The Trajectory of Decent Work in Türkiye: A Review with Gender-Oriented Statistics

Yıl 2024, Sayı: 86, 106 - 124, 11.07.2024

Filiz Baloğlu , Meltem Güngör Delen

https://doi.org/10.26650/jspc.2024.86.1434438

Öz

The concept of decent work, as outlined in the 1999 ILO Conference, rests on four pillars: employment, social protection, workers’ rights, and social dialogue. Globally, in developed countries, only a fortunate minority benefits from legal regulations that guarantee working conditions and wages. Furthermore, alongside other employment issues, almost all countries struggle with gender discrimination in the workforce.

In this study, we delve into the progress of decent work over the past two decades, utilizing selected indicators, and critically assess the current situation through a gender lens. The findings reveal that Turkish labour markets have fallen short in promoting decent work over the past two decades, with significant disparities between genders. The analysis of statistical indicators suggests a positive, but insufficient, improvement in indicators related to employment opportunities, child labour, equal opportunity and treatment in employment and social dialogue. Decent working time, stability and security of work, cases of fatal occupational injury seem to be stable. On the other hand, indicators related to adequate earning and productive work, social security, and non-fatal occupational injury all showed a decline.

Anahtar Kelimeler

Decent work, Gender, Labour market, ILO, Türkiye

Kaynakça

• Aca, Z., & Akdamar, E. 2022. “Türkiye’de İnsana Yakişir İş: Bağlam, Kavramsallaştırma ve Değerlendirme: Bir Alan Araştırması”. Journal of Management and Economics Research 20(1), 271-291. google scholar
• Aslan, M.M. 2022. Türkiye İşgücü Piyasasında İnsana Yakışır İş Bağlamında Kadın İstihdamı: Kozmetik Sektörü Adana-Mersin (TR 62) Örneği. Yüksek Lisans Tezi. Mersin Üniversitesi S.B.E. google scholar
• Aşkın, E.Ö. 2015. “Kadınların İşgücü Piyasasındaki Konumlarını Etkileyen Faktörler”. Gaziosmanpaşa Üniversitesi Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi 10(1): 43-66. google scholar
• Beken, H.G. 2015. “Kadınların Sendikal Katılımını Etkileyen Faktörlerin İncelenmesi”. Emek ve Toplum 4(9): 156-179. google scholar
• Bescond, D., Chataignier A. and Mehran F. 2003. “Seven Indicators to Measure Decent Work: An International Comparison”. International Labour Review 142 (2): 179-212. google scholar
• Bursal, M. and Şentürk, İ. 2022. “Türkiye’de Cinsiyetlere Göre Çalışma Sürelerinin Durumu”. Uluslararası Ticaret ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi 6(2): 71-80. google scholar
• Çavuşoğlu, B. 2012. “Türkiye’de Çalışan Yoksulluğunun Genel Görünümü”. Sosyal Güvence 1: 22-33. google scholar
• ÇGM. 2022. Çalışma Hayatı İstatistikleri 2021. https://www.csgb.gov.tr/media/89862/calisma_hayati_2021.pdf google scholar
• _____. 2021. Çalışma Hayatı İstatistikleri 2020. https://www.csgb.gov.tr/media/87376/calisma_hayati_2020.pdf google scholar
• _____. 2020. Çalışma Hayatı İstatistikleri 2019. https://www.csgb.gov.tr/media/63359/calisma_hayati_2019.pdf google scholar
• _____. 2019. Çalışma Hayatı İstatistikleri 2018. https://www.csgb.gov.tr/media/32481/calisma_hayati_2018.pdf google scholar
• _____. 2018. Çalışma Hayatı İstatistikleri 2017. https://www.csgb.gov.tr/media/3302/calisma_hayati_2017.pdf google scholar
• _____. 2016. Çalışma Hayatı İstatistikleri 2015. https://www.csgb.gov.tr/media/1297/calisma_hayati_2015.pdf google scholar _____. 2015. Çalışma Hayatı İstatistikleri 2014. https://www.csgb.gov.tr/media/1296/calisma_hayati_2014.pdf google scholar
