s.1-18. Ed. Y. Çakırer Özservet ve H. Küçük. Ankara: Astana Yayınları. Patton, M.Q. (2018). Qualitative research & evaluation methods (4th ed). Thousand Oaks, CA: Sage.
• Rudman, L. A., Moss-Racusin, C. A., Phelan, J. E., & Nauts, S. (2012). Status incongruity and backlash effects: Defending the gender hierarchy motivates prejudice against female leaders. Journal of Experimental Social Psychology, 48(1), 165-179.
• Sancar, S. (2018). Siyasal kararlara katılımda toplumsal cinsiyet eşitliği - Haritalama ve izleme çalışması. http://www.ceidizleme.org/medya/dosya/94.pdf, (Erişim tarihi: 10.07.2020).
• Sargut, A. (2007). Kültürler arası farklılaşma ve yönetim. Ankara: İmge Kitabevi.
• Spence, J. T., & Helmreich, R. L. (1978). Masculinity and femininity: Their psychological dimensions, dorrelates, and antecedents. Austin: University of Texas Press.
• Strauss, A., &Corbin, J. (1990). Basics of qualitative research. CA : Sage Publications.
• Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2011). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Yin, R.K. (2015). Qualitative research from start to finish. New York: Guilford Publications.