Gök mavisi üzerine altın renginde yıldızlı kalemişi bezeme, antik Mısır mimarisinden başlayarak antik Roma, Bizans, gotik ve Rönesans gibi farklı dönemlerde birçok anıtsal yapının tavan yüzeyinde uygulanmıştır. Bu yapılardan başlıcaları Thebes’teki XIX. Hanedan Kral Mezarları, Ravenna’daki Galla Placidia Mozolesi ve San Vitale Kilisesi, Venedik’teki San Marco Kilisesi, Vatikan’daki Sistine Şapeli ve Paris’te bulunan Sainte-Chapelle’dir. Bahsedilen bezeme Mısır’dan Konstantinopolis başkentli Roma’ya uzanmış ve Konstantinopolis başkentli Bizans coğrafyası etkileşimi ile Avrupa’ya yayılmıştır. 19. yüzyılda öne çıkan yeniden canlandırmacı mimari üsluplar ile dekorasyon, Batı dünyasında neogotik başta olmak üzere, neoklasik ve eklektik üslupların önemli bir bileşeni haline gelmiştir. 19. yüzyıl, Avrupa’da olduğu gibi yeniden canlandırmacı üslupların ve eklektisizmin Osmanlı mimarisinde de ağırlık kazandığı dönemdir. Ele alınan tavan dekorasyonu, 19. yüzyılda İstanbul’da inşa edilmiş Rum Ortodoks kiliseleri ve Latin Katolik kiliseleri başta olmak üzere birçok kilisede görülmektedir. Dekorasyonun tüm semavi dinlere ait ibadethanelerde kullanıldığı zaman aralığı ise Sultan II. Abdülhamid dönemine (1876-1909) denk gelmektedir. 19. yüzyılın sonu ve 20. yüzyılın başında Osmanlı başkentinde inşa edilmiş önde gelen cami ve sinagoglarda aynı tavan süslemesi ile karşılaşılmaktadır. Bunların arasında özellikle Yıldız Hamidiye Camisi ve Galata Aşkenaz Sinagogu kubbeleriyle öne çıkmaktadır. II. Abdülhamid dönemi tezyinatı hakkındaki çalışmalar ele alınan bezemeyi oryantalizm ve İslam sanatı içinde yorumlamaktadır. Bu çalışma ile bezemenin kökeni, farklı kültürlerdeki izi takip edilmiş ve II. Abdülhamid döneminde imparatorluğu temsil eden bir simge olarak kullanıldığı görülmüştür. Yazının asıl amacı bezemenin bu dönemde başkent ve yakın çevresindeki ibadethanelerde din farkı gözetmeksizin bir moda haline geldiğini ortaya koymaktır.
Tavan dekorasyonu eklektisizm yaldızlı yıldız Osmanlı Mimarisi II. Abdülhamid
Azure painting with gilded stars was implemented on the ceilings of numerous monumental buildings built during different periods, initially from ancient Egyptian architecture to ancient Roman, Byzantine, gothic, and Renaissance architecture. Prominent examples include XIX. Dynasty tombs in Thebes, Galla Placidia Mausoleum and San Vitale Church in Ravenna, San Marco Church in Venice, Sistine Chapel in Vatican, and Sainte-Chapelle in Paris. Apparently, it moved from Egypt to Roman territories, including the capital city of Constantinople, and spread to Europe in the Middle Ages through mutual interaction with the Byzantine Empire. Through the revivalist architectural styles dominant in the 19th century, this decoration became a substantial component of neoclassical architecture and especially neogothic architecture in Western culture. The 19th century was in the same way the period of revivalism and eclecticism in the westernised Ottoman architecture as in Europe and the United States. Many churches built in the 19th century in Istanbul, especially Orthodox and Catholic examples, contain the mentioned ceiling decoration. Yet in the period of Sultan II. Abdülhamid (1876-1909) the same decoration was also used in mosques and synagogues, including the Yıldız Hamidiye Mosque and Galata Ashkenazi Synagogue, indicating that it came into fashion among all abrahamic religions in the city. Academic research on the II. Abdülhamid era ornamentation considers the decoration as a part of orientalism and Islamic art. In this paper, the origin of the decoration and its traces within different cultures have been put forward. Moreover, it has been seen that it became an imperial symbol during the reign of Sultan II. Abdülhamid. The main aim of this paper is to introduce the fact that it became a fashion in the same era at the places of worship in Istanbul and its close vicinity regardless of religious differences.
Ceiling decoration eclecticism gilded star Ottoman Architecture II. Abdülhamid
Birincil Dil | Türkçe |
---|---|
Konular | Mimarlık Tarihi, Mimarlıkta Estetik, Resim Tarihi, Sanat Tarihi |
Bölüm | Araştırma Makaleleri |
Yazarlar | |
Yayımlanma Tarihi | 30 Haziran 2024 |
Gönderilme Tarihi | 12 Ocak 2024 |
Kabul Tarihi | 27 Mayıs 2024 |
Yayımlandığı Sayı | Yıl 2024 Sayı: 33 |