YOKSULLUĞA VE YOKSULLARA DÖNÜK AHLAK YAKLAŞIMLARI

Yıl 2009, Sayı: 57, 481 - 514, 07.10.2010

Faruk Taşcı

Öz

Bu çalısma, yoksulluk ve yoksullara dönük ahlak yaklasımlarını elealmaktadır. Bu yaklasımlar iki temel eksende değerlendirilmektedir. Bu eksenin birinci ayağında, “yoksulluğa karsı” bir durus olarak “bireysel ve toplumsal ahlak”ın çerçeveleri sunulmaktadır. Äkinci ayağında ise, “yoksullara karsı” bir tavır olarak sunulan bazı yaklasımlar ve Protestan–liberal ahlak çizgisinin yoksullukla iliskisine değinilmektedir. Son olarak, dinlerin yoksullukla ilintisi ortaya konmaktadır

Anahtar Kelimeler

Yoksulluk, Yoksulluk Türleri, Ahlak, Protestan Ahlak, Mikrokredi

Kaynakça

• Acı, E., Sezgin, F., (2007), Đnsani Yoksullukla Mücadelede Bir Sivil Toplum Proje Örneği: Đnsanca Yaşam Projesi, Akdemir, A. vd., (edts.) IV. Uluslararası Sivil Toplum Kuruluşları Kongresi Bildiriler Kitabı: Küresel Yoksulluk, (573–582), Çanakkale, Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi.
• Adanır, O., (2004), “Ulusal Burjuvazi ve Lâik Ahlâk,” Doğu Batı, (sayı: 29), 145–156.
• Akgül, A., (2006), “Yoksulluğu Aşmada Yeniden Kalkınma Đktisadı mı?,” Đktisat Dergisi, (sayı: 472–476), 105–128.
• Akkaya, Z., (1966), “Atatürk, Sosyal Hizmet ve Toplum Kalkınması,” Sosyal Hizmet Dergisi, Cilt 3 (sayı: 1), 20–23.
• Aktan, C.C., Vural, Đ.Y., Yoksulluk: Terminoloji, Temel Kavramlar ve Ölçüm Yöntemleri,
• Aktan, C.C., (edt.) Yoksullukla Mücadele Stratejileri, Ankara, Hak–Đş Yayınları, 2002, http://www.canaktan.org/ekonomi/yoksulluk/birinci–bol/aktan–vural– yoksulluk.pdf., [06.12.2008, WEB].
• Aldemir, Ş., (2007) ‘Çalışan Yoksul’ Olgusu ve Türkiye Đşgücü Piyasasına Đlişkin Bir Değerlendirme, Akdemir, A. vd., (edts.) IV. Uluslararası Sivil Toplum Kuruluşları Kongresi Bildiriler Kitabı: Küresel Yoksulluk, (759–770) Çanakkale, Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi.
• Alper, H., (2003), Đtikattan Pratiğe Uzanan Bir Zincirde Đslam’da Yoksulluğun Çözümü (Đtikadî ve Ahlakî Đlkeler), Bilgili, A.E, Atlan, Đ., (edts.), Yoksulluk Sempozyumu, (358–367), C. II, Đstanbul, Deniz Feneri Derneği Yayınları.
• Altan, Ö.Z., (2004), Sosyal Politika Dersleri, Eskişehir, Anadolu Üniversitesi Yayınları.
• Arı, A., (2003), Yoksullukla Mücadelede Yerel Bir Dost: Dost Eli, Bilgili, A.E, Atlan, Đ., (edts.), Yoksulluk Sempozyumu, (160–167), Cilt III, Đstanbul, Deniz Feneri Derneği Yayınları.
• Arın, T., (2004), Refah Devleti: Sosyal Güvenliğin Yoksulluğu, Balkan, N., Savran, S., (edts.) Neoliberalizmin Tahribatı 2, (68–93), Đstanbul, Metis Yayınları.
• Armağan, C., (2003), Yoksullukla Mücadelede Ahlakî ve Dinî Eylem Olarak Đnfâkın Rolü, Bilgili, A.E, Atlan, Đ., (edts.), Yoksulluk Sempozyumu, (324–339), Cilt II, Đstanbul, Deniz Feneri Derneği Yayınları.
• Ateş, Đ. (1982), “Hayrî ve Sosyal Hizmetler Açısından Vakıflar,” Vakıflar Dergisi, (sayı: 15), 55–88.
• Aydın, M., (2003), Kur’an Eksenli Mücadele/ Yoksulluk Teolojisinin Yansımaları, Bilgili, A.E, Atlan, Đ., (edts.), Yoksulluk Sempozyumu, (238–251), Cilt II, Đstanbul, Deniz Feneri Derneği Yayınları.
• Buğra, A., (2003/2004), “Devletçi Dönemde Yoksulluğa Bakış ve Sosyal Politika: ‘Zenginlerimiz Nerede?’,” Toplum ve Bilim, (sayı: 99), 75–97.
