Osmanlı Mısırı’nın iktidar sahibi memlûk beyi Çerkes Mehmed, Bâbıâli ile giriştiği güç mücadelesini 1726 İlkbaharında kaybettiğinde Kahire’den firar ederek önce Trablusgarb’a, ardından Cezayir’e sığındı. Bu sırada gerek Garp Ocaklarının gerekse Fransız diplomasisinin Osmanlı başkentindeki etkisini kullanarak affedilip Mısır’a dönmek için uğraştıysa da İstanbul’da sesini duyuracağı kimse kalmamıştı. Bunun üzerine Trablusgarp ve Cezayir ocaklarının teşvikiyle, affedilmesi için Osmanlı padişahı nezdinde arabuluculuk yapacağına inandığı Habsburg İmparatoru VI. Karl’ın himayesini temin etmek için Trieste’ye gitti. Fakat Hofburg, Osmanlı barışını ve Akdeniz diplomasisini tehlikeye atacağını göz önünde bulundurarak Çerkes Mehmed’in Viyana’ya gelmesine izin vermedi. Nitekim Çerkes Mehmed Bey’in Habsburglara iltica etmek niyetinde olduğu öğrenildiğinde Osmanlı-Habsburg ilişkilerinin gündemi değişmiş, İstanbul, asi beyin tutuklanarak teslimini yahut himaye edilmemesini istemişti. Bu makale Avusturya, Osmanlı ve İngiltere arşivlerine ve Çerkes Mehmed’in mektuplarına dayanarak, Çerkes Mehmed Bey’in Mısır’dan firarından itibaren iltica arayışı ve bu konudaki başarısızlığından sonra Kahire’ye dönerek giriştiği iktidar savaşından ölümüne kadar olan sürece mercek tutmaktadır.
Çerkes Mehmed Bey Osmanlı Mısırı Osmanlı-Habsburg diplomasisi Cezayir Şehbender Ömer Ağa Leopold von Talman
Dr. M. Halef Cevrioğlu ve Araş.Gör. Hüseyin Yılmaz'a teşekkür ederim.
Çerkes Mehmed, a sovereign Mameluke bey of Ottoman Egypt, fled from Cairo in the spring of 1726 after losing his war of expansion against the Sublime Porte. He first fled to Tripoli, then to Algiers. During this time, he attempted to obtain an imperial pardon to return to Egypt, using both the influence of the Barbary states and French diplomacy in Istanbul, where no one heard his voice. Then, encouraged by the regents of Tripoli and Algiers, he sailed to Triest to ask Charles VI, the Habsburg Emperor, for protection and mediation with the Ottoman Sultan, and for his pardon. Bearing in mind that this could endanger the peace with the Ottomans and the Karl’s Mediterranean diplomacy, the Hofburg did not allow him to travel to Vienna. In fact, the agenda of Ottoman-Habsburg relations changed when it emerged that Çerkes Mehmed was seeking refuge with the Habsburgs, with Istanbul demanding extradition of the rebellious bey, or at least the refusal of his refuge. Based on the Austrian, Ottoman, and British archival documents, as well as his letters, this article focuses on the last years of Çerkes Mehmed, from his flight from Cairo to Vienna to his death at his war for power in Egypt, where he returned after being refused by the Habsburgs.
Çerkes Mehmed Bey Ottoman Egypt Ottoman-Habsburg diplomacy Algiers Consul-General Ömer Aga Leopold von Talman
Birincil Dil | Türkçe |
---|---|
Bölüm | Makaleler |
Yazarlar | |
Yayımlanma Tarihi | 7 Mart 2023 |
Yayımlandığı Sayı | Yıl 2023 |