Cumhuriyet Döneminde Osmanlı Elçileri ve Elçilikleri Üzerine Yapılan Çalışmalar

Yıl 2023, Sayı: 81, 227 - 285, 10.11.2023

Hacer Topaktaş Üstüner

https://doi.org/10.26650/iutd.20238107

Öz

Cumhuriyet döneminde Osmanlı elçileri ve elçilikleri hakkında yapılan çalışmaları değerlendiren bu makale, bu alanda araştırma yapmanın gereklerini, imkanlarını, sorunlarını ve yayınlanan eserlerin genel durumunu tartışmaktadır. Makale, Osmanlı Devleti’nin uzun tarihi boyunca yabancı devletlerle yürütülen ilişkilerin en önemli aktörleri olan Osmanlı elçileri ve elçilikleri üzerine Cumhuriyet döneminde hatırı sayılır oranda çalışmaların ortaya konulduğunu, ancak hâlâ araştırılmayı bekleyen birçok konunun bulunduğunu savunmaktadır. Özellikle Avrupa bağlamında Osmanlı elçileriyle ilgili kaynak ve yayınların arttığını, bunun da Osmanlı dış politikası ve diplomasisine daha geniş bir perspektiften bakmanın önünü açtığını öne sürmektedir. Aynı zamanda, bu alanın önde gelen çalışmalarına değinerek genel bir literatür listesi sunmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Osmanlı Devleti, diplomasi, büyükelçi, elçi, elçilik, dış politika, Avrupa

Studies on Ottoman Ambassadors and Embassies in the Republican Era

Öz

This article, which evaluates the studies on Ottoman ambassadors and embassies during the Republic period, discusses the requirements, possibilities, problems of research in this field and the general status of the published works. The article argues that, during the Republican period, a considerable amount of work was carried out on Ottoman ambassadors and embassies, which were the most important actors in the relations with foreign states throughout the long history of the Ottoman Empire, but there are still many topics waiting to be researched. The article suggests that the sources and publications related to the Ottoman ambassadors, especially in the European context, are increasing, and this paves the way for a broader perspective on Ottoman foreign policy and diplomacy. At the same time, the article provides a general literature list by touching on the leading studies in this field.

Anahtar Kelimeler

The Ottoman Empire, diplomacy, ambassador, envoy, embassy, foreign policy, Europe

Kaynakça

• Kitaplar google scholar
• Abdülhak Hâmid’in Hatıraları, haz. İnci Enginün, Dergâh Yay., İstanbul 2013. google scholar
• Ahmed Resmî Efendi, Eine türkische Botschaft an Friedrich den Grosen, çev. W. B. Bolland, Keil, İstanbul 1903. google scholar
• Ahmed Resmî Efendi’nin Viyana ve Berlin Sefâretnâmeleri, sad. Bedriye Atsız, Tercüman Gazetesi, İstanbul 1980. google scholar
• Afyoncu, Erhan, Tanzimat Öncesi Osmanlı Tarihi Araştırma Rehberi, Yeditepe Yayınevi, İstanbul 2006. google scholar
• ________, III. Ahmed’in Hatt-ı Hümâyûnlarında Sultan ve Diplomasi, Yeditepe Yayınevi, İstanbul 2022. google scholar
• Aksan, Virginia H., An Ottoman statesman in war and peace: Ahmed Resmi Efendi (1700-1783), ed. Suraiya Faroqhi, Halil İnalcık, E.J. Brill, Leiden 1995. google scholar
• ________, Savaşta ve Barışta Bir Osmanlı Devlet Adamı: Ahmed Resmi Efendi 17001783, çev. Ö. Arıkan, Tarih Vakfı Yurt Yay., İstanbul 1997. google scholar
• Aktepe, M. Münir, Mehmed Emnî Beyefendi (Paşa)’nın Rusya Sefâreti ve Sefâretnâmesi, Türk Tarih Kurumu Yay., Ankara 1974. google scholar
• Akyılmaz, Gül, Osmanlı Diplomasi Tarihi ve Teşkilatı, Tablet Basım Yayın, Konya 2000. google scholar
• Akyıldız, Ali, Sürgün Sefir Sadullah Paşa Hayatı, İntiharı, Yazıları, Türkiye İş Bankası Kültür Yay., İstanbul 2011. google scholar
• Aracı, Emre, Yusuf Agâh Efendi. 18. Yüzyıl Londrası’nda İlk Türk Büyükelçi, Pera Müzesi Yay., İstanbul 2013. google scholar
• Asiltürk, Baki, Osmanlı Seyyahlarının Gözüyle Avrupa, Kaknüs Yay., İstanbul 2000. google scholar
• Babinger, Franz, Osmanlı Tarih Yazarları ve Eserleri, çev. Çoşkun Üçok, Kültür ve Turizm Bakanlığı Yay., Ankara 1982. google scholar
• Bareilles, Bertrand, Un Turc a Paris 1800-1811 La relation de voyage et de Mission de Mouhib Effendi, Editions Bassard, Paris 1920. google scholar
• Başkurt, A. Çağrı, Vallahi Canım, Ben Rumeli Beylerbeyiyim!: Avrupa’da İlk Muhteşem ve Mükemmel ElçilikAlaymın Hikayesi: Kara MehmedPaşa ve Viyana Elçiliği (1665), Libra Kitap, İstanbul 2020. google scholar
• Bay, Abdullah, Abdülkerim Paşa’nın Rusya Sefâreti ve Sefâretnâmesi (1775-1776), Gece Kitaplığı, Ordu 2014. google scholar Beydilli, Kemal-İlhan Şahin, Mahmûd Râif Efendi ve Nizâm-ı Cedîd’e Dâir Eseri, Türk Yazmalar Nüshası ve 1798 Tarihli Fransızca Tab’ın Tıpkı Basımı, Türk Tarih Kurumu Yay., Ankara 2001. google scholar
• Bilim, Cahit, Osmanlı Dış İlişkileri: Sefaratnâmeler, Elçilikler-Anlaşmalar, Onbir Yay., İstanbul 2019. google scholar
• Bir Osmanlı Bürokratının Avrupa İzlenimleri -Mustafa Sâmi Efendi ve Avrupa Risalesi, haz. M. Fatih Andı, Kitabevi, İstanbul 2002. google scholar
• Bolland, Willy-Bey, Eine Türkische Botschaft an Friedrich den Grossen, İstanbul 1903. google scholar
• Bostan, Zeynep, Osmanlı Hariciyesinin Modern Temelleri: II. Abdülhamid Döneminde Diplomasi, Kitap Yayınevi, İstanbul 2021. google scholar
• Çakmak, Aydın, Türk Dışişleri Teşkilatı’nın Gelişimi: Hariciye Nezareti, Ötüken Neşriyat, İstanbul 2020. google scholar
• Çavdar, Necati, Son Osmanlı Sadrazamı Ahmet Tevfik Paşa, Berikan Yayınevi, Ankara 2016. google scholar
• Çetin, Nurten, Son Sadrazam Ahmet Tevfik Paşa, Atatürk Araştırma Merkezi Yay., Ankara 2015. google scholar
• Çorlu, Salih Münir, Geçmiş Zamanlar: Sultan 2. Abdülhamit’in Paris Sefir-i Kebirinin Diplomasi Yazıları ve Hatıraları, haz. İsmail Dervişoğlu, Kitabevi, İstanbul 2013. google scholar
• ________, Geçmiş Zamanlar: II. Abdülhamid Devri Osmanlı Diplomasisi, İstanbul ve Paris Hatıraları, haz. Ali Birinci-Selma Günaydın, Türk Tarih Kurumu Yay., Ankara 2015. google scholar
• Danışman, H. Basri, Artçı Diplomat: Son Osmanlı Hariciye Nazırlarından Mustafa Reşit Paşa, Arba Araştırma Basım Yayın, İstanbul 1998. google scholar
• Demir, Remzi, Mustafa Sâmî Efendi Avrupa Risâlesi, Ankara 1996. google scholar
• Demir, Uğur, 1768-1774 Savaşı Öncesi Osmanlı Diplomasisi, Türk Tarih Kurumu Yay., Ankara 2023. google scholar
• Des Türkischen Gesandten Resmi Ahmet Efendi Gesandtschaftliche Berichte von Berlin im Jahre 1763, Repr. of the 1809, Berliner Handpresse, Berlin 1983. google scholar
• Ebubekir Ratib Efendi’nin Nemçe Sefaretnamesi, yay. haz. Abdullah Uçman, Kitabevi, İstanbul 1999. google scholar
• Ebû Sehil Nu'man, Molla undDiplomat. Der Bericht des Ebû Sehil Nu’mân Efendi über die österreichisch-osmanische Grenzziehung nach dem Belgrader Frieden 1740/41, çev. ve düz. E. Prokosch, Styria, Graz 1972. google scholar
• , Tedbîrât-ı Pesendîde (Beğenilmiş Tedbirler), ed. Ali İbrahim Savaş, Türk Tarih Kurumu Yay., Ankara 1999. google scholar
• el Müeyyed, Sadık, Habeş Seyahatnâmesi 1904, Kaknüs Yay., İstanbul 2000. google scholar
• ________, Afrika Sahrâ-yı Kebîri’nde Seyahat, Çamlıca, İstanbul 2015. google scholar
• Erol, Mine, Osmanlı İmparatorluğu’nun Amerika Büyük Elçisi A. Rüstem Bey, Bilgi Basımevi, Ankara 1973. google scholar
• Fliter, Irena, Ottomans in Eighteenth-Century Prussia. Delegates to Diplomats, Liverpool University Press, Liverpool 2023. google scholar
• Girgin, Kemal, Hariciye Tarihimiz (Teşkilat ve Protokol): Osmanlı ve Cumhuriyet Dönemleri, Türk Tarih Kurumu Basımevi, Ankara 1992. google scholar
• Günay, Bekir, Paris ’te Bir Osmanlı: SeyyidAbdurrahim Muhib Efendi’nin Paris Sefirliği ve Büyük Sefâretnâmesi, Kitabevi, İstanbul 2009. google scholar
• Göçek, Fatma Müge, East Encounters West, France and Ottoman Empire in the 18th Century, Oxford Universty Press, Washington D.C 1987. google scholar
• , Burjuvazinin Yükselişi İmparatorluğun Çöküşü, Osmanlının Batılılaşması ve Toplumsal Değişme, çev. İbrahim Yıldız, Ayraç Yay., İstanbul 1999. google scholar
• von Hammer-Purgstall, Joseph,“Gesandtschaftliche Berichte von seinen Gesandtschaften in Wien im Jahre 1757 und Berlin im Jahre 1763” aus dem Türkischen Originale übersetzt von einem ungenannten Mitarbeiter der Allgemeinen Literatur-Zeitung, Allgemeinen Literatur-Zeitung, Berlin ve Stettin 1809. google scholar
• Helene, Desmet-Gregoire, Büyülü Divan: XVIII. Yüzyıl Fransa’sında Türkler ve Türk Dünyası, çev. Mehmet Ali Kılıçbay, Eren Yayıncılık, İstanbul 1991. google scholar
• Herbette, Maurice, Une Ambassade Turque sous le Directoire, Moralı Esseyit Ali Efendi (1797-1802), Librairie Academique Didier, Paris 1902. google scholar
• ________, Fransa’da İlk Daimi Türk Elçisi “Moralı Esseyit Ali Efendi”, çev. Erol Üyepazarcı, Pera Turizm ve Ticaret, İstanbul 1997. google scholar
• Hızlı, Kasım, Sultanın Sefiri Salih Münir Paşa: II. Abdülhamid, Jön Türkler, Diplomasi, Timaş Yay., İstanbul 2022. google scholar
• Hillebrand, Caspar, A researchers’ list and bibliography of Ottoman travel accounts to Europe, Bonn University, 2nd edition, Bonn 2014. google scholar
• History of Christian-Muslim Relations, A Bibliographical History, Volume 12. Asia, Africa and the Americas (1700-1800), ed. David Thomas-John Chesworth, Brill, Leiden Boston 2018. google scholar
• İnal, Halimat, Les Ambassadeurs Français en Turquie et les Ambassadeurs Turcs en France dans la Seconde Moitie du XVIIIe Siecle, Hilâl, İstanbul 1968. google scholar
• İstanbul Kütüphaneleri Tarih-Coğrafya Yazmaları Katalogları: I. Türkçe Tarih Yazmaları: İçtimai, Siyasi, İdari ve İktisadi Tarih Eserleri: Sefâretnâmeler, haz. kollektif, Milli Eğitim Bakanlığı Yay., Ankara 1949. google scholar
• İstanbul Kütüphanelerinde Mevcut Sefâretnâmelerin Tavsifi, haz. Cahit Erencan, y.y. 1939. google scholar
• Itzkowitz, Norman-Max Mote, Mubadele: An Ottoman-Russian Exchange of Ambassadors, The University of Chicago Press, Chicago 1970. google scholar
• Kantarcı, Şenol, Osmanlı’da “Onurlu” Bir Diplomat ve Milli Mücadelenin “Önemli” Siması Ahmed Rüstem Bey (Alfred Bielinski-Alfred Rüstem Bey), Doğan Kitap, İstanbul 2009. google scholar
• Karacagil, Ö. Kürşad, Ahmet Rüstem Bey: Osmanlı’dan Cumhuriyete Sıra Dışı Bir Diplomat, Vakıfbank Kültür Sanat Yay., İstanbul 2022. google scholar
• Karagöz, Hakan, Habsburg Gözüyle Bir Osmanlı Elçisi: Mustafa Hatti Efendi’nin Viyana Günleri (1748), Kitabevi Yay., İstanbul 2014. google scholar
• Karal, Enver Ziya, HaletEfendi’nin Paris Büyükelçiliği (1802-1806), Kenan Basımevi, İstanbul 1940. google scholar
• Karamuk, Gümeç, Ahmed Azmî Efendis Gesandtschaftsbericht als Zeuge des Osmanischen Machtverfalls und der Beginnenden Reformara unter Selim III, Lang, Frankfurt 1975. google scholar
• Kaşıkçı, Rıdvan, Osman Nizami Paşa, Asker ve Diplomat 1856-1939, Çizgi Yayınevi, Konya 2023. google scholar
• Kayaoğlu, Taceddin, Osmanlı Hariciyesinde Gayr-ı Müslimler (1852-1925), Türk Tarih Kurumu Yay., Ankara 2013. google scholar
• Kayıran, Kutlu, Osmanlı-Meksika Diplomatik İlişkileri (1864-1913): Elçilik Raporlarında google scholar
• Osmanlıların Latin Amerika Siyaseti, Libra Kitap, İstanbul 2018. google scholar
• Kınlı, Onur, Osmanlı’da Modernleşme ve Diplomasi, İmge Kitabevi, Ankara 2006. google scholar
• Kızıltoprak, Süleyman, Mısır’da İngiliz İşgali: Osmanlı’nın Diplomasi Savaşı (18821887), Tarih Vakfı Yurt Yay., İstanbul 2010. google scholar
• Kara Mustafa vor Wien 1683 aus der Sicht türkischer Quellen, ed. Richard Franz Kreutel-Karl Teply, çev. ve yay. R. F. Kreutel, Styria 1982. google scholar
• Kodaman, Bayram, Les Ambassades de Moustapha Rechid Pacha a Paris, Türk Tarih Kurumu Yay., Ankara 1991. google scholar
• Koloğlu, Orhan, Son Sadrazam: Milli Mücadele Taraftarı Ahmed Tevfik Paşa, Doğan Kitap, İstanbul 2007. google scholar
• Kolshorn, Otto Müller, Azmi Efendis Gesandtschaftsreise an den Preussischen Hof, Berlin, 1918. google scholar
• Korkut, Hasan, Osmanlı Elçileri Gözü ile Avrupa, Gökkubbe, İstanbul 2007. google scholar
• Kuneralp Sinan, Son Dönem Osmanlı Erkân ve Ricali (1839-1922) Prosopografik Rehber, ISIS, İstanbul 2003. google scholar
• Kuran, Ercümend, Avrupa’da Osmanlı İkamet Elçiliklerinin Kuruluşu ve İlk Elçilerin Siyasi Faaliyetleri 1793-1821, Türk Kültürünü Araştırma Enstitüsü Yay., Ankara 1968. google scholar
• Langles, Luis, Relation de Dourry Efendi et suiie de l’extrait des Voyages de Petit de la Croix, redige par lui-meme, Ferra, Paris 1810. google scholar
• Les Musurus - Une famille de diplomats ottomans. Lettres et documents (1852-1910), reunis et presentes par Olivier Bouquet et Sinan Kuneralp, Les Editions ISIS, İstanbul 2015. google scholar
• Lewis, Bernard, The Muslim Discovery of Europe, Weidenfeld and Nicolson, London 1982. google scholar
• ________, Müslümanların Avrupa’yı Keşfi, çev. Nimet Yıldırım, Birey Yayıncılık, Erzurum 1997. google scholar
