Zorunlu Göç Sürecinde Sosyal Ağlar; Şanlıurfa’daki Suriyeli Sığınmacılar

Yıl 2021, Sayı: 81, 185 - 211, 31.12.2021

Hakan Gülerce Ekrem Demir

https://doi.org/10.26650/jspc.2021.81.973727

Öz

Türkiye 2011 yılından bu yana Suriye’de yaşanan iç karışıklıklar ve şiddet nedeniyle kitlesel bir göç sürecini tecrübe etmektedir. Milyonlarca insan zorunlu olarak yerlerinden edilerek Türkiye’ye giriş yapmıştır. Türkiye’de geçici koruma kapsamına alınan Suriyeli sığınmacılar ağırlıklı olarak sınır illerinde ve büyükşehirlerde yaşamaktadır. Şanlıurfa yarım milyona yakın sığınmacıyla bu iller arasında ilk sıralarda yer almaktadır. Sağlıklı bir göç yönetişimi için sığınmacıların göç süreçlerinin analiz edilerek anlaşılması hayati önem taşımaktadır. Bu çalışmada Suriyeli sığınmacıların Şanlıurfa iline göç süreçleri sosyal ağlar kuramı ile açıklanmaya çalışılmıştır. Bu kapsamda sığınmacıların yaşadıkları zorunlu göç süreci, Şanlıurfa’da yaşamayı tercih sebepleri, yaşam biçimleri, gelecek niyetleri ve zorunlu göçten kaynaklı yaşanan sıkıntılar ele alınmıştır. Nitel araştırma yönteminin kullanıldığı bu çalışmada, 2021 yılı Nisan-Mayıs aylarında 11 Suriyeli aile temsilcisi ile yarı-yapılandırılmış derinlemesine mülakatlar yapılmıştır. Bu mülakatlardan elde edilen veriler analiz edilmiştir. Suriyeli sığınmacılar her ne kadar ülkelerini zorunlu olarak terk etmek durumunda olsalar da göç sürecinde aldıkları kararlarda akraba, arkadaş ve tanıdıklarından oluşan sosyal ağları kullandıkları ortaya çıkmıştır. Daha önceden göç eden sığınmacıların yeni geleceklerle yol gösterici ve onların göç süreçlerini kolaylaştırıcı oldukları görülmüştür. Bu durum göçün sürekliliğini ve göçmenlerin Türkiye’nin belirli bölgelerinde göçmenlerin neden olmuştur. Bununla birlikte göçmenlerin gelecek niyetleri içerisinde yakın vadede ülkelerine geri dönüş planları görünmemektedir.

Anahtar Kelimeler

Suriyeli sığınmacılar, Zorunlu göç, Sosyal ağlar kuramı, Şanlıurfa

Social Networking in Forced Migration: The Case of Şanlıurfa City

Öz

Turkey has been undergoing a mass migration since 2011 due to internal turmoil and violence in Syria. Millions of people have been forced to enter Turkey, having been displaced. Syrian asylum seekers, who are under temporary protection in Turkey, mostly live in border provinces and metropolitan areas. Şanlıurfa ranks first among these provinces, with nearly half a million refugees. In the interest of effectively managing this influx, it is vital to analyze and understand the migration process for asylum seekers. This study aims to explain the migration process of Syrian asylum seekers to Şanlıurfa using the theory of social networking. In this context, the forced migration process experienced by asylum seekers, the reasons for choosing to live in Şanlıurfa, their lifestyles, future intentions and the problems experienced due to forced migration are discussed. The data for this study were collected using a qualitative research method, whereby semi-structured in-depth interviews were conducted with 11 Syrian families throughout April and May 2021. The data obtained from these interviews were then analyzed. Although Syrian asylum seekers have to leave their country forcibly, it has been revealed that they use social networks consisting of relatives, friends, and acquaintances to help them determine their plan of action during the migration process. It has been observed that asylum seekers who migrated prior guided and assisted the new comers during the migration processes. This situation has contributed to the facilitating of further immigration throughout certain regions of Turkey.

