THE CHYHYRYN MILITARY CAMPAIGN OF THE TURKISH ARMY IN RIGHT-BANK UKRAINE: CAUSES AND HISTORICAL CONSEQUENCES

Yıl 2019, Sayı: 70, 37 - 50, 01.12.2019

Ferhat Turanlı

Öz

DOI: 10.26650/TurkJHist.2019.18007

This study concerns one of the problems in the History of Ukrainian-Turkish relations during the last quarter of the 17th century. The study analyses the pre-conditions, causes and consequences of the Chyhyryn Military Campaign headed by the Turkish Sultan Mehmed IV. To make a scientific evaluation of the said problem, data obtained from Turkish Ottoman and Crimean-Tatar written sources and from Historiography were used. A detailed description of the circumstances of the rising conflict has been provided, and the attempts to settle the acute contradiction between the participants of the respective events peacefully has been discussed. The military actions have been highlighted that relate to the said campaign, as well as its consequences. The military campaign ended in the victory of the Turkish-Ukrainian-Crimean & Tatar Army and the signing of the Bakhchisarai Treaty. Conclusions have also been made and presented.

Cite this article as: Turanlı, Ferhat, “The Chyhyryn Military Campaign of the Turkish Army in Right-Bank Ukraine: Causes and Historical Consequences”, Turk J Hist sayı 70 (2019), s.37-50.

Anahtar Kelimeler

Chyhyryn, Mehmed, Doroshenko, Khmelnytsky, Giray, Crimea

TÜRK ORDUSUNUN SAĞYALI UKRAYNA’YA DÜZENLEDİĞİ ÇIHİRIN SEFERİNİN NEDENLERİ VE SONUÇLARI

Öz

DOI: 10.26650/TurkJHist.2019.18007

Makalede 17. yüzyılın son çeyreğinde Ukrayna-Türkiye ilişkileri tarihinin meselelerinden biri araştırılmaktadır. Türk sultanı IV. Mehmed’in kendi başkomutanlığında düzenlenen Çıhirın seferinin önkoşulu, nedenleri ve sonuçları değerlendirilmektedir. Söz konusu meselenin bilimsel incelenmesi için Osmanlı Türk, Kırım Tatar yazılı kaynaklarından ve tarihi eserlerden alınan bilgiler kullanılmıştır. Askeri çatışmanın meydana gelme koşulları ayrıntılarıyla haczedilerek, başkaca savaşa katılan taraflar arasında şiddet içeren bu tutarsızlığın barışçıl yollarla çözme teşebbüsünden de söz edilmektedir. Bu seferle ilgili askeri harekatların gelişmeleri, ayrıca neticeleri aydınlatılmaktadır. Adı geçen sefer Türk-Ukrayna-Kırım Tatar ordusunun zaferi ve Bahçesaray Barış Antlaşması ile sonuçlandı. Bu araştırma konusuyla ilgili kanıtlandırıcı sonuç elde edilmektedir.

Cite this article as: Turanlı, Ferhat, “The Chyhyryn Military Campaign of the Turkish Army in Right-Bank Ukraine: Causes and Historical Consequences”, Turk J Hist sayı 70 (2019), s.37-50.

Anahtar Kelimeler

Çıhirın, Mehmed, Doroşenko, Hımlenitskıy, Giray, Kırım

Kaynakça

• BOA (Başbakanlık Osmanlı Arşivi), İbnül-Emin Hariciye, Nu: 52. Fahri Çetin Derin, Abdurrahman Abdi Paşa Vekâyinamesi, Yayınlanmamış Doktora Tezi, İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul 1993. Münir Mehmet Aktepe, “Mustafa Paşa, Merzifonlu Kara”, İslam Ansiklopedisi, Cilt 8, Eskişehir / Türkiye 1998. Uzunçarşılı, İsmail Hakkı, Osmanlı Tarihi. II. Selim’in Tahta Çıkışından 1699 Karlofça Andlaşmasına Kadar, Сilt ІІІ, 1. Kısım, 5. Baskı, TTK, Ankara 1995. Bohdanov A. P. (2003), Chytaem polytycheskyj dokument: ukaz Feodora Alekseevycha o razrushenyy Chyhyryna // Ystochnykovedcheskaya komparatyvystyka y ystorycheskoe postroenye: Tezysy dokl. y soobshhenyj XV nauch. konf., Moskva, 30 yanvarya – 1 fevralya 2003 h. / sost. Yu. Je. Shustova; redkol.: V. A. Murav»ev (otv. red.), D. A. Dobrovol»skyj, R. B. Kazakov, M. F. Rumyanceva, A. E. Chekunova, Yu. Je. Shustova (otv. sekretar») ; Ros. hos. humanyt. un-t ; Yst.-arxyv. yn-t ; Kaf. ystochnykovedenyya y vspomohat. yst. dyscyplyn. M. Dokumenty Krymskoho xanstva yz sobranyya Xusejna Fejzxanova (2017) / sost. y translyt. R. R. Abduzhemylev; nauch. red. Y. Myrhaleev. Symferopol»: OOO «Konstanta». Kynross Lord (199), Rascvet y upadok Osmanskoj ymperyy / per. s anhl. M. Pal»nykova. Moskva : Kron-Press. Mycyk Yu. A. (2007), Chyhyryn – het»mans»ka stolycya. Kyyiv : Vyd. dim «Kyyevo-Mohylyans»ka akademiya». Try spyska s# lystov Tureckaho vyzyrya y druhyx# chynovnykov# k# Hetmanu Petru Doroshenku uverytel»nyx o prysylke k# nemu vspomohatel»nyx# Krymskyx vojsk# // RHADA (Rossyjskyj hosudarstvennyj arxyv drevnyx aktov). F. 89. Op. 2. L. 46. 1675. Okt[yabrya] 2. Turanly, Ferhad (2016), Kozac»ka doba istoriyi Ukrayiny v osmans»ko-turec»kyx pysemnyx dzherelax (druha polovyna XVI – persha chvert» XVIII stolittya). K.: Vyd. dim «Kyyevo-Mohylyans»ka akademiya». Chuxlib Taras (2011), Sekrety ukrayins»koho polivasalitetu. Xmel»nyc»kyj – Doroshenko – Mazepa. Kyyiv : Vyd. dim «Kyyevo-Mohylyans»ka akademiya». Silahdar Fındıklılı Mehmed Ağa, Silahdar Tarihi, I-II, nşr. Ahmed Refik, İstanbul 1928.