• Çelik, A., Beyazbulut, D.Kandaz, Z. 2022. Asgari Ücret Gerçeği 2023 Araştırması. İstanbul: DİSKAR. https://arastirma.disk.org.tr/wp-content/uploads/2022/12/DiSK-AR-2023-Asgari-Ucret-Rapor-FINAL-Rev-1.pdf google scholar
• Çetinkaya, E. and Yıldırımalp, S. 2012. “‘İnsana Yakışır İş’ Bağlamında Türkiye İşgücü Piyasasında Kadınların Durumu”. Bilgi, 24: 153-172. google scholar
• Çiftçi, A. N. 2023. “Sürdürülebilir Kalkınma Perspektifiyle Toplumsal Cinsiyet Eşitliğinin, İnsana Yakışır İşle İlişkisi ve Türkiye”, Ekonomi, Sürdürülebilir Kalkınma ve İşletme Alanında Akademik Çalışmalar, (ed.) Gülay Ö. Güney, Gazi Kitabevi 87-100. google scholar
• ÇSGB 2013. Ulusal İstihdam Stratejisi (2014-2023), https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2014/05/20140530-7-1.pdf google scholar
• Çolakoğlu, C. 2022. Türkiye’de Uluslararası İşgücü Hareketliliği Bağlamında Düzgün İş Olgusu: Artvin-Hopa’da Gürcistan Uyruklu İşgücü Üzerine Nitel Bir Araştırma. Doktora Tezi. Sakarya Üniversitesi S.B.E. google scholar
• Dedeoğlu, S. (2000). “Toplumsal Cinsiyet Rolleri Açısından Türkiye’de Aile ve Kadın Emeği”. Toplum ve Bilim. Güz 86: 139-170. google scholar
• _____. (2009). “Eşitlik mi Ayrımcılık mı? Türkiye’de Sosyal Devlet, Cinsiyet Eşitliği Politikaları ve Kadın İstihdamı”. Çalışma ve Toplum, 2(21), 41-54. google scholar
• Dedeoğlu, S. and Gökmen, Ç.E. 2021. Kadınlar İçin Daha Çok ve Daha İyi İşler Programı: Dünya’da ve Türkiye’de Çalışma Yaşamında Kadın. google scholar
• ILO. https://dspace.ceid.org.tr/xmlui/bitstream/handle/1/1913/ILO-Kitap.pdf?sequence=1&isAllowed=y google scholar
• DİSKAR 2018. Türkiye’de Kadın İşçi Gerçeği. http://disk.org.tr/wp-content/uploads/2018/02/DISK-Turkiye-Isci-Sinifi-Arastirmasi-Basin-Toplantisi-Ozet-Rapor-1.pdf google scholar
• Ecevit, Y. 2021. Toplumsal Cinsiyet Eşitliğinin Temel Kavramları. Ankara: Ceid Yayınları. google scholar
• Eurostat. 2024. In-work-at risk of-poverty rate by sex. Data Browser. https://ec.europa.eu/eurostat/databrowser/view/tesov110/default/table?lang=en google scholar
• Ghai, D. 2003. “Decent work: Concept and indicators”. International Labour Review 142(2): 113-144. google scholar
• Görmüş. A. 2020. “Toplu Pazarlık Kapsamını Etkileyen Faktörler: Karşılaştırmalı Endüstri İlişkileri Temelinde Türk Endüstri İlişkileri Sisteminin Modernizasyonu”. Sosyal Siyaset Konferansları Dergisi 78: 63-109. google scholar
• Günaydın, D. 2015. “İnsana Yakışır İş: Türkiye Açısından Bir Değerlendirme”. The Journal of Academic Social Science Studies 37: 123-148. google scholar
• Hamurdan, Y. 1974. “Türkiye’de İşgücü ve İstihdam, 1923-1973”. Sosyal Siyaset Konferansları Dergisi 25, 28-45. google scholar
• ILO, 2009. Gender Equality at the Heart of Decent Work. https://www.ilo.org/wcmsp5/groups/public/@ed_norm/@relconf/documents/ meetingdocument/wcms_105119.pdf google scholar
• _____. 2013. Decent Work Indicators, Second Edition. https://www.ilo.org/wcmsp5/groups/public/—dgreports/—integration/documents/publication/wcms_229374.pdf google scholar
• _____. 2016. Women at Work Trends 2016. https://www.ilo.org/wcmsp5/groups/public/—dgreports/—dcomm/—publ/documents/publication/wcms_457317.pdf google scholar
• _____. 2017. Avrupa ve Orta Asya’da İnsana Yakışır İşin Geleceği Fırsatlar ve Zorluklar. https://www.tes-is.org.tr/assets/view/userfile/wcms_577337.pdf google scholar
• _____.2019. Daha Aydınlık Bir Gelecek İçin Çalışmak, Çalışma Yaşamının Geleceği Küresel Komisyonu. https://webapps.ilo.org/wcmsp5/groups/public/—europe/—ro-geneva/—ilo-ankara/documents/publication/wcms_695386.pdf google scholar