• Mehmed Efendi, Le Paradis des Infideles: Relation de Yirmisekiz Çelebi Mehmed Efendi. Ambasadeur Ottoman en France sous la Regence, Traduite de l’Ottoman par Julien Galland, ed. Gilles Veinstein, La Decouverte, Paris 1981. google scholar
• Mehmed Selahaddin, Bir Türk Diplomatın Evrak-ı Siyasisi, Âlem Matbaası, İstanbul 1306. google scholar
• Menchinger, Ethan L., The First of the modern Ottomans: the intellectual history of Ahmed Vasif, Cambridge University Press, Cambridge 2017. google scholar
• ________, İlk Modern Osmanlı: Ahmed Vasıf’ın Fikri Gelişimi, Yapı Kredi Yay., İstanbul 2022. google scholar Mustafa Kesbî, İbretnümâ-yı Devlet Tahlil ve Tenkitli Metin, haz. Ahmet Öğreten, Türk Tarih Kurumu Yay., Ankara 2002. google scholar Mustafa Sâmi Efendi, Avrupa Risalesi, haz. Remzi Demir, Ankara 1996. google scholar
• Moralı Ali - Abdürrahim Muhibb (Moralı Seyyid Alî Efendi - Seyyid Abdürrahim Muhibb Efendi), Deux ottomans a Paris sous le Directoire et l’Empire. Relations d’ambassade, ed. Stefanos Yerasimos, Arles, Sindbad 1998. google scholar
• Mustafa Hattî Efendi, Viyana Sefâretnâmesi, haz. Ali İbrahim Savaş, Türk Tarih Kurumu Yay., Ankara 1999. google scholar
• Müller-Kolshorn, Otto, Azmi Efendis Gesandtschaftsreise an den Preussischen Hof. Ein Beitrag zur Geschichte der Diplomatischen Beziehungen Preussens zur Hohen Pforte unter Friedrich Wilhelm II, Mayer & Müller, Berlin 1918. google scholar
• Nakkaş, Gıyaseddin, Hıtay Sefâretnâmesi, haz. Betül Mutlu, Türk Tarih Kurumu Yay., Ankara 2013. google scholar
• Oba, Ali Engin, Diplomasi ve Tarih: Osmanlı’dan Cumhuriyet’e Türk Diplomasi Tarihi Araştırmaları, Kitabevi, İstanbul 2021. google scholar
• Okday, Şefik, Büyükbabam Son Sadrazam Ahmet Tevfik Paşa, Marsan Matbaacılık, İstanbul 1986. google scholar
• Ortaylı, İlber, Osmanlı’da Milletler ve Diplomasi, Türkiye İş Bankası Kültür Yay., İstanbul 2008. google scholar
• Oruç Bey, Elçilik Kâtibinin Kaleminden Safeviler: 1560-1604, çev. Leyla Aksüt Kuzucular, Yurt Kitap Yayın, Ankara 2014. google scholar
• Osman Şakir Efendi, Musavver Sefâretnâme-i İran: Resimli İran Sefâretnâmesi 1817, haz. Güray Önal, Türkiye Yazma Eserler Kurumu Başkanlığı Yay., İstanbul 2018. google scholar
• Osmanlı’da Siyaset ve Diplomasi, ed. Mehmet Yaşar Ertaş-Haşim Şahin-Hacer Kılıçaslan, OSARK Yay., İstanbul 2016. google scholar
• Osmanlı’da Diplomasi, Siyaset ve Savaş, ed. Mehmet Yaşar Ertaş-Hacer Kılıçaslan, Kronik Kitap, İstanbul 2020. google scholar
• Ottoman Ambassadors to Persia and to Europe and their reports: text and studies, collected and reprinted by Fuat Sezgin, in collaboration with Carl Ehrig-Eggert, Eckhard Neubauer, Frankfurt am Main: Institut für Geschichte der Arabisch-Islamischen Wissenschaften an der Johann Wolfgang Goethe-Universitât, Institute for the History of Arabic-Islamic Science at the Johann Wolfgang Goethe University, Franfurk 2008. google scholar
• Ottoman Diplomatic Documents on “The Eastern Question”, Egypt: From Ismail Pasha’s abdication to Hasan Fehmi Pasha’s mission to London 1879-1885, ed. Sinan Kunealp, ISIS, İstanbul 2011. google scholar
• Osmanlı Diplomasi Tarihi: Kurumları ve Tatbiki, ed. Mehmet Alaaddin Yalçınkaya-Uğur Kurtaran, Grafiker Yay., Ankara 2018. google scholar
• Osmanlı Devleti’nin Diplomasi Tarihi: Makaleler-1, ed. Mehmet Alaaddin Yalçınkaya-Uğur Kurtaran, Altınordu Yay., Ankara 2020. google scholar
• Osmanlı Devleti’nin Diplomasi Tarihi: Makaleler-2, ed. Mehmet Alaaddin Yalçınkaya-Uğur Kurtaran, Altınordu Yay., Ankara 2022. google scholar
• Özcan, Uğur-Abidin Temizer, Osmanlı’dan Türkiye Cumhuriyeti’ne Karadağ’da Türk Sefirleri ve Şehbenderleri, Bilge Kültür Sanat, İstanbul 2015. google scholar
• Özen Yılmaz, Güzin, Elçiye Zeval Olmaz: 16. ve 18. Yüzyıllarda Osmanlı’da Yabancı Elçiler, Remzi Kitabevi, İstanbul 2014. google scholar
• Özkan, Selim Hilmi, Osmanlı Devleti ve Diplomasi, İdeal Kültür Yayıncılık, İstanbul 2017. google scholar
• Öztürk, Yakup, Bozoklu Osman Şakir’in Musavver İran Sefâretnâmesi ve Fatih’ten 1914 Kuşağına Türk Resim Sanatı, Büyüyenay Yay., İstanbul 2018. google scholar
• Paker, Esat Cemal, Siyasi Tarihimizde Kırk Yıllık Hariciye Hatıraları, Hilmi Kitabevi, İstanbul 1952. google scholar
• Paris’te Bir Osmanlı Sefîri: Yirmisekiz Mehmed Çelebi’nin Fransa Seyahatnâmesi, haz. Şevket Rado, Türkiye İş Bankası Kültür Yay., İstanbul 2017. google scholar
• Rachieru, Silvana, Diplomati şi supuşi otomani în Vechiul Regat: relatii otomano-române între anii 1878-1908, Editura Universitâtii, Alexandru loan Cuza, laşi 2018. google scholar
• Safi, Muhammet, Osmanlı Elçilerinin Wikileaks Raporları, Ural Yayıncılık, İstanbul 2011. google scholar
• Sanaç, Fuad, Der Gesandtschaftsbericht Mustafa Efendis über die Gesandtschaftsreise nach Wien im Jahre 1730/31, Doktora Tezi, Viyana Üniversitesi, Wien 1992. google scholar
• Sander, Oral, Anka’nın Yükselişi ve Düşüşü: Osmanlı Diplomasi Tarihi Üzerine Bir Deneme, Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Yay., Ankara 1987. google scholar Savaş, Ali İbrahim, Osmanlı Diplomasisi, 3F Yayınevi, İstanbul 2007. google scholar
• Sevinç, Tahir, Emnî Mehmed Paşa’nın ve Canibi Ali Paşa’nın Rusya ve Avusturya’ya Sefâret Hazırlık ve Yolculukları (1739-1741) (Osmanlı Arşiv Kaynaklarına Göre), Gece Kitaplığı, Ankara 2019. google scholar
• Schmiede, H. Ahmed, Osmanlı ve Prusya Kaynaklarına Göre Giritli Ali Aziz Efendi’nin Berlin Sefâreti, Türk Dünyası Araştırmaları Vakfı Yay., İstanbul 1990. google scholar
• Söylemezoğlu, Galip Kemali, Başımıza Gelenler, Yakın Bir Mazinin Hatıraları, Mondros’tan Mudanya’ya 1918-1922, Kanaat Kitapevi, İstanbul 1939. google scholar
• ________, Hariciye Hizmetinde Otuz Yıl - Mutlakiyet - Meşrutiyet ve Millî Mücadele Yıllarında Gördüklerim ve Başıma Gelenler 1892-1922, Şaka Matbaası, İstanbul 1949. google scholar
• ________, Hariciye Hizmetinde 30 Sene: 1892-1922, I, Şaka Matbaası, İstanbul 1950; IV, Maarif Basımevi, İstanbul 1955. google scholar
• Suner, Suna, Eighteenth century Ottoman envoys & ambassadors (1700-1800) and a register and overview of sefâretnâmes, Don Juan Archiv, Wien 2013. google scholar
• Şehdi Osman Efendi, Rusya Sefâretnâmesi 1757-1758, haz. Türkan Polatcı, Türk Tarih Kurumu Yay., Ankara 2011. google scholar
• Şirin, İbrahim, Osmanlı İmgeleminde Avrupa, Lotus Yayınevi, Ankara 2006. google scholar
• Talbot, Michael, British-Ottoman Relations, 1661-1807: Commerce and Diplomatic Practice in Eighteenth-Century Istanbul, The Boydell Press, Woodbridge 2017. google scholar Tanburî Arutin, Tahmas Kulu Han’ın Tevârîhi: İstanbullu Tanburî Arutin Tarafından Osmanlı Elçisi ile Acemistan Yolculuğunda Yazılmış, çev. Esat Uras, Türk Tarih Kurumu Yay., Ankara 1942. google scholar
• Tanzimat’tan Günümüze Olaylar ve Kişiler Ekseninde Türk Hariciyesi, ed. İrşad Sami Yuca, Hidayet Kara, Kitabevi Yay., İstanbul 2019. google scholar
• Temaşvarlı Osman Ağa, Kendi Kalemiyle Temaşvarlı Osman Ağa, yay. Harun Tolasa, Selçuk Üniversitesi Yay., Konya 1986. google scholar
• Temizer, Abidin-İbrahim Serbestoğlu, Ambassadors and Consuls of the Ottoman Empire to Serbia, Livre de Lyon, Lyon 2021. google scholar
• Topaktaş, Hacer, Lehistan’da Bir Osmanlı Sefiri: Ziştovili Hacı Ali Ağa’nın Lehistan Elçiliği ve Sefâretnâmesi (1755), Türk Tarih Kurumu Yay., Ankara 2015. google scholar
• ________, Sultan II. Abdülhamid ve Diplomasi: Hüseyin Kâzım Bey’in Diplomatik Seyahatleri (1882-1887), Okur Kitaplığı, İstanbul 2015. google scholar
• Topaktaş Üstüner, Hacer, Lehistan’da Son Osmanlı Elçisi: Numan Bey’in Varşova Elçiliği ve Sefâretnâmesi 1777-1778, Okurtarih, İstanbul 2020. google scholar
• Tuncer, Hadiye-Hüner Tuncer, Osmanlı Diplomasisi ve Sefâretnâmeler, Ümit Yayıncılık, Ankara 1997. google scholar
• Turan, Fikret, Seyahatname-i Londra Tanzimat Bürokratının Modern Sanayi Toplumuna Bakışı, Tarih Vakfı Yurt Yay., İstanbul 2009. google scholar
• ________, İngiltere ile Fransa Arasında Bir Tanzimat Aydını 1835 Tarihli Resimli Seyyahname (Renkli Orijinal resimlerle birlikte) (inceleme, çeviri metin), DBY Yay., İstanbul 2023. google scholar
• Turan, Namık Sinan, İmparatorluk ve Diplomasi Osmanlı Diplomasisinin İzinde, Bilgi Üniversitesi, İstanbul 2014. google scholar
• Karaçay Türkal, Merve, 18. Yüzyılın İkinci Yarısında Osmanlı-Fas İlişkileri, Çizgi Yayınevi, Konya 2020. google scholar
• Uçarol, Rifat, Gazi Ahmet Muhtar Paşa (1839-1919) (Askeri ve Siyasi Hayatı), Filiz Kitabevi, İstanbul 1989. google scholar
• Unat, Faik Reşit, Osmanlı Sefirleri ve Sefâretnâmeleri, yay.haz. Bekir Sıtkı Baykal, Türk Tarih Kurumu, Ankara 1968. google scholar
• ________, Şehdi Osman Efendi Sefâretnâmesi, Maarif Vekaleti, Ankara 1942. google scholar
• Veinstein, Gilles, Le Paradis des Infidles: Relations de Yirmisekiz Çelebi MehmedEfendi, ambassadeur Ottoman en France sous la Regence, François Maspero, Paris 1981. google scholar
• Veinstein, Gilles, İlk Osmanlı Sefiri 28. Mehmet Çelebi’nin Fransa Anıları “Kafirlerin Cenneti”, çev. Murat Aykaç Erginöz, Ark Yay., İstanbul 2002. google scholar
• Viyana Sefiri Ali Galip Yener, haz. Ahmet Bulut, İstanbul 1978. google scholar
• Voyage d’un Ministre Ottoman, ed. John Seeker, Coulet, Montpellier 1874. google scholar
• Voyageurs et Diplomates Ottomans (Etudes turques et ottomanes: documents de travail 4), ed. François Georgeon, EHESS, Paris 1995. google scholar
• Yasamee, Ferous Abdullah K., Ottoman Diplomacy. Abdülhamid II and the Great Powers, 1878-1888, ISIS, İstanbul 1996. google scholar
• ________, Abdülhamid’in Dış Politikası, Düvel-i Muazzama Karşısında Osmanlı 18781888, çev. Yusuf Selman İnanç, Kronik Yay., İstanbul 2018. google scholar
• Yalçınkaya, Mehmet Alaaddin, The First Permanent Ottoman Embassy in Europe. The Embassy of YusufAgah Efendi to London (1793-1797), ISIS, Istanbul 2010. google scholar
• Yazman, M. Şevki, Viyana Kapılarından Dönüş ve Osman Ağa’nın Çilesi, Simurg, İstanbul 1962. google scholar
• Yeşil, Fatih, Aydınlanma Çağında Bir Osmanlı Kâtibi. Ebubekir Râtib Efendi (17501799), Tarih Vakfı Yurt Yay., İstanbul 2011. google scholar
• Yirmisekiz Çelebi Mehmed Efendi’nin Fransa Sefâretnâmesi, haz. Abdullah Uçman, Tercüman Gazetesi, İstanbul 1976. google scholar
• Yirmisekiz Çelebi Mehmed Efendi’nin Fransa Sefâretnâmesi, haz. Beynun Akyavaş, Türk Kültürünü Araştırma Enstitüsü, Ankara 1993. google scholar
• Zülfikar Paşa, Zülfikâr Paşa’nın Viyana Sefâreti ve Esareti (1099-1103/1688-1692) = Ceride-i Takrîrât-i Zülfikar Efendi der Kal’a-i Beç, haz. Mustafa Güler, Çamlıca Basım Yayın, İstanbul 2007. google scholar
• ________, Viyana’da Osmanlı Diplomasisi (Zülfikar Paşa’nın Mükâleme Takrîri) 16881692, haz. Songül Çolak, Yeditepe Yayınevi, İstanbul 2007. google scholar Makaleler-Bildiriler google scholar
• Akay Ahmed, Asuman-Emre Çay, “XVIII. Yüzyılda Yirmisekiz Mehmed Çelebi’nin Fransa’ya Bakışında Kültürlerarası Değerlendirme”, Turkish Studies, VIII/10 (2013), s. 1-16. google scholar
• Adıyeke, A. Nükhet, “Osmanlı Sefirlerinin Gözüyle Girit Sorunu Karşısında Avrupa Basını ve Kamuoyu”, Toplumsal Tarih, XII/67 (1999), s. 25-30. google scholar
• Afyoncu, Erhan, “Tevcihat Kayıtları-I”, Belgeler, sayı 24 (2000), s. 77-155. google scholar
• ________, “Tevcihat Kayıtları-II”, Belgeler, sayı 30 (2005), s. 85-193. google scholar
• ________-Ahmet Önal, “İbrahim Müteferrika’nın Lehistan Elçiliği ve Bilinmeyen Sefâretnâmesi”, Osmanlı Araştırmaları, XLVIII (2016), s. 105-142. google scholar
• Akalın, Şahabeddin, “Mehmed Namık Paşa”, Tarih Dergisi, IV/7 (1953), s. 127-147. google scholar
• Akpınar, Mahmut, “İstefanakı Karatodorl’nln Brüksel Elçiliği (1875-1901)”, Osmanlı Devleti’nin Diplomasi Tarihi: Makaleler-1, ed. Mehmet Alaaddin Yalçınkaya-Uğur Kurtaran, Altinordu Yay., Ankara 2020, s. 445-485. google scholar
• Aktepe, Münir, “Vak’anüvis Raşid Mehmed Efendi’nin Eşraf Şah Nezdindeki Elçiliği ve Buna Tekaddüm Eden Siyasi Muhabereler”, Türkiyat Mecmuası, XII (1955), s. 155-178. google scholar
• ________, “Dürri Ahmed Efendi’nin İran Sefareti”, Belgelerle Türk Tarihi Dergisi, sayi 1 (Ekim 1967), s. 56-60; sayi 2 (Kasim 1967), s. 60-63; sayi 3 (Aralik 1967), s. 64-66; sayi 4 (Ocak 1968), s. 60-62; sayı 5 (Şubat 1968), s. 53-56; sayı 6 (Mart 1968), s. 82-84. google scholar
• ________, “Mehmed Efendi’nin Lehistan Sefâreti ve Sefâret-nâmesi (1730-1731)”, Tarih Enstitüsü Dergisi, sayı 2 (1971), s. 131-140. google scholar
• Altundağ, Şinasi, “Kavalalı Mehmet Ali Paşa İsyanı Esnasında Namık Efendi’nin Yardım Talep Etmek Üzere 1832 Senesinde Memuriyet-i Mahsusa ile Londra’ya Gönderilmesi”, Belleten, VI/23-24 (1942), s. 229-251. google scholar