• Cebeci, L., (2003), Kur’an ve Yoksulluk, Bilgili, A.E, Atlan, Đ., (edts.), Yoksulluk Sempozyumu, (286–303), Cilt II, Đstanbul, Deniz Feneri Derneği Yayınları.
• Çakır, M., Aldemir, Ş. (2001), “Yoksulluğun Küresel Boyutları,” Avrupa Araştırmaları Dergisi, Cilt 9 (sayı: 2), 175–200.
• Çengelci, E., (1985), “Türkiye’de Sosyal Yardımlar: Bir Model Geliştirme Denemesi,” (Yayınlanmamış Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi, S.B.F.), Ankara.
• Dilik, S., (1980), “Sosyal Yardımlar–Đki Anlamlı Bir Terim,” Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, Cilt 35 (sayı: 1–4), 55–72.
• DPT, (2001), 8. BYKP Gelir Dağılımının Đyileştirilmesi ve Yoksullukla Mücadele Özel Đhtisas Komisyonu Raporu, Ankara, DPT Yayınları, No: 2599.
• DPT, (2006), Dokuzuncu Kalkınma Planı: Sosyal Güvenlik Özel Đhtisas Komisyonu Raporu, Ankara, DPT Yayınları.
• Duru, M. C., (1939), Sosyal Yardım: Prensipleri ve Tatbikleri, Đstanbul, Ebüzziya Matbaası.
• Ekin, N., Alper, Y. ve Akgeyik, T., (1999), Türk Sosyal Güvenlik Sisteminde Arayışlar: Özelleştirme ve Yeniden Yapılanma, Đstanbul, ĐTO Yayınları
• ES (Emekli Sandığı), http://www.emekli.gov.tr/2022.html [06.12.2008, WEB].
• Ersöz, H.Y., (2004), Sosyal Politika Perspektifinden Yerel Yönetimler, Đstanbul, Filiz Kitabevi.
• Galtung, J.,(1999), Bir Başka Açıdan Đnsan Hakları, Đstanbul, Metis Yayınları.
• Gerek, N., Oral, A.Đ., (2004), Sosyal Güvenlik Hukuku, Eskişehir, Anadolu Üniversitesi Yayınları, No: 1574.
• Görün, M., Elagöz, Đ. (2007), Kentsel Yoksulluk: Sivil Toplum ve Yerel Yönetim Đşbirliği, Akdemir, A. vd., (edts.) IV. Uluslararası Sivil Toplum Kuruluşları Kongresi Bildiriler Kitabı: Küresel Yoksulluk, (147–156), Çanakkale, Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi.
• ISAC (Income Security Advocacy Centre), “Social Assistance: Myths & Stereotypes,” www.incomesecurity.org/campaigns/HandsOff/documents/HandsOffLobbyKit .En.Revised.Jan13.pdf. [08,05,2008, WEB].
• Işık, H. B., Işık, N., (2007), Yoksullukla Mücadelede Başarılı Bir Araç: Mikro Kredi, Akdemir, A. vd., (edts.) IV. Uluslararası Sivil Toplum Kuruluşları Kongresi Bildiriler Kitabı: Küresel Yoksulluk, (847–858), Çanakkale, Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi.
• Đnsel, A., (2001), “Đki Yoksulluk Tanımı ve Bir Öneri,” Toplum ve Bilim, (sayı: 89), 62–72.
• Kabasakal, Ö., (1995), “Gelir Dağılımını Düzenleyen Bir Araç Olarak Negatif Ge
• Kale, N., (2003), Đnsan Hakları Bağlamında Yoksulluk, Bilgili, A.E, Atlan, Đ., (edts.), Yoksulluk Sempozyumu, (70–79), Cilt I, Đstanbul, Deniz Feneri Derneği Yayınları.
• Kanyılmaz, E., (2007), Küreselleşen Đşgücü Piyasalarında Çalışanların Yoksulluğu, Akdemir, A. vd., (edts.) IV. Uluslararası Sivil Toplum Kuruluşları Kongresi Bildiriler Kitabı: Küresel Yoksulluk, (783–794), Çanakkale, Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi.
• Karataş, K., (2003), Yoksulluk, Yoksullukla Savaşımda Sivil Toplum ve Etik Boyut: Bir Sosyal Hizmet Yaklaşımı, Bilgili, A.E, Atlan, Đ., (edts.), Yoksulluk Sempozyumu, (90–102), Cilt I, Đstanbul, Deniz Feneri Derneği Yayınları.
• Kılıç, S., “Yeşil Kart Đstismarı,” (Çevrimiçi) http://www2.vatanim.com.tr/root.vatan? exec=yazardetay&sid=&Newsid=45439&Categoryid=4&wid=52. [14,05,2008, WEB].
