In Memory of the Centennial Anniversary of the Republic of Türkiye, Research on “General Turkish History”: Studies from the Republican Period on 13th through 16th Century Borders, Persons, and Themes in Central and West Asia

Yıl 2023, Sayı: 81, 441 - 464, 10.11.2023

Hayrunnisa Alan

https://doi.org/10.26650/iutd.20238113

Öz

This article will evaluate Central Asian history studies on the 13th-16th centuries during the republican period as part of General Turkish History research. The study will first address the scope and use of the concepts of Central Asia and Turkestan and then mention the first and second generation of historians who’ve worked in this field. The study will then emphasize the effects the developments in the world and the conditions in Türkiye had on historical research and point out how research topics had expanded. This study does not aim to create a bibliography of the research in this field. The list of doctoral theses written in Türkiye about the 13th through 16th centuries have been compiled from YÖKTEZ (i.e., the Council of Higher Education’s thesis and dissertation categorization system) and been given as an annex at the end of the article with the intent of reflecting the topics of study in the field.

Anahtar Kelimeler

Historiography, Central Asia, General Turkish History, Republic of Türkiye

Türkiye Cumhuriyeti’nin Yüzüncü Yılı Anısına Cumhuriyet Dönemi Genel Türk Tarihi Araştırmaları: Orta ve Batı Asya 13-16. Asırlar Sınırlar, Şahıslar, Temalar

Öz

Bu yazıda Genel Türk Tarihi araştırmalarının bir parçası olarak Cumhuriyet döneminde 13-16. asırlarda Orta Asya tarihi çalışmaları değerlendirilmeye çalışılacaktır. Önce Orta Asya, Türkistan kavramlarının kapsamı ve kullanımı, sonra bu alanda çalışan ilk ve ikinci kuşak tarihçilerden bahsedilecektir. Daha sonra dünyadaki gelişmeler ve Türkiye’deki koşulların tarih araştırmalarına etkisi üzerinde durulacak ve araştırma konularındaki genişlemeye işaret edilecektir. Çalışmamızda bu sahada kaleme alınan araştırmaların bir bibliyografyasını oluşturmayı amaçlamadık. Yazının sonunda YÖKTEZ sisteminden derlediğimiz 13-16. asırlar hakkında Türkiye’de yapılan doktora tezlerinin listesini ek olarak verdik. Böylece alan ile ilgili hangi konularda çalışmalar yapıldığını yansıtmayı istedik.