• ________, “Mehmet Ali İsyanında Yardım Talebinde Bulunmak Üzere 1832 Tarihinde Namık Paşa’nın Hususî Elçi Olarak Londra’ya Gönderilmesi”, Tarih Vesikaları, II/12 (1943), s. 441-451; III/14 (1944), s. 127-136, III/15 (1949), s. 200-205. google scholar
• Altuniş Gürsoy, Belkıs, “Bir XIX. Asır Sefâretnâmesi, Avrupa Risâlesi”, Türk Yurdu, sayı 93 (1995), s. 36-41. google scholar
• ________, “Âmedî Galib Efendi Sefâretnâmesi”, ERDEM, Atatürk Kültür Merkezi Dergisi, IX/27 (1997), s. 911-941. google scholar
• ________, “Seyyid Ali Efendi’nin Sefâretnâmesi”, ERDEM, Atatürk Kültür Merkezi Dergisi, XII/36 (2000), s. 711-845. google scholar
• , “Sefâretnâmeler”, Yeni Türkiye, Türkler Özel Sayısı, XXII (2002), s. 582- 591. google scholar
• ________, “Türk Modernleşmesinde Sefir ve Sefâretnâmelerin Rolü”, Bilig, sayı 36 (2006), s. 139-165. google scholar
• And, Metin, “XVI. Yüzyılda Elçilikler ve Elçiler”, Hayat Tarih Mecmuası, sayı 3 (1970), s. 20-24. google scholar
• Andı, M. Fatih, “Diyar-ı Küfrü Gezdim, Beldeler, Kâşaneler Gördüm”, İzlenim, sayı 26 (1995), s. 76-78. google scholar
• ________, “Frenk-i Bed-renk’in Avrupa’sı ve Osmanlı”, İzlenim, sayı 30 (1996), s. 70-71. google scholar
• Arı, Bülent, “Early Ottoman Diplomacy: Ad hoc Period”, ed. A. Nuri Yurdusev, Ottoman Diplomacy Conventional or Unconventional?, Palgrave Macmillan, London 2004, s. 36-65. google scholar
• Aydın, Mahir, “Livadya Sefâretleri ve Sefâretnâmeleri”, Belgeler, XIV/18 (1989), s. 312357. google scholar
• Aydın, Mustafa, “Osmanlı Devleti’nin Rusya’da Elçilik Açması (1856) ve Elçi Yusuf Rıza Bey’in Faaliyetleri”, Türk Kültürü İncelemeleri Dergisi, sayı 26 (2012), s. 107-126. google scholar
• Babinger, Franz, “Die Osmanischen Gesandtschaftsberichte des 17. bis 19. Jahrhunderts”, Die Geschichtsschreiber der Osmanen und ihre Werke Mit einem Anhang: Osmanische Zeitrechnungen von Joachim Mayr (Walchsee), Harrassowitz, Leipzig 1927, s. 323- 332. google scholar
• Balcı, Sezai, “Osmanlı Devleti’nde Tercümanlık”, Osmanlı Diplomasi Tarihi: Kurumları ve Tatbiki, ed. Mehmet Alaaddin Yalçınkaya-Uğur Kurtaran, Grafiker Yay., Ankara 2018, s. 39-94. google scholar
• Ballı, Muhammed, “Bir Osmanlı Diplomatı: Mehmed Feridun Bey (1847-1903)”, History Studies, XIII/6 (2021), s. 1729-1749. google scholar
• Bayraktar, Güler, “Tarihte Osmanlı-Fas İlişkileri: Seyyid İsmail Efendi’nin Fas Takriri”, Türkler, XII, Yeni Türkiye Yay., Ankara 2002, s. 592-597. google scholar
• Baysun, M. Cavid, “Cezayir Meselesi ve Reşid Efendi’nin Paris Elçiliği”, III. Türk Tarih Kongresi, Türk Tarih Kurumu Yay., Ankara 1948, s. 375-379. google scholar
• ________, “Mustafa Reşid Paşa’nın Paris ve Londra Sefâretleri Esnasındaki Siyasî Yazıları”, Tarih Vesikaları, I/1 (1941), s. 30-44; I/4 (1942), s. 283-296; II/9 (1942), s. 208219. google scholar
• ________, “Müverrih Raşid Efendi’nin İran Elçiliğine Dair”, Türkiyat Mecmuası, IX (1951), s. 145-150. google scholar
• ________, “Şirvani-zade Ahmed Hulusi Efendi’nin Afganistan Elçiliğine Aid Vesikalar”, Tarih Dergisi, IV/7 (1953), s. 147-158. google scholar
• Beydilli, Kemal, “Şehzade Elçisi Safiyesultanzâde İshâk Bey”, İslam Araştırmaları Dergisi, sayı 3 (1999), s. 73-81. google scholar
• ________, “Sefâret ve Sefâretnâme Hakkında Yeni Bir Değerlendirme”, Osmanlı Araştırmaları, XXX (2007), s. 9-30. google scholar
• ________, “Sefâretnâme (Osmanlılar’da)”, DİA, XXXVI, s. 289-294. google scholar
• ________- İsmail Erünsal, “Prut Savaşı Öncesi Diplomatik Bir Teşebbüs: Seyfullah Ağa’nın Viyana Elçiliği (1711)”, Belgeler, XXII/26 (2002), s. 1-47. google scholar
• Bilim, Cahit, “Mehmet Sadık Rıfat Paşa. İtalya Seyahatnâmesi”, Anadolu Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, II/2 (1989), s. 259-278. google scholar
• , “Mustafa Sami. Avrupa Risalesi 1268”, Anadolu Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, II/2 (1989), s. 275-281. google scholar
• ________, “Ebubekir Ratib Efendi, Nemçe Sefâretnâmesi”, Belleten, LIV/209 (1990), s. 261-296. google scholar
• ________, “Mustafa Rasih Efendi’nin Rusya Sefâretnâmesi (30.1.1793-8.2.1794)”, OTAM, sayı 7 (1996), s. 15-36. google scholar
• ________, “XVIII.-XIX. Yüzyıllarda Osmanlı Sefâretnâmeleri”, Yeni Türkiye, Osmanlı Özel Sayısı, VII (1999), s. 205-211. google scholar
• ________, “Elçi, M. Seyid Abdülvahap Efendi, Yazar, Sefâret Tercümanı Bozoklu Osman Şakir Efendi Musavver İran Sefâretnâmesi”, OTAM, sayı 13 (2002), s. 261-286. google scholar
• Boppe, Auguste, “XVIII. Yüzyıl Başlarında Avrupa’da Türk Modası, Türk Elçisi Said Efendi Zamanı”, Hayat Tarih Mecmuası, sayı 4 (1979), s. 16-18; sayı 5 (1979), s. 16-18. google scholar
• Bostan, İdris, “Sadık El-Müeyyed Paşa ve Afrika İzlenimleri”, Sabah Ülkesi, sayı 67 (2021), s. 91-97. google scholar
• Bostan, Zeynep, “Minister of Foreign Affairs Ahmed Tevfik Pasha: His Contribution to Ottoman Diplomacy in a Challenging Era (1895-1909)”, Perceptions, XXVIII/1 (2023), s. 83-100. google scholar
• Bulgaru, M. Alexandrescu-Dersca, “La condition des captifs turcs dans l’Empire des Habsbourg (1688-1689) d’apres les memoires de Osman Aga”, Studia et Acta Orientalia, VIII (1971), s. 125-144. google scholar
• Burçak, Berrak, “The institution of the Ottoman embassy and eighteenth-century Ottoman history, An alternative to Göçek”, ed. Baki Tezcan-Karl K. Barbir, Identity and identity formation in the Ottoman world. A volume of essays in honor of Norman Itzkowitz, University of Wisconsin Press, Madison 2007, s. 147-151. google scholar
• Can, Mustafa, “Elçi Kara Mehmed Paşa Örneği Üzerinden Osmanlı Diplomasi Teşrifatına Dair Bir Analiz”, “Tarihin İzinde Bir Ömür”, Prof. Dr. Nuri Yavuz’a Armağan, ed. Necdet Hayta vd., Berikan Yay., Ankara 2019, s. 241-263. google scholar
• ________, “Osmanlı Devleti’nde Elçi Mübadelesi”, Uluslararası Tarih Araştırmaları Dergisi, XII/1 (2020), s. 87-102. google scholar
• ________-Ayşegül Altınova Şahin, “Osmanlı Elçileri ve Karantina”, OTAM, sayı 49 (2021), s. 1-24. google scholar
• Conermann, Stephan, “Das Eigene und das Fremde. Der Bericht der Gesandtschaft Mustafa Rasih nach St. Petersburg 1792-1794”, Archivum Ottomanicum, sayı 17 (1999), s. 249-270. google scholar
• Cezar, Mustafa, “Osmanlı-Prusya İttifakı ve Azmi Efendi’nin Berlin Elçiliği”, Resimli Tarih Mecmuası, VI/71 (1955), s. 4148-4151. google scholar
• Coşkun, Menderes, “Seyahatnâme ve Sefâretnâmeler”, Türk Edebiyatı Tarihi, ed. Talat S. Halman, II, Kültür ve Turizm Bakanlığı, Ankara 2006, s. 327-344. google scholar
• Çağ, Galip, “Osmanlı Devleti ve Orta Asya Hanlıkları Arasında Diplomatik Faaliyetlerde Bulunan Elçiler ve Karşılıklı Verilen Hediyeler”, EKEV Akademi Dergisi- Sosyal Bilimler, XII/35 (2008), s. 127-138. google scholar
• Çakı, Fahri, “Türk Sosyolojisinde Bir Geleneksel Düşünce Kaynağı Olarak Sefâretnâmeler, Kapıcıbaşı Nişli Mehmed Ağa’nın Rusya Sefâretnâmesi Örnek Olay İncelemesi”, Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, XIII/2 (2011), s. 15-29. google scholar
• Çakmak, Aydın, “A Foreign Mission from the National Struggle to the Republic: The Paris Representation”, Perceptions, XXVIII/1 (2023), s. 101-127. google scholar
• Çiftçi, Hilal, “Osmanlı Sefâret Heyetinde Bir Ermeni: Arutin Efendi ve Ermeni Harflerle Türkçe Yazdığı Seyahatnâmesi”, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, sayı 46 (2021), s. 130-141. google scholar
• , “Osmanlı Diplomasisinde Tamamlanamamış Bir Sefâret Misyonu Hakkında Kaynak Karşılaştırması”, Osmanlı Devleti’nin Diplomasi Tarihi: Makaleler-2, ed. Mehmet Alaaddin Yalçinkaya-Uğur Kurtaran, Altinordu Yay., Ankara 2022, s. 145-176. google scholar
• Çolak, Songül, “Zülfikâr Paşa’nin Mükâleme Takrîrine Göre Osmanli Elçilik Heyetinin Komorn ve Pottendorf’ta Hapsedilmesi ve İstanbul’a Dönme Çabalari (3 Belge ile Birlikte)”, Belleten, LXX/258 (2006), s. 589-623. google scholar
• ________, “Avusturya Elçiliği Esnasinda (1688-1692) Zülfikâr Paşa’nin Lehistan Vekilleri İle Yaptiği Sulh Müzâkereleri”, Belleten, LXXIII/267 (2009), s. 443-463. google scholar
• Dadan, Ali, “XVIII. Yüzyilda Osmanli Sefirlerinin Avrupa Algisi (Kâfirlerin Cenneti)”, Marife Dini Araştırmalar Dergisi, sayi 6 (2006), s. 269-282. google scholar
• Deringil, Selim, “Ghazi Ahmed Mukhtar Pasha and the British Occupation of Egypt”, The Ottomans, The Turks and World Power Politics, ISIS, İstanbul 2000, s. 35-41. google scholar
• Doğan, Güner, “Osmanli İmparatorluğu-İki Sicilya Kralliği İlişkilerinin Başlamasi ve İstanbul’dan Napoli’ye Diplomatik Bir Hediye: Sultanin Fili”, Toplumsal Tarih, sayi 275 (2016), s. 62-67. google scholar
• ________, “İstenmeyen Barış Pasarofça’da Osmanlı-Venedik Diplomatları ve Diplomatik Tavırları”, Harp ve Sulh 300. yılında Pasarofça Antlaşması Sempozyumu Bildirileri, yay. haz. Gültekin Yıldız, Milli Savunma Üniversitesi Kütüphane ve Dökümantasyon Daire Başkanlığı Merkez Basım ve Yayınevi, İstanbul 2019, s. 110-127. google scholar
• Dönmez, Ahmet, “Karşılıklı Diplomasiye Geçiş Sürecinde Osmanlı Daimî Elçiliklerinin Avrupa’da Yeniden Tesisi 1832-1841”, Fahir Armaoğlu Armağanı, ed. Ersin Embel, Türk Tarih Kurumu Yay., Ankara 2008, s. 153-160. google scholar
• ________, “Yeniden Tesis Sürecinde Osmanlı Daimî Elçiliklerinde Yazışma Sistemi”, History Studies, IX/2 (2017), s. 109-123. google scholar
• , “Ahmed Fethi Paşa’nın Viyana ve Paris Elçilikleri (1835-1840)”, Osmanlı Devleti’nin Diplomasi Tarihi: Makaleler-2, ed. Mehmet Alaaddin Yalçınkaya-Uğur Kurtaran, Altinordu Yay., Ankara 2022, s. 145-176. google scholar
• , “Mustafa Reşid Paşa’nın Paris Elçilikleri (1834-1836)”, Osmanlı Devleti’nin Diplomasi Tarihi: Makaleler-2, ed. Mehmet Alaaddin Yalçinkaya-Uğur Kurtaran, Altinordu Yay., Ankara 2022, s. 145-176. google scholar
• Ducene, J.-C., “La relation de l’ambassade de Sadik ül-Müeyyed al-'Azm en Ethiopie (1904)”, Folia Orientalia, sayi 44 (2008), s. 163-180. google scholar
• Dumoret, J., “Relation de l’ambasssade du Dervich Mehemmed-Efendi â Petersbourg, en 1168 de l’hegire (J.-C. 1754), extraite des Annales de l’empire ottoman de Vassif-Efendi”, Journal Asiatique, sayi 8 (1826), s. 118-125. google scholar
• Durmaz, Selahattin, “1842-43 Sirbistan Krizinde Bir Osmanli Elçisi Mehmet Sadik Rif’at Paşa”, Toplumsal Tarih, sayi 67 (1999), s. 21-24. google scholar
• Duran, Alev, “III. Selim Döneminden İtibaren Osmanli Sefirleri ve Sefâretnâmelerine Dair Bir Değerlendirme”, Tarih Yolunda Bir Ömür Prof. Dr. İsmail Özçelik’e Armağan, Berikan Yay., Ankara 2019, s. 91-100. google scholar
• Düzbakar, Ömer, “XV-XVIII. Yüzyillarda Osmanli Devleti’nde Elçilik Geleneği ve Elçi İaşelerinin Karşilanmasinda Bursa’nin Yeri”, Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, II/6 (2009), s. 182-194. google scholar
• Eğecioğlu, Ömer, “Kraliçe Viktorya’nin Taç Giyme Töreni ve Fethi Ahmed Paşa”, Toplumsal Tarih, sayi 211 (2011), s. 68-73. google scholar
• El-Haj, Abou, Rifaat Ali, “Ottoman Diplomacy at Karlowitz”, JAOS, sayi 87 (1967), s. 498-512. google scholar
• ________, “The Formal Closure of the Ottoman Frontier in Europe, 1699-1703”, JAOS, sayı 89 (1969), s. 467-475. google scholar
• Ercan, Yavuz, “Seyyid Emin Mehmet Vahit Efendi’nin Fransa Sefâretnâmesi”, OTAM, sayı 2 (1991), s. 73-125. google scholar
• Ercan, Yavuz, “Napoleon İstilâsı Sırasında Bir Türk Diplomatının Gözü ile Viyana Şehri”, Osmanlı Araştırmaları, sayı 4 (1984), s. 261-280. google scholar
• ________, “Bir Türk Diplomatının Gözüyle 19. Yüzyıl Başında Üç Avrupa Kenti Viyana, Varşova ve Paris”, I. Uluslararası Seyahatnâmelerde Türk ve Batı İmajı Sempozyumu Belgeleri, 28. X. -1. XI. 1985, ed. Z. C. Arda, Anadolu Üniversitesi Basımevi, Eskişehir 1987, s. 208-215. google scholar
• Ercilasun, Ahmet Bican, “Ahmed Resmî Efendi’nin Türk Yenileşme Tarihindeki Yeri”, ed. E. Güngör-M. N. Hacıeminoğlu-M. Kafalı-O. Sertkaya, Atsız Armağanı, İstanbul 1976, s. 127-146. google scholar
• ________, “Mustafa Sami Efendi’nin Türk Yenileşme Tarihindeki Yeri”, Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, sayı 1 (1983), s. 71-80. google scholar
• Erdem, Gülbahar, “Sefâretnâme-i Yirmisekiz Mehmed Çelebi Efendi: eine Liaison der Diplomatie mit der Literatur, Ein Reisebericht als Anfangspunkt eines langen Weges des Osmanischen Reiches in seiner Orientierung an Europa”, Orientalische Reisende in Europa-europaische Reisende im Nahen Osten, Bilder vom Selbst und Imaginationen des Anderen, ed. Bekim Agai- Zita A. Pataki, EB-Verlag, Berlin 2010, s. 39-55. google scholar
• Erünsal, İsmail E., “Seyfullah Agha’s embassy to Vienna in 1711, The Ottoman version”, WZKM, sayı 90 (2000), s. 7-28. google scholar
