THE KALEBENDS OF BOĞAZKESEN CASTLE DURING THE FIRST HALF OF 18TH CENTURY

Yıl 2018, Sayı: 67, 125 - 150, 11.07.2018

Uğur Koca

Öz

DOI: 10.26650/TurkJHist.2018.407593

We know that Boğazkesen Castle, also called
Rumeli Fortress, was built on opposite from Anatolian Castle at the narrowest
point of the Bosphorus, and that it was used as a prison after the conquest of
Istanbul. It also had an important role in control of the Bosphorus. In this
article analyzing Kalebends of Boğazkesen Castle in the first half of 18th
century, we study the system of crime and punishment during the imperial period
in terms of Kalebend punishment, Kalebend Registers, assigning Kalebend
punishment to criminals, criminal release procedures, prisoners and their
social status, committed crimes, regions of crime, lengths of conviction, and
provisions written about Kalebend punishment within the framework and
discipline of diplomacy.

Anahtar Kelimeler

Kalebend, Boğazkesen Castle, Rumeli Fortress, Release, Crime, Punishment

BOĞAZKESEN KALESİ KALEBENDLERİ (XVIII. YÜZYILIN İLK YARISI)

Öz

DOI: 10.26650/TurkJHist.2018.407593

İstanbul Boğazı’nın en dar ve akıntılı
yerinde Anadolu Hisarı’nın tam karşısına yaptırılmış olan Boğazkesen Kalesi
nâm-ı diğer Rumeli Hisarı’nın, İstanbul Boğazı’nın kontrol edilmesi açısından
önem arz etmesinin yanı sıra İstanbul’un fethinden sonra da hapishane görevi
üstlendiği bilinmektedir. XVIII. yüzyılın ilk yarısında Boğazkesen Kalesi
kalebendlerini muhtevi bu makalede; kalebend cezası, kalebend defterleri,
mahkûmlara kalebend cezasının verilmesi ve mahkûmların salıverilme süreci,
mahkûmlar ve sosyal statüleri, işlenen suçlar, suç mahalleri, mahkûmiyet
süreleri ve kalebendlik için yazılan hükümlerin diplomatika açısından
özellikleri ele alınmak suretiyle imparatorluk dönemindeki suç ve ceza sistemi
incelenmeye çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Boğazkesen Kalesi, Rumeli Hisarı, Kalebend, Itlak, Suç, Ceza

Kaynakça

• BOA.A.DVN.KLB., nr. 54/46.BOA.A.DVN.KLB., nr. 55/29.BOA.A.DVN.KLB., nr. 56/12.BOA.A.DVN.KLB., nr. 57/9.BOA.A.DVN.KLB., nr. 58/3.BOA.A.DVN.KLB., nr. 59/24.BOA.A.DVN.KLB.d., nr. 927.BOA.A.DVNS.KLB.d., nr. 1.BOA.A.DVNS.KLB.d., nr. 2.BOA.A.DVNS.KLB.d., nr. 3.BOA.A.DVNS.KLB.d., nr. 4.BOA.A.DVNS.KLB.d., nr. 6.BOA.A.DVNS.KLB.d., nr. 7.BOA.A.DVNS.KLB.d., nr. 8.BOA.A.DVNS.KLB.d., nr. 9.BOA.A.DVNS.KLB.d., nr. 10.BOA.A.DVNS.KLB.d., nr. 11.BOA.A.DVNS.KLB.d., nr. 12.BOA.A.DVNS.KLB.d., nr. 17.BOA.A.DVNS.MHM.d., nr. 103.BOA.A.DVNS.MHM.d., nr. 106.BOA.A.DVNS.MHM.d., nr. 108.BOA.A.DVNS.MHM.d., nr. 110.BOA.A.DVNS.MHM.d., nr. 112.BOA.A.DVNS.MHM.d., nr. 114.BOA.AE.SMST.III., nr. 102/7733.BOA.C.ADL., nr. 63/3800.BOA.C.ADL., nr. 65/3890.BOA.C.ADL., nr. 86/5193.BOA.C.BLD., nr. 11/533.BOA.C.BLD., nr. 11/546.BOA.C.DH., nr. 308/15386.BOA.C.ZB., nr. 3/104.BOA.C.ZB., nr. 84/4167.BOA.HRT.h., nr. 703.BOA.MAD.d., nr. 4080.Alakuş, Murat, BOA 6 (H.1151-1152/M.1739) Ve 31 (H.1221-1222/M.1806-1807) Numaralı Kalebend Defterleri (İnceleme ve Metin), Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul 2016.Avcı, Mustafa, Hukuk Tarihimizde Hapis Kurumu, Diyarbakır 2000.-------------------, "Osmanlı Uygulamasında İnfazı Özellik Gösteren Hapis Türleri: Kalebendlik, Kürek ve Prangabentlik", Yeni Türkiye Türkoloji Özel Sayısı III, S. 45, Ankara 2002, s. 134.Avunduk, Abdullah Mehmet, "Rumelihisarı", DİA, C. 35, İstanbul 2008, s. 237-240.Batmaz, Efdal Şükrü, "Osmanlı Devletinde Kale Teşkilatına Genel Bir Bakış", OTAM, S. 7, Ankara 1997, s. 3-9.Çağatay, Uluçay M., ''Sürgünler-Yeni ve Yakın Çağlarda Manisa’ya ve Manisa’dan Sürülenler'', Belleten, C. 15, No: 60, Ankara 1951, s. 507-592.Erim, Neşe, "Osmanlı İmparatorluğunda Kalebendlik Cezası ve Suçluların Sınıflandırılması Üzerine Bir Deneme", Osmanlı Araştırmaları, C. 4, İstanbul 1984, s. 79-88.Gabriel, Albert, İstanbul Türk Kaleleri, 1941.Genç, Y.İhsan ve diğ., Başbakanlık Osmanlı Arşivi Rehberi, Ankara 2010.İnalcık, Halil, Osmanlı Kuruluş Dönemi Sultanları (1302-1481), İstanbul 2010.İşbilir, Ömer, "XVIII. Yüzyılın İlk Yarısında Osmanlı Devletinde Limni Kalebentleri", Zindanlar ve Mahkumlar, İstanbul 2006, s. 48-56.Koca, Uğur, 17 Numaralı Kalebend Defterine Göre H.1182-1188 (M.1768-1774) Yılları Arasında Osmanlı Devletinde Suç, Suçlu, Hapishaneler Ve Cezalar, Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul 2015.Köprülü, Orhan F., ''Çavuş'', DİA, C. 8, İstanbul 1993, s. 236-238.Oğuzoğlu, Yusuf, ''Dizdar'', DİA, C. 9, İstanbul 1994, s. 450-481.Sami, Şemseddin, Kamus-ı Türkî, İstanbul 1987.Sertoğlu, Mithat, Osmanlı Tarih Lügatı, İstanbul 1986.