VERİMLİLİK ARTIŞINDA EMEK ETKİNLİĞİ ÜZERİNE BİR YAKLAŞIM: AH-ME-T MODELİ

Yıl 2011, Sayı: 61, 177 - 199, 25.11.2012

Faruk Taşcı

Öz

Makale, verimliliği “insan” (emek) cephesinden ele almaktadır. Bu temelde, makalenin ilk kısmında verimlilik kavramı ve çeşitleri hakkında kısa bilgiler verilerek, ikinci kısımda verimliliği etkileyen faktörler ve emek etkinliğine değinilmektedir. Son olarak, verimliliğe yol açan emek etkinliği faktörü hususunda “ahlâk-meslekî eğitim-temsiliyet” çizgisi üzerinden “AH-ME-T” modeli ortaya konmaktadır. AH-ME-T Modeli, ahlâk temeli üzerine kuruludur. Kişiyi her ne olursa olsun gönüllü bir şekilde en iyi, en doğru, en güzel çalışmaya sevk etmesi yönü ile ahlâk; ahlâkla paralel öğrenilen ve uygulamaya konulan meslekî eğitim bilgisi ve bu bilgiyi kurum kültürü ekseninde temsil etme, verimlilik açısından temel etkenler konumundadır. 

Anahtar Kelimeler

Verimlilik, Emek Etkinliği, Ahlâk, Mesleki Eğitim, Kurum Kültürü

Kaynakça

• Aksu, Ömer A. (1993), Ücretler ve Verimlilik, İstanbul, İ.Ü. Yayınları.
• Aktan, C. Can & Hasan Tutar (1.11.2011), “Kurumsal Kültür”, (Çevrimiçi) http://www.canaktan.org/yonetim/kurumsal-kultur/anasayfa-kultur.htm.
• Ataay, İsmail (1985), “Verimliliğin Arttırılmasında İşbirliği ve İşbaşında Eğitimin Rolü,” Endüstriyel İlişkiler 1984 Yıllığı, Haz. Taner Karahasanoğlu, İstanbul, Kutyay, s. 595-603.
• Aydın, Mustafa (2007), “İslam Bağlamında Ahlâk,” Teorik ve Pratik Yönleriyle Ahlâk, Eds. Recep Kaymakcan & Mevlüt Uyanık, İstanbul, DEM Yayınları, s. 69-93.
• Başdemir, Hasan Y. (2007), “Ahlâk Metafiziği,” Teorik ve Pratik Yönleriyle Ahlâk, Eds. Recep Kaymakcan & Mevlüt Uyanık, İstanbul, DEM Yayınları, s. 49-65.
• Biçerli, M. Kemal (2005), Çalışma Ekonomisi, 3. bs., İstanbul, Beta Basım.
• Çağrıcı, Mustafa (2006), Anahatlarıyla İslâm Ahlâkı, 4. bs., İstanbul, Ensar Neşriyat.
• Doğan, Üzeymen (2001), “İstihdam-Verimlilik-Eğitim İlişkileri,” Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, C. 2, S. 1, s. 229-234.
• DPT (2000), 8. Beş Yıllık Kalkınma Planı Verimliliğe Dayalı Ücret Sistemlerine Geçiş ÖİK Raporu, Ankara, DPT Yayınları.
• DPT (2005) , Türkiye Ekonomisinde Sermaye Birikimi, Verimlilik ve Büyüme: 1972-2003, Ankara, DPT Yayınları.
• Ekin, Nusret (1965), “Sendikalar ve Prodüktivite”, Sosyal Siyaset Konferansları, 16. Kitap, s. 69-94.
• Erdil, Oya, Halit Keskin & Ali Ekber Akgün (2003), “İletişim, Katılım, Geri Besleme, Güçlendirme ve Çalışanlar Arasındaki Güven İlişkilerini Örgütsel Verimlilik Üzerine Etkileri: Deneysel Bir Çalışma,” 11. Ulusal Yönetim ve Organizasyon Kongresi Bildiriler Kitabı, Eds. M. Kemalettin Çonkar, Afyon, Afyon Kocatepe Üniversitesi Yayınları, s. 833-848.
• Gençyılmaz, Güneş (eds) (2006), “Önsöz: Verimlilik”, 3. KOBİ’ler ve Verimlilik Kongresi, Ed. Güneş Gençyılmaz, İstanbul, İstanbul Kültür Üniversitesi Yayınları, s. xi-xiv.
• Gökmen, Ceyhan (2001), Sağlık Hizmetlerinde Kalite Yönetimi, Ankara, Sağlık Bakanlığı Yayınları.
• Gürak, H (2001). “Bilgi-Verimlilik Artışı İlişkisi,” Verimlilik Dergisi, Sayı 2001/1, MPM Yayınları, s. 1-10.
• Hunt, E.K. (2005), İktisadî Düşünce Tarihi, Çev. Müfit Günay, Ankara, Dost Kitabevi.
• İnalcık, Halil (2004), Osmanlı İmparatorluğu’nun Ekonomik ve Sosyal Tarihi (1300-1600), C. I, 2. bs., İstanbul, Eren Yayınları.
• Karagül, Mehmet (2003), “Beşeri Sermayenin Ekonomik Büyüme ile İlişkisi ve Etkin Kullanımı,” Akdeniz İ.İ.B.F. Dergisi, Sayı 5, s. 79-90.
• Karaman, Mustafa S. (2004), “İşletmelerde Liderliğin Verimlilik Üzerindeki Etkileri ve Ünlü İşletme Lideri Jack Welch’in Liderlik Uygulamalarının Verimlilik Açısından Değerlendirilmesi,” Verimlilik Dergisi, Sayı 2004/3, s. 9-36.