• ________, “Seyfullah Ağa’nın Viyana Elçiliği ve Sefâretnâmesi”, XIII. Türk Tarih Kongresi, Ankara: 4-8 Ekim 1999. Kongreye Sunulan Bildiriler, III/1, Türk Tarih Kurumu Yay., Ankara 2002, s. 331-344. google scholar
• ________, “A report from an Ottoman ambassador to the court of August II, King of Poland”, Prof. Dr. Işın Demirkent Anısına, ed. Abdülkerim Özaydın vd., Globus Dünya, İstanbul 2008, s. 621-628. google scholar
• ________, “Lehistan Kralı II. Ogüst’e Gönderilen Bir Elçinin Raporu (1713)”, Yücel Dağlı Anısına, “geldi Yücel, gitti Yücel, bir nefes gibi...”, ed. Evangelia Balta-Yorgos Dedes-E. Nedret İşli-M. Sabri Koz, Turkuaz, İstanbul 2011, s. 200- 213. google scholar
• Ercan, Hüseyin Onur, “Rıdvan Ağa’dan Süleyman Bey’e (1634-1774): Osmanlı Elçilik Heyetlerinin Avusturya Devlet Arşivindeki İzleri”, Osmanlı Araştırmaları, sayı 56 (2020), s. 49-96. google scholar
• Eşel, Gökhan, “Lale Devri Sefaretnamelerinin Osmanlı Modernleşmesindeki Yeri”, Asya Studies - Akademik Sosyal Araştırmalar, VI/2 (2022), s. 41-46. google scholar
• Eyice, Semavi, “Bir Türk Elçisinin Portresi”, Belleten, XLI/163 (1977), s. 555-563. google scholar
• Faroqhi, Suraiya, “İran’da Bir Osmanlı Sefiri: Dürri Ahmed Efendi ve Safevi İmparatorluğu’nun Yıkılışı (1720-1721)”, Yeni Bir Hükümdar Aynası, çev. Gül Çağalı Güven, Alfa Kitap, İstanbul 2011, s. 183-208. google scholar
• Findley, Carter V., “The Foundation of the Ottoman Foreign Ministry”, International Journal of Middle Eastern Studies, III/4 (1972), s. 388-416. google scholar
• ________, “Ebu Bekir Ratib’s Vienna embassy narrative, Discovering Austria or propagandizing for reform in Istanbul?”, WZKM, sayı 85 (1995), s. 41-80. google scholar
• , “Etat et droit dans la pensee politique ottoman, Droits de l’homme ou Rechtsstaat? Â propos de deux relations d’ambassade”, Voyageurs et diplomates ottomans, ed. Français Georgeon, IV (1995), s. 39-50. google scholar
• , “La relation d’ambassade d’Ebu Bekir Ratib: decouverte de l’Autriche ou polemique sur les reformes ottomanes”, Etudes Turques et Ottomanes. Documents de Travail, IV (1995), s. 25-38. google scholar
• Fıkırkoca, Çağlar, “Bir Osmanlı Gözüyle İngiliz Siyasi Sistemine Bakış”, Tarih ve Toplum, sayı 10 (1984), s. 65-67. google scholar
• Fliter, Irena, “The Diplomats’ Debts: International Financial Disputes between the Ottoman Empire and Prussia at the end of the Eighteenth Century”, Osmanlı Araştırmaları, XLVIII (2016), s. 399-416. google scholar
• Gaste, Armand, “Retour â Costantinaple de l’Ambassadeur Turc Mehmet Efendi: Journal de Bord du Chevalier de Camilly, Juillet 1721- Mai 1722”, Memoires de l’Academie Nationale des Sciences, Arts et Belles-lettres de Caen, (1902), s. 4-141. google scholar
• Ghorbal, Shafik, “The Mission of Ali Effendi in Paris and of Sedki Efendi in London 1797-1811, A Contribution to the Study of the Westernisation of the Ottoman Institutions”, Bulletin of the Faculty of Arts, University of Cairo, 1 (1933), s. 114-129. google scholar
• Giz, Hasan Adnan, “Berlin Elçisi Azmi Efendi ve Sefâret Hâtıraları”, Yedigün, sayı 190 (1936), s. 19-20. google scholar
• ________, “Londra’da İlk Türk Elçisi”, Çınaraltı Mecmuası, sayı 113 (1943), s. 8-15. google scholar
• Göyünç, Nejat, “XIX. Yüzyılda Tahran’daki Temsilcilerimiz ve Türk İran Münasebetlerine Etkileri”, Atatürk Konferansları 1971-1972, Ankara 1975, s. 271-280. google scholar
• Gülmez, Abdurrahman, “Osmanlı ve İran Arşiv Belgelerinde Mehmet Şemseddin Paşa’nın Hayatı ve Tahran Elçiliği (1855-1917), The Life of Mehmet Şemseddin Pasha and his Tehran Embassy in the Ottoman and Iranian Archive Documents (1855-1917)”, Journal of Universal History Studies (JUHİS), III/2 (2020), s. 195-212. google scholar
• Güllüoğlu, Abdullah, “Die Wahrnehmung des Anderen in den Berichten des osmanischen Gesandten Ahmed Resmi Efendi (1694/95-1783)”, Orientalische Reisende in Europa -europaische Reisende im Nahen Osten, Bilder vom Selbst und Imaginationen des Anderen, ed. Bekin Agai-Zita Â. Pataki, EB Verlag, Berlin 2010, s. 57-85. google scholar
• , “Damonen, böse Geister und unreine Hunde. Differenzmarkierungen im Gesandtschaftsbericht des Zülfikâr Efendi von 1688-1692”, Selbstzeugnis und Person, Transkulturelle Perspektiven, ed. C. Ulbrich-H. Medick-A. Schaser, Böhlau, Köln 2012, s. 295-313. google scholar
• ________, “The first Ottoman delegation to Prussia in 1763-1764 and its depiction in a costume album from Berlin”, Fashioning the self in transcultural settings, The uses and significance of dress in self-narratives, ed. C. Ulbrich-R. Wittmann, Würzburg 2015, s. 223260. google scholar
• Gümüş, Musa, “Osmanlı Devleti’nde Sefâretnâme Geleneği ve Etkileri, Karşılaştırmalı İki Örnek: Yirmi Sekiz Çelebi Mehmet ve Ebubekir Ratıp Efendiler”, Askerî Tarih Araştırmaları Dergisi, sayı 9 (2007), s. 203-232. google scholar
• Günce, Şüheda, “Osmanlı Devleti’nde İlk Daimi Elçilikler ve Diplomasiye Olan Etkileri”, Osmanlı Medeniyeti Araştırmaları Dergisi, VI/10 (2020), s. 101-114. google scholar
• Günergun, Feza, “The Ottoman ambassador’s curiosity coffer, Eclipse prediction with de la Hire’s ‘machine’ crafted by Bion of Paris”, Science between Europe and Asia. Historical studies on the transmission, adoption and adaptation of knowledge, ed. F. Günergun-D. Raina, Springer Dordrecht 2011, s. 103-123. google scholar
• Güngör, Selahattin, “III. Selim’in Sefiri Napoleon’u Görmeğe Nasıl Gitti”, Cumhuriyet, yıl 18, sayı 6082-6083, 16-17 Temmuz 1941. google scholar
• ________, “İlk Londra Elçimiz Yusuf Agah Efendi İngiliz Sarayındaki Kabulünü Anlatıyor”, Resimli Tarih Mecmuası, sayı 11 (Kasım 1950), s. 414-418. google scholar
• Güngördü, Necdet, “Osmanlılarda İlk İkamet Elçilikleri”, Askeri Tarih Bülteni, XII/23 (1987), s. 35-42. google scholar
• Gürsoy, Ülkü, “Sadık Rıfat Paşa ve İtalya Seyahatnâmesi”, Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, XIX/2 (1999), s. 374-395. google scholar
• Haleva, Beki, “La relation de voyage de Yirmisekiz Çelebi Mehmed Efendi et son impact”, Synergies Turquie, sayı 5 (2012), s. 27-39. google scholar
• von Hammer-Purgstall, Joseph, “Türkische Gesandtschaftsberichte, Aus den zu Constantinopel gedruckten Geschichten des osmanischen Reiches, übersetzt durch Joseph v. Hammer”, Ottoman ambassadors to Persia and to Europe and their reports. Texts and studies, ed. Fuat Sezgin, Institut for the History of Arabic-Islamic Science at the Johann Wolfgang Goethe University, Frankfurt 2008, s. 197-209. google scholar
• ________, “Gesandtschaftsbeschreibung des im Jahre 1748 nach Wien geschickten türkischen Internuntius Chatti Efendi, aus der Reichsgeschichte Isi’s”, Archiv für Geschichte, Statistik, Literatur und Kunst, 1823, s. 14, 27-86; s. 141, 27-28; s. 159, 30-31; s. 265, 50; s. 303-305, 59; s. 418-420, 79/80; s. 446-448, 86. google scholar ________, “Gesandtschaftsbeschreibung des im Jahre 1748 nach Wien geschickten Internuntius Hattî Mustafa Efendi”, Österreichische Zeitschrift für Geschichts- und Staatskunde, ed. von J. P. Kaltenback, Wien 1823. google scholar
• ________, “An Account of the Mission of Yusuf Agha, Ambassador from Turkey to the British Court”, Transaction of the Royal Asiatic Society, sayı 8 (1832), s. 496-504. google scholar
• Hasırcıoğlu, Talât, “Türkiye İle Rusya Arasında İlk Daimî Elçi”, Resimli Tarih Mecmuası, VII/2 (1956), s. 637-639. google scholar
• Herfert, Caroline, “German Poet and Turkish Diplomat’: Murad Efendi, Ottoman Consul in Temeswar, and the Tragedy Selim der Dritte”, Ottoman Empire and European theatre I the Age of Mozart and Selim III (1756-1808), ed. Michael Hüttler-Hans Ernst Weidinger, Hollitzer, Wien 2013, s. 795-820. google scholar
• Hillebrand, Caspar, “Ottoman travel accounts to Europe. An overview of their historical development and a commented researchers’ list”, Venturing beyond borders- Reflections on genre, function and boundaries in Middle Eastern travel writing, ed. B. Agai-O. Akyıldız-C. Hillebrand, Ergon, Würzburg 2013, s. 53-74, 227-262. google scholar
• Hitzel, Frederic, “ Sefâretnâme, Les ambassadeurs ottomans rendent compte de leurs sejours en Europe”, Voyageurs et diplomates ottomans, Etudes turques et ottomanes: documents de travail, IV, ed. Français Georgeon, Paris 1995, s. 16-24. google scholar
• , “Sefâretnâme: les ambassadeurs ottomans rendent compte de leurs sejours en Europe”, Turcs et Turqueries (XVIe-XVIIIe siecles), Presses de l’Universite Paris-Sorbonne, Paris 2009, s. 97-110. google scholar
• ________, “Diplomatik Armağanlar: Osmanlı İmparatorluğu ile Batı Avrupa Ülkeleri Arasında Modern Çağda Yapılan Kültürel Değiş Tokuş”, Harp ve Sulh Avrupa ve Osmanlılar, ed. Dejanirah Couto, çev. Şirin Tekeli, Kitap Yayınevi, İstanbul 2010, s. 243-257. google scholar
• Holm, Bent, “The Staging of the Turk: The Turk in the Danish Theatre of the Eighteenth Century”, Ottoman Empire and European theatre I the Age of Mozart and Selim III (17561808), ed. Michael Hüttler-Hans Ernst Weidinger, Hollitzer, Wien 2013, s. 391-426. google scholar
• Huss, Frank, “Auf Türkische Art Prâchtig Aufgeputzt: The Visit to Vienna by the Extraordinary Ottoman Envoy, Chaddi Mustafa Efendi, in the year 1748”, Ottoman Empire and European theatre I the Age of Mozart and Selim III (1756-1808), ed. Michael Hüttler-Hans Ernst Weidinger, Hollitzer, Wien 2013, s. 277-284. google scholar
• Işıksel, Güneş, “Ottoman Diplomacy”, The Encyclopedia of Diplomacy, ed. Gordon Martel, John Wiley & Sons, Ltd. Published, 2018, s. 1-13. google scholar
• ________, “Yirmisekiz Çelebi Mehmed Fransa’da: Güzergâh, Toplumsal Algı, Diplomatik Pratikler ve de ‘Lale Devri’”, Doğu Batı Düşünce Dergisi, sayı 85 Metafor ve Gerçeklik Arasında Lâle Devri 1718-2018 (2018), s. 99-112. google scholar
• İnalcık, Halil, “Türk Diplomasi Tarihinin Sorunları”, Çağdaş Türk Diplomasisi: 200 Yıllık Süreç, 15-17 Ekim 1997, Sempozyuma Sunulan Tebliğler, haz. İ. Soysal, Ankara 1999, s. XV-XVIII. google scholar
• ________, “Yaş Muahedesinden Sonra Osmanlı-Rus Münasebetleri (Rasih Efendi ve General Kutuzof’un Elçilikleri)”, Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Dergisi, IV/2 (1946), s. 195-203. google scholar
• İlgürel, Mücteba, “Vakanüvis Ahmed Vâsıf Efendi’nin İspanya Elçiliği ve Götürdüğü Hediyeler”, Tarih Dergisi, sayı 46 (2007), s. 27-35. google scholar
• İpşirli, Mehmet, “Elçi”, DİA, XI, s. 3-15. google scholar
• İrtem, Süleyman Kâni, “Derviş Mehmet Efendi Petersburg’da”, Akşam, 15 Haziran 1942. google scholar
• Jurado Aceituno, Antonio, “18. Yüzyılda Bir Osmanlı Elçisinin İspanya’yı Ziyareti”, Tarih ve Toplum, sayı 214 (2001), s. 33-38. google scholar
• Karaca, Zeynep, “Osmanlı-Avusturya Sefâretnâmelerinin Osmanlı Diplomasisi ve Modernleşme Süreci Üzerine Etkileri”, Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi (EFAD), I/1 (2018), s. 9-32. google scholar
• Kappert, Petra, “Muhibb Efendis Paris-Bericht, Die Französische Revolution aus der Sicht eines osmanischen Diplomaten”, Der Islam, LV/1 (1978), s. 93-98. google scholar
• Karaçay Türkal, Nazire, “Ahmed Azmi Efendi’nin Fas Elçiliği”, Mavi Atlas, sayı 4 (2015), s. 26-37. google scholar
• Karaer, Nihat, “Abdürrahim Muhib Efendi’nin Paris Büyükelçiliği (1806-1811) ve Döneminde Osmanlı-Fransız Diplomasi İlişkileri”, OTAM, sayı 30 (2011), s. 1-26. google scholar
• ________, “Fransa’da İlk İkamet Elçiliğinin Kurulması Çalışmaları ve İlk İkamet Elçimiz Seyyid Ali Efendi’nin Paris Büyükelçiliği (1797-1802) Sürecinde Osmanlı-Fransız Diplomasi İlişkileri”, Tarih Araştırmaları Dergisi, XXXI/51 (2012), s. 63-92. google scholar
• Karamuk, Gümeç, “Hacı Zağanos’un Elçilik Raporu”, Belleten, LVI/216 (1992), s. 391406. google scholar
• Karakartal, Oğuz-Baki Asiltürk, “Sadık Rıfat Paşa ve İtalya Seyahatnâmesi”, Prof. Dr. Hakkı Dursun Yıldız Armağanı, Türk Tarih Kurumu Yay., Ankara 1995, s. 319-330. google scholar
• Kaşıkçı, Rıdvan, “Ali Nizami Paşa’nın (1821-1893) Askeri ve Diplomatik Görevleri ve Osmanlı Siyasetindeki Yeri”, FSM İlmi Araştırmalar, sayı 20 (2023), s. 73-103. google scholar
• Kaşıyuğun, Ali, “Savaşa Giriş Sürecinde Osmanlı Sefirlerinin Gönderdikleri Raporlar ve Tarafsızlık Meselesi”, Savaşan Devletlerin Tarihçilerinin Gözüyle 100. Yılında Birinci Dünya Savaşı Uluslararası Sempozyumu, 12-15 Kasım 2014, “Through the Eyes of the Warring Countries Historians” The First World War Centenary International Symposium, I, Antalya 2018, s. 77-102. google scholar
• Kefeli, Emel, “Kültürlerarası İlişkiler Açısından Seyahatler, Fransa Sefâretnâmesi”, Türklük Bilgisi Araştırmaları, XXXII/2 (2006), s. 185-196. google scholar
• Kılıç, Musa, “Osmanlı Hâriciyesi’nin Ermeni Elçi ve Maslahatgüzarları”, Yeni Türkiye, LX/1 (2014), s. 687-696. google scholar
