NORTH MACEDONIA 1912: WAR, MASSACRE AND GENOCIDE

Yıl 2015, Sayı: 62, 91 - 126, 01.01.2015

Yakup Ahbab

Öz

Balkan Wars became the disaster for the Ottoman State. Ottoman Army was defeated and losed a large part of the Rumelia in which she ruled for five hundred years. After the Balkan Wars hundreds of thousands of Turks in the Rumelia slaughtered or died in migrotary route. The rest of them achieving to survive could be hardly reached to Anatolia. In this article, we try to show some important points and details of Balkan Wars in the North Macedonia in the light of offi cial Ottoman documents and USA-English Newspapers.

Anahtar Kelimeler

Balkans War, Serbia, Macedonia

KUZEY MAKEDONYA 1912: SAVAŞ, KATLİAM VE SOYKIRIM

Öz

Balkan Savaşları, Osmanlı Devleti’nin bir nevi felaketidir. Osmanlı Devleti 1912- 1913 yıllarında Balkan Devletleri ile yaptığı savaşlarda ağır mağlubiyetler almıştır. Devlet, burada sahip olduğu toprakların büyük bir kısmından çekilmek zorunda kalmış, kesintisiz beş asır süren hakimiyetini de kaybetmiştir. Balkan Savaşları’nın ardından kaybedilen topraklarda kalan Müslüman/Türklerin bir kısmı zulüm ve katliama maruz kalmış, bir kısmı da göç yollarında can vermiştir. Bu savaşta kurtulabilenler, anavatanlarına yani Anadolu’ya hicret etmek zorunda kalmış ve burada iskân edilmişlerdir. Bu makalede, Osmanlı arşiv kaynakları ve Amerikan ve İngiliz gazeteleri kullanılarak I. Balkan Savaşı sırasında Kuzey Makedonya’da yaşanan önemli gelişmeler anlatılmaya çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Balkan Savaşı, Sırbistan, Makedonya