• _____. 2018. Cinsiyete Dayalı Ücret Farkının Ölçümü Türkiye Uygulaması. https://www.ilo.org/wcmsp5/groups/public/—europe/—ro-geneva/— ilo-ankara/documents/publication/wcms_756659.pdf google scholar
• ILOSTAT. 2023a. Statistics on safety and health at work, Data Catalogue. https://ilostat.ilo.org/topics/safety-and-health-at-work/ google scholar
• _____. 2023b. Statistics on collective bargaining, Data Catalogue. https://ilostat.ilo.org/topics/collective-bargaining/ google scholar
• Işığıçok Ö. 2005. 21. Yüzyılda İstihdam ve İnsana Yakışır İş. Bursa: Ezgi Kitabevi. google scholar
• Kapar, R. 2004. “Uygun İş Bağlamında Çalışan Yoksullar”. Sosyal Siyaset Konferansları Dergisi 48: 185-204. google scholar
• ______. 2007. “Uygun İş Açığı İnsana Yaraşmayan İşler”. TTB Mesleki Sağlık Ve Güvenlik Dergisi, 8(29): 2-10. google scholar
• _____. 2023. “Türkiye’de Çalışanların Yoksulluğu, Yoksunluğu ve Sosyal Dışlanmaları”. Reflektif Sosyal Bilimler Dergisi 4(2): 279-308. google scholar
• Karabıyık, İ. 2012. “İşgücü piyasasının yapısal özellikleri ve Türkiye’de kadınların işgücüne katılma sorunu”, International Journal of Human Sciences 9/2: 1282-1310. google scholar
• Kart, E. and Öngör, H. 2023. “Çalışan Kadın Yoksullar ve Yoksulluğuna Dair”, Gaziantep University Journal of Social Sciences 22(1): 12-29. google scholar
• Kavas, A. 2016. Karşılaştırmalarla 81 İl İçin Toplumsal Cinsiyet Eşitliği Karnesi - 2018. Ankara: TEPAV. google scholar
• Kaya, S.A. and Memiş, E. 2019. “Türkiye’de Çocuk Emeği: İşgücü Anketlerinden ve Zaman Kullanım Anketlerinden Gözlemler”. Çalışma ve Toplum 2019/4: 2539-2564. google scholar
• Kaymaz, İ.Ş. 2010. “Çağdaş Uygarlığın Mihenk Taşı; Türkiye’de Kadının Toplumsal Konumu”. Ankara Üniversitesi Türk İnkılap Tarihi Enstitüsü Atatürk Yolu Dergisi 46: 333-366. google scholar
• OECD. 2023. Employment Database- Employment Indicators, Employment Rate. https://www.oecd.org/employment/emp/employmentdatabase-employment.htm google scholar _____. 2022. Labourforce Statistics by Sex and Age. https://stats.oecd.org/viewhtml.aspx?datasetcode=LFS_SEXAGE_I_R&lang=en google scholar
• Öztürk, E. 2022. İnsan Onuruna Yakışır İş Bağlamında Turizm Sektörünün İşgücü Piyasasındaki Yeri Ve Önemi: Adana İli Örneği. Yüksek Lisans Tezi. Mersin Üniversitesi S.B.E. google scholar
• Palaz. S. 2005. “Düzgün İş (Decent Work) Kavramı ve Ölçümü: Türkiye ve OECD Ülkelerinin Bir Karşılaştırması”. Sosyal Siyaset Konferansları Dergisi 50: 479-505 google scholar
• Peker, Z. 2023. İnsana Yakışır İş ve Kadın İstihdamı: Bankacılık Sektöründe Bir Araştırma. Yüksek Lisans Tezi. İstanbul Üniversitesi S.B.E. google scholar
• Sağlık, B. 2021. “Türkiye’de İşgücü Piyasasında Kadının Konumu (1950-1980)”. Uluslararası Sosyal Bilimlerde Yenilikçi Yaklaşımlar Dergisi 5(4): 256-278. google scholar
• Saruhan, O. 2017. Avm Çalışanlarının İnsana Yakışır İş Standartları Bağlamında Değerlendirilmesi: Lüleburgaz Örneği. Yüksek Lisans Tezi. Kırklareli Üniversitesi S.B.E. google scholar
• Savran, G. T. 2007. “Working poor women in service sector: A case study of Turkey”. https://www.academia.edu/1306838/Working_Poor_Women_in_Service_Sector_A_Case_Study_of_Turkey google scholar
• Seçer, B. 2009. “Kadınların Sendikalara Yönelik Tutumları ile Cinsiyet Ayrımcılığı Algılarının Sendika Üyesi Olma İsteğine Etkisi” 4: 27-60. google scholar
• SGK. 2021. İstatistik yıllığı 2021. https://www.sgk.gov.tr/Istatistik/Yillik/fcd5e59b-6af9-4d90-a451-ee7500eb1cb4/ google scholar