Anahtar Kelimeler

Tarih yazımı, Orta Asya, Genel Türk Tarihi, Türkiye Cumhuriyeti

Kaynakça

• Ahmet Zeki Velidi, “Türkistan” İsmi, Hududu ve Mesahası Hakkında, Yeni Türkistan Mecmuası’nın 5-6. sayılarından ayrı basım, Resimli Ay Matbaası, İstanbul 1927. google scholar
• Alan, Hayrunnisa, “Eski Türk Tarihinde Hocaların Hocası Gülçin Çandarlıoğlu”, Yaşayan Türk Tarihçileri, ed. Ahmet Şimşek, Pegem Yayınları, İstanbul 2017, s. 25-36. google scholar
• Arık, Feda Şamil, “Prof. Dr. Faruk Sümer Hayatı ve Eserleri (Ölümünün 3. Yıldönümü Dolayısıyla)”, Belleten, LXII/235 (1998), s. 935-967. google scholar
• Baykara, Tuncer, Zeki Velîdî Togan, Kültür Bakanlığı Yayınları, Ankara 1989. google scholar
• Bregel, Yuri Bibliography of İslamic Central Asia, I-III, Indiana University Research Institute for Inner Asian Studies, Bloomington 1995. google scholar
• Türk Yurdu, Cumhuriyetin 100. Yılında Türkoloji Özel Sayısı, sayı 249 (Mayıs 2023). google scholar
• Daştan, Hakan, Prof. Dr. Faruk Sümer; Hayatı, Tarihçiliği ve Eserleri, MSGSÜ, Sosyal Bilimler Enstitisü, Tarih Anabilim Dalı, Basılmamış YL Tezi, İstanbul 2016. google scholar
• Ersan, Mehmet, “Prof. Dr. İsmail Aka’nın Hayatı ve Eserleri”, Prof. Dr. İsmail Aka Armağanı, İzmir 1999, s. IX-XX. google scholar
• Horizons of the World: Festschrift for İsenbike Togan Hudûdü’l-Âlem: İsenbike Togan’a Armağan, ed. İlker Evrim Binbaş-Nurten Kılıç-Schubel, İthaki Yayınevi, İstanbul 2011. google scholar
• İnsan ona derler ki yaşar hatıralarla: Prof. Dr. Mustafa Kafalı’ya vefa, ed. Harun Maral, Buğra Yayınevi, Konya 2016. google scholar
• Kanlıdere, Ahmet, “Türkiye’de Eski Türk Tarihi ve Orta Asya Araştırmaları”, Bozkırdan Batıya Prof. Dr. Hüseyin Salman’a Armağan, İstanbul 2017, s. 95-112. google scholar
• ________, “Türkiyede Genel Türk Tarihçiliği ve Zeki Velidi Togan”, Türk Tarihçileri, ed. Ahmet Şimşek, Ankara 2016, s. 103-125. google scholar
• Köymen, M. Altay, “Türk Tarihinde Araştırma Metodu”, Milli Kültür, sayı 81 (1991), s. 12-22. google scholar
• Mert, Hasan, “Prof. Dr. İsmail Aka’nın Hayatı”, Timurlu Tarihinine Adanmış Bir Ömür, 75. Doğum Yılında Prof. Dr. İsmail Aka’ya Armağan, ed. Musa Şamil Yüksel, Türk Kültürünü Araştırma Enstitüsü, Ankara 2017, s. 1-6. google scholar
• Mert, Hasan, “Prof. Dr. İsmail Aka ile Mülakat”, Tarih Okulu, sayı V (2009), s. 3-29. google scholar
• Meşe, Muammer, Prof. Dr. Mustafa Kafalı’nın Hayatı ve Eserleri, Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Tarih ABD, Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, 2015. google scholar
• Özcan, Kemal, “Üniversite Tarih Eğitiminde İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Genel Türk Tarihi Anabilim Dalı’nın Yeri”, Cumhuriyetin 80. Yılında Üniversitelerde Tarih Öğrenimi, Araştırmaları ve Yayınları Semineri, 16-17 Aralık 2003 Bildiriler, Globus Dünya Basımevi, İstanbul 2004, s. 129-145. google scholar
• Özgüdenli, Osman G., “Türkiye’de Moğol Tarihi ve Kültürü Araştırmalarının Doğuşu ve Gelişimi (19232017)”, Marmara Türkiyat Araştırmaları Dergisi, IV/2 (2017), s. 463-512. google scholar
• Özkan, Murat, “Genel Türk Tarihinin Akademik Kadro Problematiği Üzerine Analitik Bir Yaklaşım”, Genel Türk Tarihi Çalıştayı, Tespitler- Sorunlar-Çözüm Önerileri, ed. M. Alpargu-F. Ünal vd., İstanbul 2018, s. 199-215. google scholar
• Prof. Dr. Abdülkadir Yuvalı Armağanı I, ed. M. Öztürk-Ş. Batmaz-E. Yoska, Kayseri 2015. google scholar
• Prof. Dr. İsmail Aka Makaleler, I-III, ed. S. Yalçın-Ş. Gedikli, Berikan Yay., Ankara 2005. google scholar
• Salihov, Ahat, “Ahmet Zeki Velidî Togan Bibliyografyası”, Türk Dünyası Araştırmaları, sayı 93 (1994), s. 209-230. google scholar
• Sertkaya, Osman Fikri, “Türkiye’de Uygur Türkçesi Araştırmaları Tarihine Bir Bakış ve Eski Uygur Türkçesi Üzerine Türkiye’de Yapılan Son Çalışmalar”, Türk Dili Araştırmaları Yıllığı Belleten, sayı 43 (1995), s. 411-431. google scholar
• Solak, Fahri, Türkistan ve Kafkasya Bibliyografyası Tezler Kitaplar Makaleler, Türk Dünyası Belediyeler Birliği Yay., İstanbul 2007. google scholar
• Togan, İsenbike, Tarih ve Kurgu, İş Bankası Yayınları, İstanbul 2022. google scholar
• Togan, Zeki Velidi, Bugünkü Türkili Türkistan ve Yakın Tarihi, Enderun Yayınevi, İstanbul 1981. google scholar
• Yıldız, Hakkı Dursun, “Ord. Prof. Mükrimin Halil Yınanç ve Eserleri”, Tarih Dergisi, sayı 25 (1971), s. 189-190. google scholar
• Yerbolayeva, Ainur, Türkiye’de Orta Asya ile İlgili Araştırma Yapan Kurumlar, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Sosyoloji Anabilim Dalı, YL Tezi, İstanbul 2009. google scholar
• Zeki Velidî Togan, İlmi Hayatı, Eserleri, Siyasî Faaliyetleri Hatıralar, ed. Serkan Acar, Akçağ Yayınları, Ankara 2017. google scholar
• https://edebiyat.ege.edu.tr/tr-1407/tarihce.html Erişim tarihi 24.09.2023. google scholar
• https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezSorguSonucYeni.jsp Erşim tarihi 24.09.2023. google scholar