• Karayalçın, İlhami (1961), “İstihsal Sisteminde İnsan,” Sosyal Siyaset Konferansları, 12. Kitap, s. 70-92.
• Köse, Ahmet H. (1992), Büyüme ve Verimlilik, Ankara, MPM Yayınları.
• Küçük, Sezai (2007), “Mesnevî’de Mevlânâ’nın Ahlâk Anlayışı,” Teorik ve Pratik Yönleriyle Ahlâk, Eds. Recep Kaymakcan & Mevlüt Uyanık, İstanbul, DEM Yayınları, s. 283-320.
• Küçükkalay, A. Mesud (2010), İktisadî Düşünce Tarihi, İstanbul, Beta Basım.
• MPM (Milli Prodaktivite Merkezi) (1974), Verimlilik Nedir? Neler Sağlar?, Ankara, MPM Yayınları.
• Murat, Sedat (2007), İşgücü Verimliliği ve Hizmet Kalitesi, (İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi, Yayınlanmamış Ders Notları), İstanbul.
• Ottekin, Vahdi (1975), “Türkiye’de Verimlilik Akımı ve Karşılaşılan Sorunlar,” Kalkınma Stratejisi ve Verimlilik Sempozyumu, Ankara, MPM Yayınları, s. 16-34.
• Öney, Erden (1968), Verimlilik Kavramları ve Ölçülmesi, Ankara, A.Ü. SBF Yayınları, Sevinç Matbaası.
• Ören, Kenan (2002), Toplam Kalite Yönetiminde İnsan Gücü Faktörü, Ankara, Nobel Yayınları.
• Özaralı, Nurdan (2006), “Örgütsel Güven, Bilgi Paylaşımı ve İşbirliği Yapma Eğilimini İnceleyen Bir Çalışma,” 5. Bilgi, Ekonomi ve Yönetim Kongresi Bildiriler Kitabı; II. Cilt, Kocaeli, Kocaeli Üniversitesi Yayınları, s. 628-640.
• Özer, Mete (2005), “Sanayici Gözüyle Verimlilik,” 2. KOBİ’ler ve Verimlilik Kongresi; AB KOBİ’leri İle İşbirliği, Ed. Güneş Gençyılmaz, İstanbul, İstanbul Kültür Üniversitesi Yayınları, s. 667-676.
• Özgen, Hüseyin & Murat Türk (1998), “Bilgi Toplumunda Yeni Bir Yönetim Felsefesi: Bilgiye Dayalı Organizasyonlar,” Verimlilik Dergisi, 1998/2, s. 145-158.
• Rosen, Robert H. (1998), İnsan Yönetimi, Çev. Gündüz Bulut, İstanbul, MESS Yayınları.
• Taşcı, Faruk (2008), “Max Weber’in Lider Tiplerinin Bilgi Toplumundaki Anlamı,” Bilgi, Ekonomi ve Yönetim II, Eds. İbrahim G. Yumuşak, İstanbul, s. 1189- 1202.
• Tokya, Yasemin T. (2002), “Geçmişten Günümüze Verimlilik,” Verimlilik Dergisi, 2002/3, s. 7-36.
• Toprak, Meral A. (2003), “Verimliliğe Yeni Bir Yaklaşım,” Verimlilik Dergisi, 2003/2, s. 25-36.
• Turanlı, Rona (2008), İktisadî Düşünce Tarihi, 4.bs., İstanbul, Bilim Teknik Kitabevi.
• Türkdoğan, Orhan (2005), İslam Değerler Sistemi ve Max Weber, İstanbul, IQ Kültür Sanat Yayıncılık.
• Ülgener, Sabri F. (1951), İktisadî İnhitat Tarihimizin Ahlak ve Zihniyet Meseleleri, İstanbul, İstanbul Üniversitesi Yayınları, No: 480.
• Ülgener, Sabri F. (1981), Zihniyet ve Din: İslam, Tasavvuf ve Çözülme Devri İktisat Ahlakı, İstanbul, Der Yayınları.
• Üstünel, Besim (1975), “Ekonomik Kalkınmada Verimliliğin Yeri ve Önemi,” Kalkınma Stratejisi ve Verimlilik Sempozyumu, Ankara, MPM Yayınları, s. 35-50.
• Weber, Max (1997), Protestan Ahlakı ve Kapitalizmin Ruhu, 2. bs., Çev. Zeynep Auroba, İstanbul, Hil Yayınları.
• Yavuz, Arif (1995), Esnek Çalışma ve Endüstri İlişkileri, Ankara, Türk Tarih Kurumu Basımevi.
• Yılmazer, Aydın (2005), “İşletme Yönetiminde Empatik İletişim ve İşgücü Verimliliğine Etkisi: Federal Mogul Sapanca Segman ve Gömlek Üretim Tesisleri A.Ş. Örneği,” 2. KOBİ’ler ve Verimlilik Kongresi; AB KOBİ’leri İle İşbirliği, Ed. Güneş Gençyılmaz, İstanbul, İstanbul Kültür Üniversitesi Yayınları, s. 75-85.
• Zaim, Sabahaddin (1960), “Sendikaların Verimliliğe Tesiri ve Bu Yönden İktisadî Gelişme Üzerinde Oynadıkları Rol,” Sosyal Siyaset Konferansları, 9-11. Kitap, s. 61-72.
• Zaim, Sabahaddin (1997), Çalışma Ekonomisi, 10. bs., İstanbul, Filiz Kitabevi.
• Zaim, Sabahaddin (2005), Türkiye’nin Yirminci Yüzyılı, C. I, III, İstanbul, İşaret Yayınları.