Anahtar Kelimeler

Syrian asylum seekers, Forced migration, Migrant networks, Social cohesion, Şanlıurfa

Kaynakça

• Abadan-Unat, N. (2017). Bitmeyen Göç: Konuk İşçilikten Ulus-Ötesi Yurttaşlığa. İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi. Geliş tarihi gönderen https://bilgiyay.com/kitap/bitmeyen-goc-konuk-iscilikten-ulus-otesi-yurttasliga/
• Adıgüzel, Y. (2017). Göç Sosyolojisi. Ankara: Nobel Yayınları.
• Akin, M. H., & Bozbaş, G. (2020). Suriye’den Türkiye’ye Göçün Sosyolojik Sonuçları: Suriyeli Göçmenler Üzerine Uygulamalı Bir Saha Araştırması. Liberal Düşünce Dergisi, 25(97), 47-65. https://doi.org/10.36484/liberal.692459
• Aslantürk, O. (2020). Türkiye’ye yönelik göç ve iltica hareketleri: suriyeliler örneği - mıgratıon and asylum movements towards turkey: Syrian case. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 7(1), 172-201. https://doi.org/10.30798/makuiibf.581436
• Bal, H. (2014). Sosyolojide Yöntem ve Araştırma Teknikleri. Bursa: Sentez Yayıncılık.
• Bartram, D., Poros, M. V., & Monforte, P. (2017). Göç Meselesinde Temel Kavramlar (I. Ağabeyoğlu Tuncay, Çev.). Ankara: Hece. Geliş tarihi gönderen https://www.kitapyurdu.com/kitap/goc-meselesinde-temel-kavramlar-/419641.html
• Bimay, M. (2020). Onuncu Yılında Suriyeli Sığınmacıların Kente Entegrasyonu ve Gelecek Beklentileri: Batman Örneği. Mukaddime, 11(2), 348-381. https://doi.org/10.19059/mukaddime.790661
• Bozkurt, V., Kaya İnceiplik, G., & Baigabylov, N. (2021). Göçmenlere Yönelik Tutumları Etkileyen Değerler ve Demografik Faktörler. İçinde Göç ve Etkileri Güvenlik, Toplum, Kadın, Çocuk, Ekonomi, Dış Politika (1. bs, ss. 53-69). Ankara: Pegem Akademi.
• Bulut, Y., & Akın, S. (2020). Göçe İlişkin Kavram ve Kuramlar. İçinde Y. Bulut & S. Akın (Ed.), Yerel, Ulusal ve Küresel Boyutlarıyla Göç ve Mülteci Sorunu (ss. 71-110). Konya: Çizgi.
• Castles, S., & Miller, M. J. (2008). Göçler çağı: Modern dünyada uluslararası göç hareketleri (B. U. Bal & İ. Akbulut, Çev.). İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi.
• Çağlayan, S. (2006). Göç kuramları, göç ve göçmen ilişkisi. Muğla Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (17), 67-91.
• Directorate General of Migration Management. (2021). Geliş tarihi 30 Ocak 2021, gönderen TEMPORARY PROTECTION website: https://en.goc.gov.tr/temporary-protection27
• Erdoğan, M. M. (2019). Türkiye’deki Suriyeli Mülteciler. Ankara: Konrad Adenauer Stiftung.
• Erdoğan, M. M. (2020). Suriyeliler Barometresi 2019, Suriyelilerle Uyum İçinde Yaşamın Çerçevesi. Ankara: Orion Kitabevi.
• Göç İdaresi Genel Müdürlüğü. (2021, Ocak 20). Geliş tarihi 20 Ocak 2021, gönderen Geçici Koruma website: https://www.goc.gov.tr/gecici-koruma5638
• Gözübüyük, M., Kemik, P., & Sever, M. (2019). Suriyeli Sığınmacıların Yoğun Yaşadığı Bölgelerdeki Yerel Halkın Suriyeli Sığınmacılara İlişkin Görüşleri: Altındağ Örneği. Mukaddime, 10(2), 582-596. https://doi.org/10.19059/mukaddime.553210