• , “Osmanlı Brüksel Elçiliği ve Elçileri”, CIEPO-22 Sempozyum 4-8 Ekim 2016 Trabzon, ed. Kenan İnan-Miraç Tosun-Deniz Çolak, Trabzon 2018, s. 441-453. google scholar
• ________, “Osmanlı Devleti’nde Şehbenderlik Kurumu”, Osmanlı Diplomasi Tarihi Kurumları ve Tatbiki, ed. Mehmet Alaaddin Yalçınkaya-Uğur Kurtaran, Grafiker Yay., Ankara 2018, s. 95-118. google scholar
• , “İlk İkamet Elçilerinin Halefleri Rum Maslahatgüzarlar (1800-1821)”, Tarih Araştırmaları Dergisi, XXXVIII/65 (2019), s. 251-278. google scholar
• ________, “II. Abdülhamid Döneminin Londra Büyükelçileri”, Sultan II. Abdülhamid ve Osmanlı Modernleşmesi, III, ed. Melek Özyetkin vd., Yildiz Teknik Üniversitesi Yay. İstanbul 2022, s. 113-130. google scholar
• Kiliç, Selda, “Osmanli Devleti’nin İlk Bükreş Sefiri Süleyman Hurşid Bey (1846-1885)”, Kerkük Çok Irak Değil: Prof. Dr Eşref Buharalı’ya Armağan: Türk Tarihine Dair Yazılar II, Ankara 2017, s. 121-132. google scholar
• Kilinç, Berna, “Yirmisekiz Mehmed Çelebi’s Travelogue and the Wonders that Make a Scientific Centre”, Travels ofLearning: A Geography ofScience in Europe, ed. Ana Simoes-Ana Carneiro-Maria Paula Diogo, Springer Dordrecht 2003, s. 77-100. google scholar
• Klein, Denise, “The Sultan’s Envoys Speak: The Ego in 18th Century Sefâretnâmes on Russia”, Many Ways of Speaking About the Self, Middle Eastern Ego-Documents in Arabic, Persian, and Turkish (14th-20th Century), ed. Ralf Elger-Yavuz Köse, Harrassovitz Verlag, Harrassovitz 2010, s. 89-102. google scholar
• Kodaman, Bayram, “Mustafa Reşit Efendi’nin Paris Sefirlik Esnasinda Takip Ettiği Genel Politikasi”, Mustafa Reşit Paşa ve Dönemi Semineri, Bildiriler, (Ankara, 13-14 Mart 1984), Ankara 1987, s. 71-75. google scholar
• Kolodziejczyk, Dariusz, “The Ottoman diplomats on eighteenth-century Poland, Contempt or discouragement?”, The Ottoman Empire in the eighteenth century, Oriente Moderno, Nuova Serie (18/1), ed. Kate Fleet, Roma 1999, s. 97-100. google scholar
• Koloğlu, Orhan, “Yüzünü Bati’ya Dönen Osmanli’nin Avrupa Elçileri”, Popüler Tarih, sayi 2 (2002), s. 26-31. google scholar
• Korkmaz, Arif, “Mehmed Said Paşa Sefâretnâmesi Üzerine Sosyolojik Bir Değerlendirme”, Selçuk Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, sayi 32 (2011), s. 201-236. google scholar
• Korkut, Hasan, “Osmanli Sefâretnâmeleri Hakkinda Yapilan Araştirmalar”, Türkiye Araştırmaları Literatür Dergisi, I/2 (2003), s. 491-512. google scholar
• Köhbach, Marcus, “Die osmanische Gesandtschaft nach Spanien in den jahren 1787/8”, Das Osmanische Reich und Europa 1683 bis 1789, Konflikt, Entspannung und Austausch, ed. Gernont Heiss-Grete Klingenstein, München 1983, s. 143-152. google scholar
• ________, “Der anonyme Bericht über die Gesandtschaft İbrahim Paşas nach Wien 1719/20”, I. Uluslararası Seyahatnâmelerde Türk ve Batı İmajı Sempozyumu Belgeleri, 28. X.-1. XI. 1985, ed. Z. C. Arda, Anadolu Üniversitesi Basımevi, Eskişehir 1987, s. 133-160; Türkçesi, s. 161-172. google scholar
• Köksal, Osman, “Elçiye Zeval Olmaz; Osmanlı Devleti’nin Romanya’da Diplomatik Misyon Tesisi ve Örgütü (1878-1900), No Harm for Ambassador: Organization and Mission Establishment of Ottoman State in Romania (1878-1900)”, Türkiye-Romanya İlişkileri: Geçmiş ve Günümüz Uluslararası Sempozyumu Bildiriler, 04-06 Ekim 2017, Köstence, International Symposium on Turkey-Romania Relations: Past and Present Papers, 04-06 October 2017, I, Constanta, Ankara 2019, s. 81-118. google scholar
• von Kraelitz, Greifenhorst Friedrich, “Beriht über den Zug des Grosbotschafters, İbrahim Paşa nach Wien in Jahre 1719”, Sitzungsberichte der Kaiserlichen Akademie der Wissenschaften, III/159 (1907), s. 1-65. google scholar
• Krafft, Albrect, “Ewropa Risalesi. Abhandlung über Europa, von Sami Beg, gedruckt in der Druckerey der kaiserl. Staatszeitung zu Constantinopel, Anfangs des Dschemasiulewwel 1256 (July 1840)”, Ottoman ambassadors to Persia and to Europe and their reports. Texts and studies, collected and reprinted by Fuat Sezgin, Institut for the History of Arabic-Islamic Science at the Johann Wolfgang Goethe University, Frankfurt 2008, s. 217-223. google scholar
• Kuneralp, Sinan, “İlk Daimî Türk Sefiri Yusuf Agâh Efendi”, Hayat Tarih Mecmuası, II/9 (1968), s. 9-11. google scholar
• , “Les Ottomans â la decouverte de l’Europe. Recits de voyageurs de la fin de l’Empire”, Voyageurs et diplomates Ottomans, ed. F. Georgeon, EHESS, Paris 1995, s. 5158. google scholar
• , “Tanzimat Sonrası Osmanlı Sefirleri”, Çağdaş Türk Diplomasisi: 200 Yıllık Süreç Sempozyuma Sunulan Tebliğler, 15-17 Ekim 1997, TTK Yay., Ankara 1999, s. 113126. google scholar
• -Frederic Hitzel, Ambassadeurs, ministres, charges d’affaires et envoyes en mission speciale de la Porte Ottomane et de la Republique de Turquie aupres de la France de 1483 a 1991. Representants permanents de la France en Turquie (1536-1991) et de la Turquie en France (1797-1991). Recueil publie a l’occasion du quatre cent cinquante-cinquieme anniversaire de l’etablissement des relations diplomatiques permanentes entre la France et la Turquie, ed. J.-L. Bacque-Grammont-S. Kuneralp-F. Hitzel, ISIS, İstanbul 1991, s. 107-166. google scholar
• Kuran, Ercümend, “Osmanlı İmparatorluğunda İnsan Hakları ve Sadık Rifat Paşa (1807-1857)”, Türkiye’nin Batılılaşması ve Millî Meseleler, ed. M. Türköne, Türkiye Diyanet Vakfı, Ankara 1994, s. 135-140. google scholar
• ________, “Türkiye’nin Batılılaşmasında Osmanlı Daimi Elçiliklerinin Rolü”, VI. Türk Tarih Kongresi, Türk Tarih Kurumu Yay., Ankara 1967, s. 489-496. google scholar
• ________, “Osmanlı Daimî Elçisi Ali Aziz Efendi Berlin’de, Alman Şarkiyatçısı Friedrich von Diez ile Berlin’de İlmî ve Felsefî Muhaberatı 1797”, Belleten, XXVII/105 (1963), s. 4553. google scholar
• , “Mehmed Sidki Efendi, Charge d’affaires Ottoman a Londres”, Etudes Turques, sayı 1 (1976), s. 83-88. google scholar
• ________, “Osmanlı Devleti’nin Londra Maslahatgüzarı Mehmed Sıdkı Efendi, 18031811”, Ord. Prof. İsmail Hakkı Uzunçarşılı’ya Armağan, Türk Tarih Kurumu Yay., Ankara 1975, s. 39-43. google scholar
• ________, “1793-1811 Döneminde İlk Osmanlı Mukim Elçilerin Diplomatik Faaliyetleri”, Çağdaş Türk Diplmasisi: 200 Yıllık Süreç: Sempozyuma Sunulan Tebliğler, Türk Tarih Kurumu Yay., Ankara 1999, s. 55-59. google scholar
• Kutlu, Mehmet Necati, “İspanyol Belgelerine Göre İspanya Nezdinde Görevlendirilen (Eyüp’te Medfun) İlk Osmanlı Elçisi Ahmet Vâsıf Efendi”, Tarihi, Kültürü ve Sanatıyla IV. Eyüpsultan Sempozyumu: Tebliğler (5-7Mayıs 2000), Eyüp Belediyesi Yay. İstanbul 2000, s. 106-111. google scholar
• Küçük, Evren, “İsveç’te Bir Osmanlı Elçisi: Mehmed Said Efendi”, Bilge Strateji, X/19 (2018), s. 67-84. google scholar
• Kürkçüoğlu, Ömer, “The Adoption and Use of Permanent Diplomacy”, Ottoman Diplomacy: Conventional or Unconventional?”, ed. Nuri Yurdusev, Palgrave, New York 2004, s. 131-150. google scholar
• McCluskey, Phil, “An Ottoman envoy in Paris: Süleyman Ağa’s mission to the court of Louis XIV”, Osmanlı Araştırmaları, XLVIII (2016), s. 337-355. google scholar
• Menchinger, Ethan L. “The Sefâretnâme of Ahmet Vasıf Efendi to Spain”, History Studies - International Journal of History, II/3 (2010), s. 351-367. google scholar
• de Meynard, Barbier, A.C., “Ambassade de l’historien turc Vaçif-Efendi en Espagne (1787-1788) Traduit sur la relation originale”, Journal Asiatique, V/19 (1862), s. 505-523. google scholar
• Minaoglou, Charalampos A., “Harassing the enemy’s diplomats. The embassy of Azmi Effendi travelling through the Austrian-occupied Balkans and Habsburg lands during the Austro- Ottoman war (1787-1791)”, Forschungswerkstatt: Die Habsburgermonarchie im 18. Jahrhundert. Research workshop: The Habsburg monarchy in the 18th century, Jahrbuch der Österreichischen Gesellschaft zur Erforschung des 18. Jahrhunderts, ed. G. Barth-Scalmani-J. Bürgschwentner-M. König-S. Conermann, XXVI, Winkler, Bochum 2012, s. 15-26. google scholar
• ________, “Entertainment instead of negotiations? The Ottoman embassy in Berlin (1791)”, Politische Kommunikation zwischen Imperien, Der diplomatische Aktionsraum Südost- und Osteuropa, ed. G. Barth, Scalmani, H. Rudolph, S. Conermann, c. XXIX, StudienVerlag, Innsbruck 2013, s. 275-288. google scholar
• Miroğlu, İsmet, “Hindistan Hakkında XVIII. Yüzyılda Yazılmış Küçük Bir Eser”, Tarih Dergisi, sayı 34 (1984), s. 539-554. google scholar
• Morkva, Valeriy, “18. Yüzyılın Sonlarında Osmanlı-Rus Diplomatik İlişkileri: Bab-ı Âli’nin Rusya’ya Fevkalade Elçisi Mustafa Rasih Paşa”, Türk Tarihçiliğine Katkılar Mustafa Kafalı Armağanı, Türk Kültürünü Araştırma Enstitüsü Yay., Ankara 2013, s. 143-151. google scholar
• Naff, Thomas, “Reform and the conduct of Ottoman diplomacy in the reign of Selim III, 1789- 1807”, Journal of the American Oriental Society, LXXXIII/3 (1963), s. 295-315. google scholar
• Namal, Arın-Polatcı Türkan, “Das Paris-Sefâretnâme (1721) des 28 Çelebi Mehmed Efendi als Grundlage der Idee der Verwestlichung im Osmanischen Reich”, Erkunden, Sammeln, Notieren und Vermitteln, Wissenschaft im Gepack von Handelsleuten, Diplomaten und Missionaren, ed. I. Kastner-J. Kiefer-M. Kiehn- J. Seidl, Shaker, Aachen 2014, s. 205232. google scholar
• Nazır, Bayram, “Londra Sefiri Mehmed Emin Paşa’nın Felemenk (Hollanda) İzlenimleri”, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, III/11 (2010), s. 438-444. google scholar
• Neumann, Christoph K., “The Russian experience. Necati Efendi in captivity”, Südost-Forschungen, sayı 71 (2012), s. 19-33. google scholar
• Ortaylı, İlber, “Osmanlı Diplomasisi ve Dışişleri Örgütü”, Tanzimattan Cumhuriyete Türkiye Ansiklopedisi, I, Murat Belge-Fahri Aral, İletişim Yay., İstanbul 1985, I, s. 284. google scholar
• Öksüz, Melek, “Osmanlı-İspanya Diplomatik İlişkileri ve Bunu Aydınlatan Bir Belge: Ahmed Vasif Efendi’nin İspanya Sefaretnamesi (1787-1788)”, Osmanlı Devleti’nin Diplomasi Tarihi: Makaleler-1, ed. Mehmet Alaaddin Yalçinkaya-Uğur Kurtaran, Altinordu Yay., Ankara 2020, s. 209-257. google scholar
• Ölmez, Adem, “Batıyı Anlatan İlk Osmanlı Metinlerinde ‘Batı Bilgisi’nin Yorumlanışı”, Osmanlı Medeniyeti Araştırmaları Dergisi, VI/11 (2020), s. 170-183. google scholar
• Önalp, Ertuğrul, “La cronica de Ahmet Vasıf Efendi, primer embajador turco en la corte espanola (1787-1788)”, OTAM, sayı 10 (1999), s. 175-191. google scholar
• Özgen, Evşen, “An Architectural Reading of the Embassy Accounts of Yirmisekiz Mehmed Çelebi and the Possible Effect of French Architecture on Sa’dâbâd Palace”, TÜBA-KED, sayı 8 (2010), s. 221-238. google scholar
• Özkaya, Yücel, “XVIII. Yüzyılda Prusya (Almanya)da Osmanlı Elçileri ve Bu Elçilerin Sefâret-Nâmelerine Göre Almanya”, I. Uluslararası Seyahatnâmelerde Türk ve Batı İmajı Sempozyumu Belgeleri, 28. X.-1. XI. 1985, ed. Z. C. Arda, Anadolu Ünversitesi Basımevi, Eskişehir 1987, s. 263-276. google scholar
• Öztuna, Yılmaz, “İstanbul’da Bir Fransız, Paris’te Bir Türk Büyükelçisi, Naintel Markisi ve Süleyman Ağa”, Hayat Tarih Mecmuası, sayı 7 (1975), s. 8-13. google scholar
• Öztürk, Banu, “Hüseyin Kâzım’ın Londra, Viyana ve Almanya Seyahatnâmeleri. Protokol İlişkilerinde Hediyenin Rolü”, Toplumsal Tarih, sayı 149 (2006), s. 76-82. google scholar
• Özyurt Ulutaş, Selcen-Gaye Yavuzcan, “Amerika’da Gönüllü Bir Osmanlı Elçisi General Lew Wallace”, Bilig, sayı 100 (2022), s. 211-245. google scholar
• Parmaksızoğlu, İsmet, “Bir Türk Diplomatının XVIII. Yüzyıl Sonunda Devletlerarası İlişkilere Dair Görüşleri”, Belleten, XLVII/186 (1983), s. 528-535. google scholar
• Pedani, Maria Pia, “Ottoman Diplomats in the West: The Sultans Ambassadors to the Republic of Venice”, Tarih İncelemeleri Dergisi, sayı 11 (1996), s. 188-202. google scholar
• Peker, Ali Uzay, “The assessment of European architecture by Ottoman ambassadors of the eighteenth century”, Europa und die Türkei im 18. Jahrhundert. Europe and Turkey in the 18th century, ed. B. Schmidt-Haberkamp, V&R unipress, Göttingen 2011, s. 489-503. google scholar
• Pirali, Sadettin, “Osmanlı İmparatorluğunda İlk Londra Elçimiz Agah Efendi, Yeni Tarih Dünyası, I/6 (1953), s. 257-258. google scholar
• Pınar, Hayrettin, “Kostaki Musurus’un Atina Sefareti ve Osmanlı-Yunan Diplomatik Krizi”, Belleten, LXXVI/275 (2012), s. 207-238. google scholar
• ________, “Ahmed Fevzi Paşa’nın Petersburg Seyahati ve Petersburg Anlaşması”, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, sayı 29 (2013), s. 179-189. google scholar
• Polatcı, Türkan, “Osmanlı Batılılaşmasında Yirmisekiz Çelebi Mehmed Efendi’nin Paris Sefâretnâmesi’nin Önemi”, Çankırı Karatekin Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi II/2 (2011), s. 249-263. google scholar