• Şahin, M. 2014. Sosyal Politika Bağlamında Düzgün İş ve Türkiye’de Düzgün İş Performansının Değerlendirilmesi Açısından Bir Alan Araştırması “Çorum İli İmalat Sanayi Örneği”. Doktora Tezi. Gazi Üniversitesi S.B.E. google scholar
• Şahin, K. and Develi, A. 2021. “Kadın İstihdamında Kayıt Dışılık Sorunu”. Kesit Akademi Dergisi 7(27): 386-400. google scholar
• Şimşek, M.A. 2019. ILO Düzgün İş Kriterleri Çerçevesinde Sakarya İli Gıda Sektörü Firma Çalışanları Üzerine Bir Alan Araştırması. Yüksek Lisans Tezi. Sakarya Üniversitesi S.B.E. google scholar
• Tansel, A. 2002, “İktisadi Kalkınma ve Kadınların İşgücüne Katılımı: Türkiye’den Zaman Serisi Kanıtları ve İllere Göre Yatay Kesit Kestirimleri”. ERC Working Papers in Economics May 2002 https://erc.metu.edu.tr/en/system/files/menu/series01/0105_tr.pdf google scholar
• TCMB. 2021. Enflasyon Raporu 2021-I. https://www.tcmb.gov.tr/wps/wcm/connect/3e8a7d19-0815-492c-b116-8a341a23d35c/enfocak2021_i_tam.pdf?MOD=AJPERES&CACHEID=ROOTWORKSPACE-3e8a7d19-0815-492c-b116-8a341a23d35c-nuMwRqN google scholar
• T.C. Strateji ve Bütçe Başkanlığı. 2023. Public Sector Social Expenditures Statistics. https://www.sbb.gov.tr/resmi-istatistik-programina-katkilarimiz/ google scholar
• Toksöz, G. 2007. “İşgücü Piyasasının Toplumsal Cinsiyet Perspektifinden Analizi ve Bölgeler Arası Dengesizlikler”, Çalışma ve Toplum 4: 57-79. google scholar
• . 2008. Decent Work Country Report-Turkey. ILO. https://www.ilo.org/europe/meetings-and-events/WCMS_359818/lang-en/index.htm google scholar
• Toksöz, G. and Memiş, E. 2018. İstihdamda Toplumsal Cinsiyet Eşitliği: Haritalama ve İzleme Çalışması, CEİD Yayınları: 5. google scholar
• TURKSTAT. 2015. Toplumsal Cinsiyet İstatistikleri 2014. https://biruni.tuik.gov.tr/yayin/views/visitorPages/index.zul google scholar
• _____. 2019. Toplumsal Cinsiyet İstatistikleri 2019. https://biruni.tuik.gov.tr/yayin/views/visitorPages/index.zul google scholar
• _____. 2021. Toplumsal Cinsiyet İstatistikleri 2021. https://biruni.tuik.gov.tr/yayin/views/visitorPages/index.zul google scholar
• _____. 2023a. Labour Force Statistics Obtained from the Database Yearly. https://biruni.tuik.gov.tr/medas/?kn=72&locale=en google scholar
• _____. 2023c. Children Statistics-Labour Force Obtained from the Database Yearly. https://biruni.tuik.gov.tr/medas/?kn=202&locale=tr google scholar
• _____. 2023d. Time Use Survey 2015 Obtained from the Database. https://biruni.tuik.gov.tr/medas/?kn=141&locale=tr google scholar
• _____. 2020. Child Labour Force Survey 2019. https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Child-Labour-Force-Survey-2019-33807 google scholar
• Tüzünkan, D. 2015. Türkiye’de Turizm Sektöründe İstihdam Politikalarının İnsan Onuruna Yakışır İş Kavramı Bakımından İncelenmesi. Doktora Tezi. İstanbul Üniversitesi S.B.E. google scholar
• UN. 2022. Progress on the Sustainable Development Goals: The Gender Snapshot. https://www.unwomen.org/sites/default/files/2022-09/Progress-on-the-sustainable-development-goals-the-gender-snapshot-2022-en_0.pdf google scholar
• UN Women. 2011. Kadınların Güçlenmesi Prensipleri: Eşitlik İş Demektir. https://www.unwomen.org/sites/default/files/Headquarters/Attachments/ Sections/Library/Publications/2011/10/WomensEmpowermentPrinciples-tr%20pdf.pdf google scholar
• Yılmaz, A. and Karataş, T. 2023. “Türkiye Ekonomisinde Ücret ve Maaşlar: 1970-1921”. Çalışma ve Toplum 76: 159-182. google scholar
• Yorgun, S. 2013. “Sosyal politika açısından 6356 sayılı sendikalar ve toplu iş sözleşmesi kanunu”. Çalışma ve Toplum Dergisi 43: 357-380. google scholar