• Gülerce, H. (2020). Göç ve Belirsizlik: Eşleri Kayıp Suriyeli Sığınmacı Kadınlar. insan & toplum, 10(3), 217-221. https://dx.doi.org/10.12658/V0001
• Güllüpınar, F. (2013). Göç Olgusunun Ekonomi-Politiği ve Uluslararası Göç Kuramları Üzerine Bir Değerlendirme. Yalova Sosyal Bilimler Dergisi, 2(4).
• Karademir, D., & Doğan, M. (2019). Suriyeli Mültecilerin Mekânsal Analizi: Şanlıurfa Örneği. Coğrafya Dergisi, (39), 111-124. https://doi.org/10.26650/JGEOG2019-0053
• Karasu, M. A. (2018). Suç Korkusu, Göç ve Suriyeli Sığınmacılar: Şanlıurfa Örneği. Uluslararası Yönetim Akademisi Dergisi, 1(3), 332-347.
• Karasu, M. A. (2020). Göç ve Güvenlik Üzerine Kavramsal Bir Çerçeve. İçinde Y. Bulut & S. Akın (Ed.), Yerel, Ulusal ve Küresel Boyutlarıyla Göç ve Mülteci Sorunu (ss. 71-110). Konya: Çizgi.
• Kaya, M. (2017). Türkiye’deki Suriyeliler: İç içe geçişler ve karşılaşmalar. İstanbul: Hiperlink.
• Massey, D. S., Arango, J., Hugo, G., Kouaouci, A., Pellegrino, A., & Taylor, J. E. (2014). Uluslararası göç kuramlarının bir değerlendirmesi. Göç Dergisi, 1(1), 11-46. https://doi.org/10.33182/gd.v1i1.546
• McLuhan, M. (1992). The Global Village: Transformations in World Life and Media in the 21st Century. New York.
• Ok, G., & Gülerce, H. (2021). Türkiye’de Göç ve Uyum Çalışmaları: Sosyal Girişimcilik Yoluyla Sosyal Dahil Etme Projesi Örneği. Içinde Göç ve Etkileri Güvenlik, Toplum, Kadın, Çocuk, Ekonomi, Dış Politika (1. bs, ss. 22-33). Ankara: Pegem Akademi.
• Ökten, Ş. (2017). Forced Migration, Unwanted Acceptance, Uncertain Future of Syrian Refugees: The Struggle for Legal Status. European Journal of Interdisciplinary Studies Articles, 9(1), 156-164. https://doi.org/10.26417/ejis.v3i4.p156-164
• Özcan, E. D. E. (2017). Çağdaş Göç Teorileri Üzerine Bir Değerlendirme. İş ve Hayat, 2(4), 183-215.
• Sakız, H. (2015). Bütünleştirici bir Göç Psikolojisinin Oluşturulması. Göç Araştırmaları Dergisi, (1), 150-175.
• Sakız, H. (2019). Kapsayıcılık Paradigması Çerçevesinde Göçmen Bireyler. Içinde Türkiye’de Göçmen Kapsayıcılığı Sorundan Fırsata Dönüşüm Önerileri (ss. 1-13). Ankara: Pegem Akademi.
• Sönmez, M. E., & Ayik, U. (2020). Sınır İllerindeki (Gaziantep, Hatay ve Şanlıurfa) Suriyeli Sığınmacıların Sosyal, Ekonomik ve Nüfus Yapıları. Gaziantep Üniversitesi Ayıntab Araştırmaları Dergisi, 3(2), 64-75.
• Suriye Acil Durumu. (2021). Geliş tarihi 05 Şubat 2021, gönderen UNHCR Türkiye website: https://www.unhcr.org/tr/suriye-acil-durumu
• Wilpert, C. (1992). The use of social networks in Turkish migration to Germany. İçinde M. M. Kritz, L. L. Lim, & H. Zlotnik (Ed.), International Migration Systems: A Global Approach (ss. 177-189). Oxford: Clarendon Press.
• Yalçın, C. (2004). Göç Sosyolojisi. Ankara: Anı Yayıncılık. Geliş tarihi gönderen https://www.kitapyurdu.com/kitap/goc-sosyolojisi/69613.html
• Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2017). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Yıldız, A. (2017). Göç ve Entegrasyon Politikalarında Vatandaşlık. Göç Araştırmaları Dergisi, 3(1), 36-67.