Kaynakça

• Arşiv Vesikaları Başbakanlık Osmanlı Arşivi Babıali Evrak Odası (BEO) Dâhiliye Nezareti Emniyet-i Umumi Muhasebe Kalemi (DH.EUM.MH) Siyasî Evrak (DH.SYS) Hariciye Nezâreti Siyasi Kısım Evrakı (HR.SYS) Hukuk Müşavirliği İstişare Odası (HR.HMS.İŞO) İrade -Harbiye (İ.HB) -Hariciye (İ.HR) Meclis-i Vükela Mazbataları (MV) Sadaret Mektubi Kalemi Mühimme Evrakı (A.MKT.MHM) Kitap ve Makaleler Ağanoğlu, Yıldırım, Osmanlı’dan Cumhuriyet’e Balkanlar’ın Makus Tali􀁋􀁌􀀃􀀪􀁼􀁯􀀏􀀃􀃸􀁝􀀃􀀼􀁄􀁜􀃕􀁑􀁏􀁄􀁕􀃕􀀏􀀃􀃸􀁖􀁗􀁄􀁑􀁅􀁘􀁏􀀃􀀕􀀓􀀔􀀕􀀑 Aksun, Ziya Nur, Osmanlı Tarihi, c. VI, Ötüken Yayınları, İstanbul 1994.􀀃 Akyol, Taha, Rumeli’ye Elveda 100. Yılında Balkan Bozgunu, Doğan Kitap􀀏􀀃􀃸stan􀁅􀁘l􀀏􀀃2􀀓12. Andoyan, Aram, Balkan Savaşı, Aras Yayıncılık, İstanbul 2002. Artuç, İbrahim, Balkan Savaşı, Kastaş Yayınları, İstanbul 1988. Aydın, Mahir, “Arşiv Belgeleriyle Makedonya’da Bulgar ÇetFe aaliyetleri”, Osmanlı Araştırmaları, IX (1989), s. 209-234. Aydın, Salim, Balkanların Acı Yüzü Basın Tarihinde Balkan Savaşları, Ye-ditepe Yayınları, İstanbul 2014. Ali Diki􀁆i, 􀂵’Türkiye’deki Balkan 􀀰u􀁋a􀁆irleri Arasında 􀀮ay􀁅olan Bir To􀁓luluk’’, 􀀤􀁙􀁕􀁄􀁖􀁜􀁄 􀀨􀁗􀂁􀁇􀁏􀁈􀁕􀁌, 􀀗􀀙􀀒20􀀔􀀗􀀐2, 􀀔s􀀑 2􀀖􀀐􀀔􀀙􀀘􀀑 Arslan,Sezer, Balkan Savaşları Sonrası Rumeli’den Türk Göçleri Ve Osmanlı Devleti’nde İskânları, Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Edirne 2008􀀑 Gülay 􀁧z􀁊ür,􀀥􀁄􀁏􀁎􀁄􀁑 􀀶􀁄􀁙􀁄􀃺􀁏􀁄􀁕􀃕 􀀹􀁈 􀀶􀁒􀁑􀁕􀁄􀁖􀃕􀁑􀁇􀁄 􀀥􀁘􀁏􀁊􀁄􀁕􀁌􀁖􀁗􀁄􀁑 􀀹􀁈 􀀲􀁖􀁐􀁄􀁑􀁏􀃕 􀀧􀁈􀁙􀁏􀁈􀁗􀁌 􀀤􀁕􀁄􀁖􀃕􀁑􀁇􀁄 􀀱􀂁􀁉􀁘􀁖 􀀪􀁼􀁯􀂁, Dokuz Eylül Üniversitesi Atatürk İlkeleri Ve İnkılâ􀁓 Tari􀁋i Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, İzmir 2008􀀑 Balkan Savaşları’nın 100. Yıldönümünde Balkan Tecrübeleri, Türk Akademisi Siyasi, Sosyal, Stratejik Araştırmalar Vakfı, Dış Politikaları Araştırmaları Merkezi, No:1, Ekim 2012. Bodur, Ozan Arif, “Osmanlının Son Yüzyılında Terör Örgütleri ve Eylem-leri”, 21. Yüzyıl, sayı 14 (Şubat 2010), s. 53-69. Çakmak, Fevzi, Batı Rumeli’yi Nasıl Kaybettik? Garbî Rumeli’nin Sûret-i Ziyaı ve Balkan Harbi’nde Garp Cephesi, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, yay. haz. Ahmet Tetik, İstanbul 2012. Davis, Bergen, “Biographical Memoir of Michael Idvorsky Pupin 1858- 1935”, National Academy of Sciences of The United States of America, Biographical Memoirs Volume XIX-Tenth Memoir, Presented to The Academy at The Annual Meeting, 1938. Dinç, Güney, Mehmed Nail Bey’in Derlediği Kartpostallarla Balkan Savaşı (1912-1913), YKY, İstanbul 2008. Hacısalihoğlu, Mehmet, Jön Türkler ve Makedonya Sorunu (1890-1918), Tarih Vakfı Yurt Yayınları, İstanbul 2003. Halaçoğlu, Ahmet, Balkan Harbi Sırasında Rumeli’den Türk Göçleri (1912-1913), TTK, Ankara 1995. Hall, Richard C., The Balkan Wars 1912-1913: Prelude to the First World War, Routledge, London 2000. Hayta, Necdet, Balkan Savaşları’nın Diplomatik Boyutu ve Londra Büyükelçiler Konferansı (17 Aralık 1912-11 Ağustos 1913), Atatürk Araştırma Merkezi Yayınları, Ankara 2008. Jata, Mimoza, Balkan Savaşlarında İşkodra Vilayeti (1912-1913), İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul 2015. Küçük, Cevdet, “Balkan Savaşı”, DİA, V, İstanbul 1992. McCarthy, Justin, Ölüm ve Sürgün, çev. Bilge Umar, İnkılap Kitabevi, İstanbul 1995. Nizamoğlu, Yüksel, “Balkan Savaşlarında Harekât Planları”, Balkan Savaşları ve Edirne (Sempozyum 5 Şubat 2013), Edirne Kitaplığı, İstanbul 2013. Osmanlı Belgelerinde Balkan Savaşları, Osmanlı Arşivi Daire Başkanlığı, cilt 1-2, yayın Nu: 127-128, İstanbul 2013. Öksüz, Hikmet, “Osmanlı Devleti’nin Birinci Dünya Savaşı Öncesi Balkanlarda Yaşamış Olduğu Siyasal Süreç”, Osmanlı Ansiklopedisi, II, Yeni Türkiye Yayınları, Ankara 1999. Örenç, Ali Fuat, Yakın Dönem Tarihimizde Rodos ve Oniki Ada, Doğu Kütüphanesi, İstanbul 2006. _____________, Yakınçağ Tarihi Giriş (1789-1918), Akademi Titiz Yayınları, İstanbul 2012. Özbozdağlı, Özer, İttihat ve Terakkinin Balkan Politikası, Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Hatay 2005. Remond, Georges, Mağluplarla Beraber, Profil Yayıncılık, İstanbul 2007. Sancaktar, Fatih Mehmet, “Balkan Savaşları Esnasında Osmanlı Hükümet-leri”, 100. Yıl Dönümünde Balkan Savaşları ve Edirne (Sempozyum 15Ş ubat 2013), İstanbul 2013. Şentürk, M. Hüdai, Osmanlı Devleti’nde Bulgar Meselesi 1850-18,7 5 TTK, Ankara 1992. Şıvgın, Hale, “Osmanlı Arşiv Belgelerine Göre Balkan İttifaklarının Önce Kiliseler ve Çeteler Arasında Başlaması”, Osmanlılar Ansiklopedisi, IX, Yeni Türkiye Yayınları, Ankara 2002. Tan, Hakan, Bulgar Komite Faaliyetlerine Genel Bir Bakış, SAÜ Fen Edebiyat Dergisi, (201 3 - I), 45-69. Tufan, Muzaff er, “Sırp Kaynaklarına Göre I. Balkan Savaşı”, 90. Yılında Balkan Savaşları ve Lüleburgaz Muharebeleri, Lüleburgaz 2002. Uğraş, Nilüfer, Osmanlı Basınında Balkan Savaşları Sırasında Osmanlı Devleti’nde Yaşanan Siyasal Gelişmeler (İkdam, Tanin, Sabah, Tercüman-ı Hakikat), Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Ankara 2008. Yüzbaşı Selanikli Bahri, Balkan Savaşından Sırp Ordusu ve Batı Ordusu, çev. Mustafa Toker, Alfa Yayınları, İstanbul 2012. Zeyrek, Suat, Birinci Balkan Savaşı Yenilgisinin İç ve Dış Sebepleri, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, İstanbul 2012.