• Koray, M., (2001), “Gerçekliklerin ‘Stilize’ Edildiği Bir Dünyada ‘Ötekileşen’ Yoksulluk,” Toplum ve Bilim, (sayı: 89), 218–241. Korkmaz, E. vd., (2004), Mikrokredi Modeli Yoluyla Yoksulluğun Azaltılması: Đstanbul Örneği, Đstanbul, ĐTO Yayınları, No: 2004–32.
• Koşar, N.G., (2000), Sosyal Hizmetlerde Sosyal Yardım Alanı, Ankara, Şafak Matbaası. Kurtulmuş, N., (1998), “Đki Farklı Đnsan Modelinin Analizi: Ekonomik Đnsan–Davranışçı Đnsan,” Đ.Ü.Đktisat Fakültesi Mecmuası, Cilt 47 (sayı: 1–4), 167–187.
• Kutal Metin (2000), Türkiye’de Đşsizlik Sigortası: Uygulamada Doğabilecek Sorunlar ve Çözüm Önerileri, TĐSK (edt.) Đşsizlik Sigortası Uluslararası Semineri, (42–57), Ankara, TĐSK Yayınları.
• Kuyurtar, E., (2003), “Mutlak Yoksulluğa Đlişkin Đki Etik Yaklaşım,” Bilgili, A.E, Atlan, Đ., (edts.), Yoksulluk Sempozyumu, (110–121), Cilt I, Đstanbul, Deniz Feneri Derneği Yayınları.
• Lundberg, K.A. (b.t.), “Sosyal Yardım Nedir?,” (Çev. Ergun, E.), Sosyal Hizmet Dergisi, Cilt 1 (sayı: 2), 6–7.
• MacPherson, S., Silburn, R., (1998), The Meaning and Measurement of Poverty, Dixon, J.,
• Macarow, D., (edts.) Poverty: A Persistent Global Reality, (1–19), London, Routledge.
• Mingione, E., (2006), Güney Avrupa Refah Modeli ve Yoksulluk ve Sosyal Dışlanmaya Karşı Mücadele, Buğra, A., Keyder, Ç., (edts.), Sosyal Politika Yazıları, (261–286), Đstanbul, Đletişim Yayınları.
• Marinova, E., “From Social Assistance to Social Employment: New Trends in the Application of the Bulgaria Social Assistance Act for Low Income Families and Social Assistance Users from Roma Origin,” http://unpan1.un.org/intradoc/ groups/public/documents/NISPAcee/UNPAN018444.pdf [06.12.2008, WEB].
• Neff, G., (2006), “Mikro Kredi Mikro Sonuçlar,” (Çev. Kösemen, B.), Đktisat Dergisi, (sayı: 479–480), 66–69.
• Oruç, Y.M., (2001), “Küresel Yoksulluk ve Birleşmiş Milletler,” Toplum ve Bilim, (sayı: 89), 73–87.
• Özcan, A., Karakılçık, Y., (2007), Kent Yoksulluğunun Sürdürülebilir Kentsel Gelişme Hareketleri Çerçevesinde Değerlendirilmesi, Akdemir, A. vd., (edts.) IV. Uluslararası Sivil Toplum Kuruluşları Kongresi Bildiriler Kitabı: Küresel Yoksulluk, (439–453), Çanakkale, Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi.
• Özdemir, S., (2004), Küreselleşme Sürecinde Refah Devleti, Đstanbul, ĐTO Yayınları, No: 2004–69, www.suleymanozdemir.com.
• Özden, K., Arabacı, A., (2007), Yoksullukla Mücadelede Yerel Yönetimlerin Rolü, Akdemir, A. vd., (edts.) IV. Uluslararası Sivil Toplum Kuruluşları Kongresi Bildiriler Kitabı: Küresel Yoksulluk, (831–845), Çanakkale, Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi.
• Öztürk, N., (1983), Menşei ve Tarihi Gelişimi Açısından Vakıflar, Ankara, Vakıflar Genel Müdürlüğü Yayınları.
• Pınarcıoğlu, M., Işık, O., (2001), “1980 Sonrası Dönemde Kent Yoksulları Arasında Güce Dayalı Ağ Đlişkileri: Sultanbeyli Örneği,” Toplum ve Bilim, (sayı: 89), 31–61.
• Pogge, T.W., (2004), “Röportaj: Küresel Yoksullukla Mücadele Đçin Bir Perspektif,” Sivil Toplum Dergisi, Cilt 2 (sayı: 6–7), 157–170.
• Rawlings, L.B., (2005), “A New Approach to Social Assistance: Latin America’s Experience with Conditional Cash Transfer Programmes,” International Social Security Review, Cilt 58 (sayı: 2–3), 133–161.