• Rachieru, Silvana, “Ottoman Representatives in Romania: Diplomatic and Consular Network of the Sultan in a Former Vassal State”, Power and Influence in South-Eastern Europe, 16-19th Century, ed. Maria Baramova-Plamen Mitev-Ivan Parvev, Vania Racheva Reihe: Geschichte, Forschung und Wissenschaf 2013, s. 381-392. google scholar
• Sakaoğlu, Necdet, “Elçilikler”, Dünden Bugüne İstanbul Ansiklopedisi, III, Kültür Bakanlığı ve Tarih Vakfı Ortak Yayını, İstanbul 1994. google scholar
• Savaş, Ali İbrahim, “Osmanlı Elçilerinin Resm-i Kabul Protokolleri”, Tarih İncelemeleri Dergisi, sayı 11 (1996), s. 111-124. google scholar
• ________, “Osmanlı Elçilerinin Sefâret Güzergahları”, Toplumsal Tarih, V/27 (1996), s. 54-62. google scholar
• ________, “Avusturya Basınında Bir Osmanlı Elçisi”, Toplumsal Tarih, VII/41 (1997), s. 51-55. google scholar
• ________, “Osmanlı Elçisi Mustafa Hattî Efendi’nin Sefâreti ile İgili Üç Belge”, Tarih İncelemeleri Dergisi, sayı 12 (1997), s. 125-134. google scholar
• Savvides, Alexios G. C., “Notes on Zaghanos Pasha’s career”, Journal of Oriental and African Studies, sayı 10 (1999), s. 144-147. google scholar
• Seniha Sami, “Contesse De Noailles Bir Osmanlı Elçisinin Hafidesi”, Resimli Şark, sayı 31 (1933), s. 5-6. google scholar
• Sevengil, Refik Ahmet, “Osmanlı Elçileri ve Opera”, Devlet Tiyatrosu, sayı 4 (1952), s. 15-18. google scholar
• Sevinç, Tahir, “İran’a Elçi Olarak Gönderilen Kesriyeli Ahmet Paşa’nın Sefaret Hazırlığı ve Yolculuğu (1746-1747)”, Belleten, LXXV/273 (2011), s. 407-447. google scholar
• ________, “Osmanlı-Sicilya İlişkileri ve Cizye Muhasebecisi Hüseyin Efendi’nin Sicilya Elçiliği (1740-1742)”, Uluslararası Tarih Araştırmaları Dergisi, V/2 (2013), s. 411-428. google scholar
• Seyitdanlıoğlu, Mehmet, “Sâdık Rıfat Paşa ve Avrupa’nın Ahvâline Dair Risâlesi”, Liberal Düşünce, sayı 3 (1996), s. 115-124. google scholar
• Sınar, M. Fatih-Hasan Babacan, “Osmanlı Devleti’nin Bükreş Sefirleri = The Ottoman Ambassadors to Bucharest”, Near East Historical Review, XI/1 (2021), s. 43-53. google scholar
• Soysal, İsmail, “Umûr-ı Hariciye Nezâretinin Kurulması (1836)”, Sultan II. Mahmud ve Reformları Semineri 28-30 Haziran 1989 Bildirileri, İstanbul 1990, s. 71-80. google scholar
• Sözen, Kemal, “XVIII. Yüzyıl Osmanlı-Batı İlişkisinin Yazılı Vesikası: Paris Sefaretnamesi ve Batılılaşma Eğilimi Açısından Değerlendirilmesi”, Süleyman Demirel Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, XXIII/2 (2009), s. 17-32. google scholar
• Stajnova, Michaila, “Neue Richtungen im künstlerisch-literarischen Schaffen der Osmanischen Türkei zu Beginn des 18. Jahrhunderts”, Das Osmanische Reich und Europa 1683 bis 1789, Konflikt, Entspannung und Austausch, ed. G. Heiss, G. Klingenstein, Oldenbourg, München 1983, s. 179-193. google scholar
• Stein, Jashua M., “Habsburg financial institutions presented as a Model for the Ottoman Empire in the Sefâretnâme of Ebu Bekir Ratib Efendi”, Habsburgisch-osmanische Beziehungen Relations Habsbourg-ottomanes, Wien, 26.-30. September 1983, ed. Andreas Tietze, WZKM Wien 1985, s. 233-241. google scholar
• ________, “An 18th Century Ottoman Ambassador Observes the West: Ebûbekir Râtib Efendi Reports on the Habsburg System of Roads and Posts”, Archivum Ottomanicum, sayı 10 (1987), s. 219-271. google scholar
• Sungu, İhsan, “Mahmud Raif ve Eserleri”, Hayat Mecmuası, sayı 16 (1929), s. 9-12. google scholar
• Suzuki, Tadashi, “System of the exchange of ambassadors between Ottoman Empire and Europe and “Sefâretnâme” in the early eighteenth century. The case of Silahdar Ibrahim Paşa: an Ottoman ambassador to Vienna”, Toyo-bunka- Oriental Culture, sayı 67 (1987), s. 251-279. google scholar
• ________, “Fransa Sefâretnâmesi” Müellifi Yirmisekiz Çelebi Mehmed Efendi’nin Hayatına Ait Bazı Noktalar Üzerine”, XII. Türk Tarih Kongresi, Ankara: 12-16 Eylül 1994, Türk Tarih Kurumu Yay., Ankara 1999, III, s. 1121-1124. google scholar
• ________, “Osmanlı Daimî Elçiliklerinin Yayılışı ve Japonya-Çin Örneğiyle Mukayesesi”, CIEPO 19 Osmanlı Öncesi ve Dönemi Tarihi Araştırmaları Sempozyumu Bildirileri, I, İstanbul 2014, s. 437-444. google scholar
• Süslü, Azmi, “Un Uperçu sur les ambassadeur ottomans et leurs Sefâretnâme”, TAD, XIV/25 (1981), s. 233-260. google scholar
• ________, “Raports Diplomatiques Ottomano-Français 1798-1807”, Belleten, XLVII/185 (1983), s. 237-280. google scholar
• ________, “Sefaretname de Seyyid Mehmed Vahid Efendi”, Belleten, L/196 (1986), s. 127-172. google scholar
• ________, “Fransa’ya Gönderilen Türk Elçileri ve Vahid Paşa”, Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, VI/1 (1990), s. 129-147. google scholar
• , “Ambassadeurs Turcs envoyes en France et Vahîd Pacha, Fransa’ya Gönderilen Osmanlı Elçileri ve Vahîd Paşa”, TAD, XXXV/60 (2016), s. 195-211. google scholar
• Şahin, Enis, “Sefâretnâmeler”, EKEV Akademisi Dergisi, II/3 (2000), s. 139-145. google scholar
• ________, “Edebî Bir Tür Olarak Klâsik Edebiyatımızda Sefâretnâmeler”, Atatürk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, XIV/33 (2007), s. 61-68. google scholar
• Şiirin, İbrahim, “Münif Paşa’nın Tahran’dan Gönderdiği Devlet İşleriyle İlgili Layihası ve Düşündürdükleri”, Turkish Studies, III/4 (2008), s. 759-772. google scholar
• ________-Musa Kılıç, “Halil Halid Efendi ve Osmanlı Londra Sefâretine Dair Bir Layiha”, OTAM, sayı 18 (2005), s. 395-411. google scholar
• Şimşir, Bilal N., “Washington’da Osmanlı Elçisi Alexandre Mavroyeni Bey ve Ermeni Gailesi (1887-1896)”, Ermeni Araştırmaları, sayı 4 (2002), s. 32-54. google scholar
• Talbot, Michael-Phil McCluskey, “Introduction: Contacts, Encounters, Practices: Ottoman-European Diplomacy”, Osmanlı Araştırmaları, XLVIII (2016), s. 269-276. google scholar
• Tanındı, Zeren, “Osmanlı Sarayında Safevi Şehzadeler ve Elçiler, Safavid Princes and Envoys in the Ottoman Court”, Uluslararası “Sanatta Etkileşim” Sempozyumu Hacettepe Üniversitesi, Edebiyat Fakültesi Sanat Tarihi Bölümü, 25-27 Kasım 1998, Ankara, Bildiriler, International “Interactions in Art” Symposium Hacettepe University, Faculty of Letters Department of Art History, 25-27 November 1998, Proceedings, Ankara 2000, s. 236-241. google scholar
• Tekin, Mehmet, “Paris’te İlk Osmanlı Elçisi: Moralı Esseyyid Ali Efendi”, Yeni İpek Yolu: Konya Ticaret Odası Dergisi, sayı 2 (1999), s. 223-230. google scholar
• Temizer, Abidin, “The Independence Process of Bulgaria and the First Ambassador of the Ottoman Empire to Sofia, Mustafa Asım Bey”, Belleten, LXXXV/304 (2021), s. 1073-1104. google scholar
• ________-İbrahim Serbestoğlu, “Osmanlı Devleti’nin İlk Belgrad Elçisi: Hüseyin Hüsnü Sermed Efendi ve Sırbistan’daki Faaliyetleri”, Osmanlı İdaresinde Balkanlar II, ed. Alaaddin Aköz vd., Palet Yay., Konya 2020, s. 337-348. google scholar
• ________, “Osmanlı-Sırp Diplomatik İlişkileri ve Belgrad Sefiri Yusuf Ziya Paşa”, Trakya Üniversitesi Balkan Araştırma Enstitüsü Dergisi, IX/2 (2020), s. 477-506. google scholar
• Teply, Karl, “Türkische Gesandtschaften nach Wien (1488-1792)”, Österreich in Geschichte und Literatur, XX/1 (1976), s. 14-32. google scholar
• Timur, Taner, “Binyediyüzdoksansekiz’den Günümüze Paris’te Osmanlı Elçilikleri”, Tarih ve Toplum, XVI/93 (1996), s. 30-33. google scholar
• Topaktaş Hacer, “Diplomasinin ve Bürokrasinin Ötesinde Bir Elçi Kâtibinin Yasak Aşkı”, Toplumsal Tarih, sayı 153 (2006), s. 56-61. google scholar
• ________, “XVIII. Yüzyıl Ortalarında Türk-Leh İlişkilerinden Bir Kesit, Kapıcıbaşı Mehmed Ağa’nın Lehistan (Polonya) Elçiliği (1757-1758)”, Osmanlı Araştırmaları, sayı 29 (2007), s. 203-225. google scholar
• ________, “Osmanlı’nın Süferâsı”, Mostar, sayı 72 (2011), s. 30-33. google scholar
• ________, “Polonya’nın Türkiye’deki İlk Daimî Elçiliğinin Kurulma Süreci: Tarihsel Dinamikler”, Uluslararası İlişkiler Dergisi, XI/43 (2014), s. 105-125. google scholar
• ________, “Osmanlı-Kırım-Lehistan Hattında Diplomatik Bir Teşebbüs: MahmudAğa’nın Varşova Elçiliği (1754-1755)”, Uluslararası Türkiye-Ukrayna İlişkileri Sempozyumu; Kazak Dönemi (1500-1800) Bildiriler=International Symposium on the Relations Between Turkey and Ukraine: The Qazaq Period (1500-1800) Proceedings, Sakarya, 2015, Çamlıca Yay., İstanbul 2015, s. 693-706. google scholar
• ________, “Rus Çarına Livayda’da Hoş-Âmedî: Turhan Paşa’nın II. Nikolay Nezdinde Fevkalade Elçiliği (1898)”, Osmanlı’da Siyaset ve Diplomasi, ed. Mehmet Yaşar Ertaş-Haşim Şahin-Hacer Kılıçarslan, OSARK Yay., Sakarya 2016, s. 241-266. google scholar
• Topaktaş Üstüner, Hacer, “Two extraordinary legations welcoming the Tsar and Kaiser during the reign of Abdulhamid II”, Abdülhamid II and his Legacy, Studies in Honour of F. A. K. Yasamee, ed. Ş. Tufan Buzpınar-Gökhan Çetinsaya, ISIS, İstanbul 2019, s. 177-192. google scholar
• ________, “An Ottoman Talented Diplomat of Albanian Origin: Turhan Pasha (Permeti) and Some New Information on His Diplomatic Career”, 7th IBAC Conference, 9-10 November 2017, Prishtine, Kosovo, Istanbul University, İstanbul 2021, s. 145-161. google scholar
• Toros, Taha, “Osmanlı Sefirleri ve Sefahatnâmelere Dair”, Hayat Tarih Mecmuası, II/7 (1969), s. 10-12. google scholar
• Turan, Şerafettin, “Barak Reis’in Şehzade Cem Meselesi ile İlgili Olarak Savoi’ya Gönderilmesi”, Belleten, XXVI/103 (1962), s. 529-555. google scholar
• Tuncer, Hüner, “Osmanlı Elçisi Ebubekir Ratip Efendi’nin Ozan Yönü”, Belleten, XLVII/86 (1983), s. 583-586. google scholar
• ________, “Osmanlı Elçisi Ebubekir Ratip Efendi’nin Viyana Mektupları (1792)”, Belleten, XLIII/169 (1979), s. 73-105. google scholar
• , “Viyana Sefaretnamesi, Elçi İbrahim Paşa”, Milletlerarası Hukuk ve Özel Hukuk Bülteni, IV/2 (1984), s. 99-105. google scholar
• ________, “Yirmisekiz Çelebi Mehmed Efendi’nin Fransa Sefaretnamesi (1132-1133 H.-1720-1721 M.)”, Belleten, LI/199 (1987), s. 131-151. google scholar
• Tuncer, Hamdi Can, “Osmanlı Sefiri Şekib Efendi’nin Gözüyle 1848 Devrimi ‘Viyana Halkının Edepsizlikleri’”, Toplumsal Tarih, sayı 54 (1998), s. 34-35. google scholar
• Turan, Namık Sinan, “Osmanlı Diplomasisinde Batı İmgesinin Değişimi ve Elçilerin Etkisi (18. ve 19. Yüzyıllar)”, Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, VI/2 (2004), s. 57-86. google scholar
• ________, “Yüzyılda Osmanlı Elçilerinin Rusya Sefâretnâmeleri ve Rusya’nın Tasviri”, Türk-Rus İlişkileri Üzerine Makaleler “Beni Asferdir Bilin Urus’un Aslı”, Doğu Kütüphanesi, İstanbul 2012, s. 23-47. google scholar
• Turna, B. Babür, “The watcher and the watched. Ottoman diplomatic visitors as spectator and ‘performer’ in eighteenth-century Europe”, Ottoman Empire and European theatre I. The age of Mozart and Selim III (1756-1808), ed. M. Hüttler-H. E. Weidinger Hollitzer, Wien 2013, s. 237-261. google scholar
• Türköne, Mümtazer, “The Tanzimat Charter and Mehmed Sadık Rıfat Pasha”, The Great Ottoman-Turkish Civilization, III, Philosophy, science and institutions, ed. Kemal Çiçek, Balkan Ciltevi, Ankara 2000, s. 99-110. google scholar
• Uğurlu, Seyit Battal-Mehmet Demirtaş, “Mehmed Sadık Rifat Paşa ve Tanzimat”, History Studies, II/1 (2010), s. 44-64. google scholar
• Unat, Faik Reşit, “Kapıcıbaşı Nişli Mehmet Ağa’nın Moskova Sefaretnamesi”, Tarih Vesikaları, II/10 (1942), 284-299; II/11 (1943), 352-371; II/12 (1943), 462-472. google scholar
• ________, “Şehdî Osman Efendi Sefâretnâmesi”, Tarih Vesikaları, I/1 (1941), 66-80; I/2 (1941), 156-159; I/3 (1941), 232-240; I/4 (1941), 303-320; I/5 (1942), 390-400. google scholar
• ________, “Kırım Tarihi veya Necati Efendi’nin Rusya Sefâretnâmesi”, Tarih Vesikaları, III/13 (1944), 60-68; III/14 (1944), 137-149; III/15 (1949), 222-229. google scholar
• Uçman, Abdullah, “Bir Osmanlı Elçisi Gözüyle XVIII. Yüzyılda Avrupa”, Kaynaklar, c. II, (1984), s. 82-87. google scholar
• ________, “III. Selim’in Viyana Elçisi Ebûbekir Râtib Efendi’nin Nemçe Sefâretnâmesi”, Nizâm-ı Kadîm’den Nizâm-ı Cedîd’e - III. Selim ve Dönemi, Selim III. and his era - from Ancien Regime to New Order, ed. Seyfi Kenan, İSAM, İstanbul 2010, s. 625-638. google scholar
• Uluskan, Murat, “Bir Osmanlı Elçisininin Yolculuk Hazırlığı: İbrahim Paşa’nın 1699 Avusturya Elçiliği”, Türklük Araştırmaları Dergisi, sayı 20 (2008), s. 251-275. google scholar
• Uzunçarşılı, İsmail Hakkı, “Amedî Gâlib Efendi’nin Murahhaslığı ve Paris’ten Gönderdiği Mektuplar”, Belleten, I/2 (1937), s. 357-448. google scholar
• ________, “Tosyalı Ebûbekir Ratib Efendi”, Belleten, XXXIX/153 (1975), s. 49-76. google scholar
