ABÛ NASR IBN AL-SABBÂGH THE MUDARRIS AT NIZÂMIYYA MADRASA IN BAGHDÂD

Yıl 2018, Sayı 68, 1 - 14, 02.12.2018

Abdulkerim ÖZAYDIN

Öz

DOI: 10.26650/TurkJHist.2018.423669

It was a privilege to conduct lectures in Nizāmiyya Madrasas, especially the one in Baghdād, which previously had a prominent place in the history of Islamic education. Numerous scholars and jurists altered their first sects, converting into Shāfiism so as to be able to give lectures in Nizāmiyya Madrasas. Evidently, scholars and jurists have been in competition amongst themselves, such as Abū Nasr Ibn al-Sabbāgh, Abū Ishāq al-Shīrāzī, and Abū Sa‘d al-Mutawallī. Furthermore, they sought mediation of the caliphs, sultans, and viziers. This stems from the reputation and privileged position of Baghdād Nizāmiyya Madrasa throughout the world.

Anahtar Kelimeler

Abû Ishâq al-Shîrâzî, Abû Nasr Ibn al-Sabbâgh, Baghdâd Nizamiyya Madrasa, Nizâm al-Mulk, Shâfiism

BAĞDAT NİZAMİYE MEDRESESİ MÜDERRİSİ EBÛ NASR İBNÜ’S-SABBĀĞ (ö. 477/1084)

Öz

DOI: 10.26650/TurkJHist.2018.423669

Nizamiye Medreselerinde, özellikle de İslami eğitim tarihinde seçkin bir yer edinmiş olan Bağdat Nizamiye Medresesi’nde ders vermek bir ayrıcalıktı. Pek çok alim yahut fakih, Nizamiye Medreselerinde ders vermek için mezheplerini bırakıp Şâfiî mezhebine intisap ettiler. Ebû Nasr İbnü’s-Sabbāğ, Ebû İshâk eş-Şîrâzî ve Ebû Saʽd el-Mütevellî örneğinde olduğu gibi alimlerin halife, sultan ve vezirlerin aracılığını isteyecek kadar birbirleriyle rekabet içine girdikleri görülmektedir. Bu, Bağdat Nizamiye Medresesi’nin tüm dünyadaki itibarı ve ayrıcalıklı konumunu ortaya koymaktadır.

Anahtar Kelimeler

Ebû İshâk eş-Şîrâzî, Ebû Nasr İbnü’s-Sabbāğ, Bağdat Nizamiye Medresesi, Nizâmülmülk, Şâfiîlik

Kaynakça

• Aygün, Abdullah, “Semʽânî, Ebü’l-Muzaffer”, DİA, XXVI, 463-464.
• Abdullah Muhammed el-Habeşî, Câmi‘u’ş-şürûh ve’l-havaşî, Abu Dabi 1425/2004.
• Bündârî, Irak ve Horasan Selçukluları Tarihi, (trc. Kıvâmeddin Burslan), İstanbul 1943.
• Cemâleddin Abdullah el-İsnevî, Tabakātü’ş-Şâfi‘iyye, (nşr. Abdullah el-Cebûrî), Riyad 1401/1981.
• Hüseynî, Ahbâru’d-devleti’s-Selçūkiyye, (trc. Necati Lugal), Ankara 1943.
• İbn Hallikân, Vefeyâtü’l-aʽyân, (nşr. İhsan Abbâs), Beyrut ts. Dârusâdır, III-IV.
• İbn Kesîr, el-Bidâye ve’n-Nihâye, Beyrut 1977.
• İbnü’l-Cevzî, el-Muntazam fî târîhi’l-mülûk ve’l-ümem, Haydarabâd / Dekken 1359, VIII-IX.
• İbnü’l-Esîr, el-Kâmil fi’t-târîh, (trc. Abdülkerim Özaydın), İstanbul 1987, IX-X.
• İbnü’l-İmâd, Şezerâtü’z-zeheb, Kahire 1350-1351, III.
• İbnü’n-Neccâr el-Bağdâdî, el-Müstefâd min Zeyli Târihi Bağdâd, (nşr. Muhammed Mevlûd Halef- Beşşâr Avvâd Maʽrûf), Müessesetü’r-Risâle.
• Kandemir, M. Yaşar, “Hatîb el-Bağdâdî”, DİA, XVI, 452-460.
• Kallek, Cengiz, “Şâşî, Muhammed b. Ahmed”, DİA, XXXVIII, 369.
• Katip Çelebi, Keşfü’z-Zünûn an esâmi’l-kütüb ve’l-fünûn, (nşr. Kilisli Muallim Rıfat-Şerefeddin Yaltkaya), İstanbul 1360-62/1941-43, II.
• Kılıç, Hulusi “Harîrî”, DİA, XVI, 191-192.
• Makdisî, George, Ibn Aqīl et La Rēsurgence de L’Islam Traditionaliste au XI ͤ Siècle (V ͤ siècle del’Hègire) Damas 1963, s. 419-423.
• _______, İslâm’ın Klasik Çağında Din Hukuk Eğitim, (trc. Hasan Tuncay Başoğlu), İstanbul 2017.
• _______, Ortaçağ’da Yüksek Öğretim, (trc. Ali Hakan Çavuşoğlu-Hasan Tuncay Başoğlu), İstanbul 2004.
• Melchert, Christopher “Abū Ishāk al-Şîrâzî and Ibn al-Sabbāğ and the Advantages of Teaching at Madrasa”, Annales Islamologiquers, (Caire 2011), sy. 45, s. 141-166.
• Özaydın, Abdülkerim, “Bağdat Nizamiye Medresesi’nin İlk Müderrisi Ebû İshak eş-Şîrâzî ve Medresesi’nin Resm-i Küşâdı”, İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Şarkiyat Mecmuası, (2015/1), sy. XXVI, s. 85-99.
• Safedî, Nektü’l-himyân fî nüketi’l-umyân, Kahire, 1329/1911.
• Sıbt İbnü’l-Cevzî, Mir’âtü’z-zaman fî târîhi’l-aʽyân, (nşr. Ali Sevim), Ankara 1968.
• Sübkî, Tabakātü’ş-Şâfiʽiyyeti’l-kübrâ, (nşr. Mahmûd Muhammed et-Tanâhî – Abdülfettâh Muhammed el-Hulv), Kahire 1386/1967, IV-V.
• Talas, M. Asad, Nizamiye Medresesi ve İslam’da Eğitim Öğretim, (çev. Sadık Cihan), Samsun 2000.
• Yaşaroğlu, Kamil “İbnü’s-Sabbāğ”, DİA, XXI, 192-193.
• Yavuz, Yusuf Şevki, “İbn Akīl, Ebü’l-Vefâ”, DİA, XIX, 301-304.
• Zehebî, Siyeru A‘lâmi’n-Nübelâ, (nşr. Şuayb el-Arna’ût- Muhammed Nuaym el-Arkūsî), Beyrut 1405/1984, XVIII.