• Saran, M.U., (1990), “Vakıf Statüsünün Đşlev ve Gerekleri Açısından Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakıfları,” (Yayınlanmamış Uzmanlık Tezi, TODAĐE), Ankara.
• Seymen, R., (2004), Đktisatçılar Đçin Sosyal Siyaset, Đstanbul, Der Yayınları.
• Seyyar, A., (2003), Sosyal Siyaset Açısından Yoksulluğa Karşı Mücadele, Bilgili, A.E, Atlan, Đ., (edts.), Yoksulluk Sempozyumu, (38–69), Cilt I, Đstanbul, Deniz Feneri Derneği Yayınları.
• Seyyar, A., (2005), Sosyal Güvenlik Terimleri, Đstanbul, Papatya Yayıncılık.
• Seyyar, A., (2006), Değişen Dünyada ve Türkiye’de Sosyal Politikalar, Đstanbul, Değişim Yayınları.
• SHÇEK (Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu), “Ayni Nakdi Yardım Uygulamaları,” www.shcek.gov.tr/Kurumsal_Bilgi/Mevzuat/genelge/yeniler/ ayninakdi/2006_9.doc., [06.12.2008, WEB]
• Subaşı, N., (2003), Yoksulluğun Muğlak Dinselliği, Bilgili, A.E, Atlan, Đ., (edts.), Yoksulluk Sempozyumu, (262–279), Cilt II, Đstanbul, Deniz Feneri Derneği Yayınları.
• SYDGM (Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Genel Müdürlüğü), (2005), El Kitapçığı, Ankara, T.C. Başkakanlık Basımevi.
• Şenkal, A., (2005), Küreselleşme Sürecinde Sosyal Politika, Đstanbul, Alfa Yayınları.
• SB (T.C. Sağlık Bakanlığı), “Ödeme Gücü Olmayan Vatandaşların Tedavi Giderlerinin Yeşil Kart Verilerek Devlet Tarafından Karşılanması Hakkında Kanun,” http://www.saglik.gov.tr/TR/MevzuatGoster.aspx?F6E10F8892433CFFAAF6AA 849816B2EF19B190F8AB49BC8D.[06.12.2008, WEB].
• TĐSK, (2000), Đşsizlik Sigortası, Aktif Đstihdam Politikaları ve Özel Đstihdam Büroları, Ankara, TĐSK Yayınları.
• Toker, M., (2002), “Đşsizlik Sigortası,” Sayıştay Dergisi, (sayı: 46–47), 83–109.
• Tosun, C., (2006), “Aziz Akgül ile Söyleşi,” Anahtar Dergisi, (sayı: 216), 12–13.
• Tutar, E., Demiral, M., (2007), Türkiye’de Gelir Dağılımının Đyileştirilmesi ve Yoksullukla Mücadele Sürecinde Sivil Toplum Kuruluşları (STK)’nın Önemi, Akdemir, A. vd., (edts.) IV. Uluslararası Sivil Toplum Kuruluşları Kongresi Bildiriler Kitabı: Küresel Yoksulluk, (331–347), Çanakkale, Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi.
• Türkcan, R., (2003), “Yerel Yönetimlerde Sosyal Yardım Hizmetleri,” (Yayınlanmamış Lisansüstü Uzmanlık Tezi, TODAĐE), Ankara.
• UN (United Nations), (2007), Report on the World Social Situation 2007: The Employment Imperative, USA, UN Pub.
• Weber, M., (1997), Protestan Ahlakı ve Kapitalizmin Ruhu, (çev.: Auroba, Z.) Đstanbul, Hil Yayınları (2. bs.).
• VGM (Vakıflar Genel Müdürlüğü), “227 Sayılı Vakıflar Genel Müdürlüğü'nün Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname,” www.vgm.gov.tr/ 001_Menu/02_Mevzuat/01_Kanun/227.cfm. [06.12.2008, WEB].
• Yaman, A., (2003), Üç Kutsal Kitabın Yoksulluk Tasavvuru ve Aldığı Önlemler, Bilgili, A.E, Atlan, Đ., (edts.), Yoksulluk Sempozyumu, (214–221), Cilt II, Đstanbul, Deniz Feneri Derneği Yayınları.
• Yiğit Y., (2005), “Türkiye’de Đşsizlik Sigortası’nın Uygulama Alanı ve Sigorta Yardımlarına Hak Kazanmanın Koşulları,” Çalışma ve Toplum, (sayı: 5), 75–102.
• Yunus, M., (2003), Yoksulluğun Bulunmadığı Bir Dünyaya Doğru, (Çev. Şen, G.), Đstanbul, Doğan Kitap (2.bs.). Zaim, S., (1997), Çalışma Ekonomisi, Đstanbul, Filiz Kitabevi, (10. bs.).