• Vahdettin, Engin, “Mahmud Raif Efendi Tarafından Kaleme Alınmış İngiltere Seyahati Gözlemleri”, İsmail Aka Armağanı, İzmir 1999, s. 135-162. google scholar
• Vandal, Albert, Un Ambassadeur Turc a Paris sous la Regence, Paris t.y. google scholar
• Van Dyk, Garritt, “The Embassy of Soliman Aga to Louis XIV: Diplomacy, Dress, and Diamonds”, emaj Special Issue: Cosmopolitan Moments: Instances of Exchange in the Long Eighteenth Century, 2017, s. 1-19. https://emajartjournal.files.wordpress.com/2017/12/van-dyk_the-embassy-of-soliman-aga-to-louis-xiv.pdf google scholar
• Vatin, Nicolas, “A Propos de Voyage en France de Huseyn ambassadeur de Bajazet II oupres de Lois XI (1483)”, Osmanlı Araştırmaları, sayı 3 (1982), s. 43-54. google scholar
• Volz, Gustaw Berthold, “Eine Türkische Gesandtschaft am Hofe Friedrichs des Grosen im Winter 1763/64”, Hohenzollern jahrbuch, sayı 11 (1907), s. 17-54. google scholar
• Yakıtal, Emin, “Sultan Osman III. Tahta Çıkışının Bildirilmesi İçin 1755 Yılında Lehistan Devletine Büyük Elçi Olarak Gönderilen Ali Ağa’nın Bu Göreviyle İlgili Manzum Sefâretnâme”, Türk Dünyası Araştırmaları Dergisi, sayı 15 (1981), s. 145-168. google scholar
• Yalçınkaya, Mehmet Alaaddin, “Mahmud Raif Efendi as the Chief Secretary of Yusuf Agah Efendi, The First Permanent Ottoman-Turkish Ambassador to London (1793-1797)”, OTAM, V (1994), s. 385-434. google scholar
• ________, “Osmanlı Zihniyetindeki Değişimin Göstergesi Olarak Sefâretnâmelerin Kaynak Değeri”, OTAM, VII (1996), s. 319-338. google scholar
• ________, “Osmanlı Devleti’nin Yeniden Yapılanması Çalışmalarında İlk İkamet google scholar
• Elçisinin Rolü”, Toplumsal Tarih, sayı 32 (1996), s. 45-53. google scholar
• ________, “İsmail Ferruh Efendi’nin Londra Büyükelçiliği ve Siyasi Faaliyetleri (17971800)”, Pax-Ottomana: Studies in Memoriam Prof. Dr. Nejat Göyünç, ed. Kemal Çiçek, Sota, Yeni Türkiye Yay., Haarlem, Ankara 2001, s. 381-407. google scholar
• ________, “Kuruluştan Tanzimat’a Osmanlı Diplomasi Tarihi Literatürü”, Türkiye Araştırmaları Literatür Dergisi, I/2 (2003), s. 423-489. google scholar
• ________, “The Modernisation of the Ottoman Diplomatic Representations in Europe: The Case of the Embassy of İsmail Ferruh Efendi to London (1797-1800)”, A Bridge Between Cultures, Studies on Ottoman and Republican Turkey in Memory of Ali İhsan Bağış, ed. Sinan Kuneralp, ISIS, İstanbul 2006, s. 51-67. google scholar
• ________, “III. Selim Döneminde Dış Temsilciliklerinin Kurulması”, Nizâm-ı Kadîm’den Nizâm-ı Cedîd’e - III. Selim ve dönemi. Selim III. and his era -from Ancien Regime to New Order.”, ed. Seyfi Kenan, İSAM, İstanbul 2010, s. 593-623. google scholar
• ________, “Mutual Diplomacy Between Istanbul and London: The Embassies of Sir Robert Ainslie and Yusuf Agâh Efendi/ İstanbul-Londra Arasında Karşılıklı Diplomasi: Sir Robert Ainslie ve Yusuf Agâh Efendi’nin Elçilikleri”, Intersecting Worlds Ambassadors And Painters, ed. R. Barış Kıbrıs, Pera Museum, İstanbul 2014, s. 23-34. google scholar
• ________, “Osmanlı Sefaretnameleri ve Diplomasi Tarihi Bakımından Önemi”, Osmanlı Diplomasi Tarihi Kurumları ve Tatbiki, ed. Mehmet Alaaddin Yalçınkaya-Uğur Kurtaran, Grafiker Yay., Ankara 2018, s. 11-39. google scholar
• , “Türk ve Fransız Kültürlerinin Etkileşiminde Paris Elçisi Yirmisekiz Çelebil Mehmet Efendi’nin Rolü (1720-1721)”, Osmanlı Devleti’nin Diplomasi Tarihi: Makaleler-1, ed. Mehmet Alaaddin Yalçinkaya-Uğur Kurtaran, Altinordu Yay., Ankara 2020, s. 41-78. google scholar
• ________, “Ottoman Ambassadorial Accounts on Ukraine in the Eighteenth Century: The Case of the Embassy of Abdülkerim Pasha to Russia (1775-1776) = 18. Yüzyilda Ukrayna Hakkindaki Osmanli Sefâretnâmeleri: Abdülkerim Paşa’nin Rusya Elçiliği (1775-1776)”, Karadeniz Teknik Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, I/I (2021), s. 28-35. google scholar
• ________, “Köprülüler Çağinda Bir Osmanli Diplomati: Müteferrika Süleyman Ağa’nin Paris Elçiliği ve Avrupa Kültürüne Etkisi”, Osmanlı Devleti’nin Diplomasi Tarihi: Makaleler-2, ed. Mehmet Alaaddin Yalçinkaya-Uğur Kurtaran, Altinordu Yay., Ankara 2022, s. 9-68. google scholar
• Yasamee, Ferous Abdullah K., “Ottoman Diplomacy in the Era of Abdülhamid II (1878-1908)”, Çağdaş Türk Diplomasisi: 200 Yıllık Süreç, Sempozyuma Sunulan Bildiriler, Ankara, 15-17 Ekim 1997, Türk Tarih Kurumu Yay., Ankara 1999, s. 223-232. google scholar
• Yaycıoğlu, Ali, “Karlofça Ânı: Osmanlı İmparatorluğu 18. Yüzyıla Nasıl Başladı?”, Tarih ve Toplum Yeni Yaklaşımlar, sayı 18 (2021), s. 8-56. google scholar
• Yener, Ekrem, “Yirmisekiz Çelebi Mehmed Efendi’nin Sefaretname’sinde Yer Almayan Osmanlı Arşivlerinde Bulunan Raporu”, Toplumsal Tarih, sayı 351 (2023), s. 70-72. google scholar
• Yerasimos, Stefanos, “Les premiers temoignages ottomans sur la France post-revolutionnaire. Les rapports des ambassadeurs ottomans â Paris pendant le Directoire, le Consulat et l’Empire”, Cahiers d’Etudes sur la Mediterranee Orientale et le monde turco-iranien (CEMOTI), 12 (1991), s. 47-57. google scholar
• , “Le Turc â Vienne ou le regard inverse”, Hommes et idees dans l’espace Ottoman, ISIS, Istanbul 1997, s. 87-96. google scholar
• , “Explorateurs de la modernite. Les ambassadeurs ottomans en Europe”, Geneses, 35 (1999), s. 65-82. google scholar
• Yeşil, Fatih, “Looking at the French Revolution through Ottoman eyes. Ebubekir Ratib Efendi’s observations”, Bulletin of the School of Oriental and African Studies, LXX/2 (2007), s. 283-304. google scholar
• Yıldız, Aysel, “One man’s campaign: Şehdî Osman’s diplomatic mission to Russia”, Politische Kommunikation zwischen Imperien. Der diplomatische Aktionsraum Südost-und Osteuropa, Innsbrucker Historische Studien, ed. G. Barth-Scalmani-H. Rudolph-S. Conermann, XXIX, Studien Verlag, Innsbruck 2013, s. 155-178. google scholar
• Yıldız, Aytaç, “Yirmisekiz Çelebi Mehmed Paris’e Neden Gitti?”, Toplumsal Tarih, sayı 307 (2019), s. 78-83. google scholar
• ________, “Yirmisekiz Çelebi Mehmed Paris’e Neden Gitti? Türk Tarihyazımı Üzerine Eleştirel Bir Değerlendirme”, Doğu Batı Düşünce Dergisi, sayı 85 Metafor ve Gerçeklik Arasında Lâle Devri 1718-2018 (2018), s. 113-123. google scholar
• Yıldız, Gültekin, “Osmanlı Dış Askeri İstihbaratında Formelleşme Elçiliklerde Ataşemiliterliğin İhdası ve Osmanlı Askeri Ataşe Raporları”, Hacettepe Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları, sayı 17 (2012), s. 239-265. google scholar
• Yöntem, Ali Canip, “Rami Mehmed Paşa ve Sulhnamesi”, IV. Türk Tarih Kongresi, Türk Tarih Kurumu Yay., Ankara 1948, s. 346-353. google scholar
• Yurdusev, A. Nuri, “The Ottoman Attitude Toward Diplomacy”, Ottoman Diplomacy: Conventional or Unconventional?, ed. Nuri Yurdusev, Palgrave, New York 2004, s. 5-35. google scholar
• Tezler google scholar
• Acar, Ahmet, Osmanlı-İran Diplomatik İlişkilerinde Sürekli Diplomasiye Geçiş ve Tahran Sefâreti’nin Kuruluşu, Tokat Gaziosmanpaşa Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Tarih Ana Bilim Dalı, Doktora Tezi, Tokat 2020. google scholar
• Acar, Cansu, Ahmed Azmi Efendi’nin H. 1205/M. 1790-91 Tarihli Sefâretnâmesi ile Seyyid Mehmed Vahid Efendi’nin H. 1221/M. 1806-07 Tarihli Sefâretnâmesinin Karşılaştırması ve Değerlendirilmesi, Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Tarih Ana Bilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, Nevşehir 2019. google scholar
• Afyoncu, Erhan, Tarih-i Kırım (Rusya Sefâretnâmesi), Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Tarih Bölümü Yeniçağ Tarihi Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul 1990. google scholar
• Akdemir, Şükriye, el-Enveri Seyyid Sa’dullah’ın İran Sefâretnâmesi (1259-1262 / 18431846) Transkripsiyon ve Değerlendirme, Marmara Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Türk Tarihi Anabilim Dalı Yakınçağ Tarihi Bilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul 2006. google scholar
• Akpınar, Mahmut, Osmanlı Devleti’nde Şehbenderlik Müessesesi, Cumhuriyet Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Tarih Anabilim Dalı, Doktora Tezi, Sivas 2011. google scholar
• Alioğlu, Öznur, Yirmisekiz Çelebi Mehmed Efendi’nin Fransa Sefâretnâmesi Süleymaniye Kütüphanesi Zühtü Bey Koleksiyonu Nüshası İnceleme-Transkripsiyonlu Metin-Dizin-Tıpkıbasım, Düzce Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, Düzce 2020. google scholar
• Altan, İdris, Ahmed Fethi Paşa’nın Hayatı ve Sefâretleri, İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Tarih Bölümü, Lisans Tezi, İstanbul 1941. google scholar
• Arıkan, Ayşe, 1774 Tarihli Elçilik Hatıratı ve XV. -XVIII. yy. Osmanlı-Rus İlişkileri, Çankırı Karatekin Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Tarih Ana Bilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, Çankırı 2012. google scholar
• Babatutmaz, Merve, Osman Nizami Paşa’nın Elçilikleri, Sivas Cumhuriyet Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Tarih Ana Bilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, Sivas 2021. google scholar
• Barçın, Melih, Sârım İbrahim Paşa’nın Devlet Hayatı, Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstütüsü Tarih Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, Sakarya 2017. google scholar
• Baş, İbrahim, 18. Yüzyılın İlk Yarısında Türk-İsveç İlişkileri ve Mehmed Said Efendi’nin İsveç Elçiliği (1732-1733), Karadeniz Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Tarih Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, Trabzon 2004. google scholar
• Bayram, Fatih, Ebubekir Ratib Efendi as an Ottoman envoy of knowledge between the East and the West, Bilkent University, Yüksek Lisans Tezi, Ankara 2000. google scholar
• Bektaş, Ayda, On Dokuzuncu Yüzyılın İkinci Yarısında Osmanlı Diplomatlarının Prosopografik Analizi, İstanbul Medeniyet Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü Tarih Ana Bilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul 2023. google scholar
• Bişgin, Osman Nihat, Seyyid Ali Efendi’nin Fransa Sefâreti (1797-1802), İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yakınçağ Tarihi Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul 2016. google scholar
• Birbenli, Safinaz, Ahmed Resmi Efendi ve Sefâretnâmeleri, Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Tarih Ana Bilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, Ankara 1999. google scholar Budak, Adnan, Mustafa Nazif Efendi’nin İran Elçiliği (1746-1747), Karadeniz Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Tarih Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, Trabzon 1999. google scholar
• Budak, Ebru, Bir diplomat olarak Galip Kemali Söylemezoğlu (1873-1960), Marmara Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Türk Tarihi Ana Bilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul 2017. google scholar
• Bulduk, Nazmiye, Mustafa Sami Efendi ve Sadık Rıfat Paşa’nın Avrupa Ahvaline Dair Risaleleri, Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Ankara 1996. google scholar
• Cebesoy, Tuğba Sağlam, Osmanlı Diplomasisinde Madrid Sefâreti, Çankırı Karatekin Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Tarih Ana Bilim Dalı, Doktora Tezi, Çankırı 2022. google scholar
• Çağlar, Erol, Mehmed Emin Vahid Efendi’nin Fransa Sefâreti ve İngiltere ile Yapılan Görüşmelere Dair Takriri, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Tarih Anabilim Dalı, Yüksek lisans Tezi, İstanbul 2002. google scholar
• Çeviker, Razi, İbrahim Sarim Efendi’nin Sefâretleri, İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Tarih Bölümü, Lisans Tezi, İstanbul 1975. google scholar
• Çınar, Ali Osman, Mehmed Emin Edib Efendi’nin Hayatı ve Tarihi, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Tarih Anabilim Dalı, Doktora Tezi, İstanbul 1999. google scholar
• Çıtlak, Ayşegül, XVII. Yüzyılın İkinci Yarısında Osmanlı-Fransız İlişkileri Müteferrika Süleyman Ağa’nın Fransa Elçiliği (1669-1670), Karadeniz Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Tarih Ana Bilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, Trabzon 2005. google scholar
• Demir, Aydoğan, “Kara Mehmet Paşa, Hayatı, Sefâreti ve Sefâretnâmesi”, İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Tarih Bölümü, Lisans Tezi, İstanbul 1960. google scholar
• Demir, Betül, II. Mahmud Devrinde Berlin Sefârethanesi’nin Yeniden Açılması ve Elçi Olarak Atanan Kamil Paşa’nın Faaliyetleri, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Tarih Bölümü Yakınçağ Tarihi, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul 1998. google scholar
• Demir, Hatice, Ottoman Diplomatic Relations during the Reign of Mahmud I, Fatih University, Institute of Social Sciences, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul 2011. google scholar
• Deniz, İbrahim, Sultan II. Abdülhamid Dönemi Osmanlı Sefirlerinin Tercüme-i Hali, Ağrı İbrahim Çeçen Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü Yakınçağ Tarihi Ana Bilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, Ağrı 2021. google scholar
• Dormin, Mehmet, Reisü’l Küttap Mustafa Hattî Efendi: Hayatı ve Nemçe Sefâretnâmesi, İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Tarih Bölümü, Lisans Tezi, İstanbul 1974. google scholar
• Dönmez, Ahmet, Karşılıklı Diplomasiye Geçiş Sürecinde Osmanlı Daimi Elçiliklerinin Avrupa’da Yeniden Tesisi 1832-1841, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Tarih Ana Bilim Dalı Yakınçağ Tarihi Bilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, Konya 2006. google scholar
• Erdem, Gökhan, Osmanlı İmparatorluğumda Sürekli Diplomasiye Geçiş Süreci, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Uluslararası İlişkiler Ana Bilim Dalı, Doktora Tezi, Ankara 2008. google scholar
• Erdoğan, Muhammed, Sultan I. Mahmud Dönemindeki Sefâretnâmelerin Osmanlı Modernleşmesi ve Diplomasisi Üzerindeki Etkileri, Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Tarih Ana Bilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, Karaman 2019. google scholar
• Erencan, Cahit, İstanbul Kütüphanelerinde Mevcut Sefâretnâmelerin Tavsifi, İstanbul Üniversitesi Türkoloji Bölümü, Lisans Tezi, İstanbul 1939. google scholar
• Erol, Yasemin Zahide, Osmanlı Devleti’nde Şehbenderlik ve Paris-Londra Örnekleri, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Tarih Ana Bilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, Ankara 2014. google scholar
• Erten, Fatma, Bir Tanzimat Dönemi Bürokratı Ahmed Kemal Paşa’nın Osmanlı Devleti Dış Polıtikasındakı Rolü, Karabük Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü Tarih Anabilim Dalı, Doktora Tezi, Karabük 2022. google scholar
• Güney, Filiz, XIX. Yüzyılın İlk Yarısında Osmanlı-İran İlişkileri ve İran’a Giden Osmanlı Elçileri, Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Tarih Ana Bilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, Afyon 2005. google scholar
• Güngör, Mertcan, Seyyid Mehmed Refi Efendi’nin İran Sefâretnâmeleri (Transkripsiyon-İnceleme), Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Tarih Ana Bilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, Muğla 2019. google scholar
• Helmschrott, Simone, In Europa lasst man den Wind nicht wehen.“ Die ersten osmanischen Botschafter in Frankreich als Beobachter undMittler europaischer Fremdkultur - osmanische Identitat zwischen Tradition undReform, 1797-1811, Tübingen Univ, Unpubl. MA thesis, Tübingen 2012. google scholar
• İlikmen, Aslı, Sefâret-nâme-i Abdülkerim Paşa, Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, Afyon 2001. google scholar
• İyügünler, Uğur, Mustafa Rasih Efendi’nin Rusya Sefâreti ve Seferatnâmesi, Kırıkkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Tarih Ana Bilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, Kırıkkale 1998. google scholar
• Jobst, Wolfgang, Der Aesandtschaftsbericht des Zül-Fiqar Efendi über die Friedensverhandlungen in Wien 1689, Philosophischen Fakultaet der Universitaet Wien, Doktora Tezi, Viyana 1980. google scholar
• Karaçay Türkal, Nazire, 18. Yüzyılın İkinci Yarısında Osmanlı-Fas İlişkileri: Seyyid İsmail ve Ahmed Azmi Efendilerin Fas Elçilikleri (1785-1788), Karadeniz Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Tarih Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, Trabzon 2004. google scholar
• Karakaya, Adile, Osmanlı Devleti İle İran Arasındaki Diplomatik İlişkilerde Görev Yapan Âlim Diplomatlar (XVII. ve XVIII. Yüzyıllar), İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İslam Tarihi ve Sanatları Ana Bilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul 2019. google scholar
• Karakaya, Yılmaz, Mustafa Rasih Efendi’nin 1793 Tarihli Rusya Sefâretnâmesi, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yakınçağ Tarihi Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul 1996. google scholar
• Kavak, Gülnur, Yasincizâde Abdülvehhâb Efendi ve Musavver İran Sefâretnâmesi, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Avrasya Çalışmaları Ana Bilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul 2016. google scholar
• Koç, İnanç Meriç, Osmanlı Devleti’nin II. Abdülhamid Dönemi İngiltere ile İlişkileri İçerisinde Londra Elçileri, Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Tarih Bölümü Yakınçağ Tarihi Ana Bilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, Manisa 2010. google scholar
• Koyuncu, Gülizar, Ahmet Vefik Paşa’nın Diplomatik Görev ve Faaliyetleri, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Tarih Ana Bilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul 2021. google scholar
• Köçen, Muhammed, Osmanlı Hariciyesinde Bir Asker Sefir: Hüseyin Hüsnü Paşa (18391916), Sivas Cumhuriyet Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Tarih Ana Bilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, Sivas 2019. google scholar
• Kurt, Tülay, Zülfkar Paşa’nın Viyana Elçiliği, İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Tarih Bölümü, Lisans Tezi, İstanbul 1973. google scholar
• Kuyucu, Bahadır, Osmanlı Sefirlerinin Gözünden 18. Yüzyıl Osmanlı-Avusturya Münasebetleri, Fatih Sultan Mehmet Vakıf Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü Tarih Ana Bilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul 2020. google scholar
• Küreli, İbrahim, Abdurrahim Muhib Efendi’nin Fransa Sefâretnâmesi (Küçük Sefâretnâme), İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Siyasal Bilgiler Fakültesi Siyaset Bilimi Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul 1992. google scholar
• Kütgül, Ahmet Sait, Ali Galib Bey’in Hayatı ve Diplomatik Yazışmaları (Metin-Değerlendirme), İstanbul Medeniyet Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Tarih Ana Bilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul 2018. google scholar
• Mertayak, Aydın, Nişli Mehmed Ağa’nın Rusya Sefâreti ve Sefâretnâmesi (1722-1723), Gaziosmanpaşa Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Tarih Ana Bilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, Tokat 2005. google scholar
• Orhan, İsmail Hakkı, Mehmed Salim Efendi’nin Hind Elçiliği Meselesi (XVII. Yüzyılda), İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Tarih Bölümü, Lisans Tezi, İstanbul 1972. google scholar
• Ödemiş, İsmail, Mustafa Efendi’nin Viyana Sefâreti ve Sefâretnâmesi (Istılah-ı Nemçe) (1730), Çankırı Karatekin Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Tarih Anabilim Dalı Yüksek Lisans Tezi, Çankırı 2013. google scholar
• Öksüz, Melek, Türk İspanyol İlişkileri Çerçevesinde Ahmed Vasıf Efendi’nin İspanya Elçiliği: 1787-1788, Karadeniz Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Tarih Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, Trabzon 1998. google scholar
• Özel, M. Nureddin, Ambassadors, spies, captives, merchants and travelers: Ottoman information networks in the east, 1736-1747, İstanbul Şehir Üniversitesi, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul 2018. google scholar
• Polatcı, Türkan, Osmanlı Devleti’nde Sefâret Tercümanları, Ondokuz Mayıs Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Tarih Ana Bilim Dalı, Doktora Tezi, Samsun 2009. google scholar
• Salın, Çağdaş Taylan, Ali Fuat (Cebesoy) Paşa’nın Moskova Sefirliği (21 Kasım 1920 - 10 Mayıs 1922), İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Tarih Ana Bilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul 2020. google scholar
• Sanaç, Fuat, Der Gesandtschaftsbericht des Mustafa Efendis über seine Gesandtsc-haftsreise nach Wien im Jahre 1730/31, Doktora Tezi, Wien 1992. google scholar
• Sazak, Samet, Sefâretnâmeler Işığında Osmanlı-RusMünasebetleri (1792-1812), İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İslam Tarihi ve Sanatları Anabilim Dalı İslam Tarihi Bilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul 2016. google scholar
• Savaş, Ali İbrahim, Der Gesandtschaftsbericht des Mustafa Hatti Efendi über die Gesandtschaft Sreise Nach Wien, Doktora Tezi, Wien 1989. google scholar
• Sert, Zeynep Ebrar, II. Abdülhamid Döneminde Bir Diplomat: Salih Münir Paşa, Marmara Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Türk Tarihi Ana Bilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul 2022. google scholar
• Sonay, Özlem, Mehmed Nuri Efendi’nin Londra (1834-1836) ve Paris (1836-1837/1839-1841) Elçilikleri, Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Tarih Ana Bilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, Bolu 2018. google scholar
• Süslü, Azmi, Relations entre l’Empire Ottoman et la France a travers l’ambassade de Vahid Paşa. 1806-1807, Doktora Tezi, Paris 1979. google scholar
• Şafak, Nurdan, Bir Tanzimat Diplomatı Kostaki Musurus Paşa (1807-1891), Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İlahiyat Ana Bilim Dalı, Doktora Tezi, İstanbul 2006. google scholar
• Şahin, Dilek, Tahran Sefiri Ali Galib Bey’in Merkezle Muhâberât Evrâkı’nın (1893-1895) Transkripsiyon ve Değerlendirilmesi, Marmara Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Tarih Bölümü Türk Tarihi Ana Bilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul 2010. google scholar
• Şahinkaya, Güler, Mustafa Efendi’nin (Reisülküttab) Hayatı ve Nemçe Sefâretnâmesi, İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Tarih Bölümü, Lisans Tezi, İstanbul 1973. google scholar
• Şen, Sabriye, Ahmed Vâsıf Efendi’nin İspanya Sefâreti ve Sefâretnâmesi, Kırıkkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Tarih Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, Kırıkkale 1997. google scholar
• Taçci, Kağan, Paris’te Bir Osmanlı Sefiri Salih Münir Paşa: Diplomatik Faaliyetleri ve Fikirleri (1896-1908), İstanbul Medeniyet Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü Uluslararası İlişkiler Ana Bilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul 2020. google scholar
• Toğaç, Süleyman, Kırımlı Mustafa Rahmi Efendi’nin İran Sefâretnâmesi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Tarih Ana Bilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, Ankara 2000. google scholar
• Tokmak, Ayşegül, Mehmed Said Galib Efendi’nin Diplomasi Kariyeri (1802-1812), Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Tarih Ana Bilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, Edirne 2019. google scholar
• Topaktaş, Hacer, Osmanlı Sefâretnâmeleri Işığında 1730-1763 Yıllarında Osmanlı Devleti ile Lehistan/Polonya Arasında Diplomatik İlişkiler, Karadeniz Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Tarih Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, Trabzon 2005. google scholar
• Topatan, Zekai, İsmail Ferruh Efendi’nin Londra Büyükelçiliği (1797-1800), İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Tarih Bölümü, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul 1971. google scholar
• Tuncay, Hidayet, Sefâretnâmeler, İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Tarih Bölümü, Lisans Tezi, İstanbul 1939. google scholar
• Ürkündağ, Ayhan, Ahmed Dürri Efendi’nin İran Sefâretnâmesi, Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Tarih Ana Bilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, Afyon 2006. google scholar
• Yaşar, Beyzanur, İngiltere’de İlk Daimi Osmanlı Sefiri Yusuf Âgâh Efendi’nin Muhiti ve Osmanlı Bürokrasisindeki Yeri (1744-1824), Fatih Sultan Mehmet Vakıf Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü Tarih Ana Bilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul 2023. google scholar
• Yavuz, Mehmet Faik, 19.yyda Gayrimüslim Bir Osmanlı Diplomatı Kostaki Musurus’un (Paşa) 1850 Yılına Kadar Diplomatik Faaliyetleri, Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Tarih Ana Bilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, Sakarya 2004. google scholar
• Yeşilyurt, Esra, Osmanlı Sefirlerinin Gözünden Rusya, Ordu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Tarih Ana Bilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, Ordu 2017. google scholar
• Yiğit, Melih, Ali Ferruh Bey’in Washington Elçilik Yılları (1898-1901), Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Uluslararası İlişkiler Ana Bilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, Kocaeli 2009. google scholar
• Yosuntaş, Burcu, Kars Şehbenderliği (1878-1914), İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İlahiyat Ana Bilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul 2021. google scholar