Mondros Mütarekesi Öncesinde Osmanlı Kamuoyunda Sulh Tartışmaları

Yıl 2012, Sayı: 56, 87 - 127, 28.11.2013

Akin Çelik

Öz

Osmanlı Devleti, 28 Temmuz 1914 tarihinde başlayan Birinci Dünya Savaşı'na İttifak Devletleri safında dahil olmuştur. Ancak bu savaş, Osmanlı Devleti açısından sonun başlangıcıydı. Osmanlı Devleti, çöküş devresini yaşamakta olan çok uluslu bir imparatorluk için en istenmeyen bir netice ile bu savaştan ayrılmıştır. Her ne kadar İtilaf Devletleri savaşın galibi gibi görünse de, bu savaşa dahil olan bütün devletler büyük zarar görmüştür. Bu büyük yangından en az zararla çıkmak için Osmanlı kamuoyunda oluşan barış istekleriyle, barışa giden sürecin basındaki yansımaları bu çalışmanın ana konusunu oluşturmaktadır.

Abstract

DEBATES ON PEACE IN THE OTTOMAN EMPIRE PUBLIC OPINION PRIOR TO MUDROS ARMISTICE

The Ottoman Empire joined the First World War which began on 28 July 1914, on the side of  the Central Powers. But this war was the beginning of the end of the Ottoman Empire. The Ottoman Empire, which was a multinational state, was in the decline period and the consequence of the war was unintented for the Ottoman Empire. Although it may seem the winner of the war was the Allies, all the states, which were involved in this war, suffered extensive damages. In order to suffer the least damage from this great fire, peace demands of the people of the Ottoman Empire and the reflections of these demands in the Ottoman press are the main subject of this study.

Anahtar Kelimeler

Osmanlı Devleti, Barış, Mondros, Mütareke, Birinci

Kaynakça

• Arşiv Belgeleri Başbakanlık Osmanlı Arşivi, Hariciye Siyasi Kalemi (BOA, HR.SYS) Gazeteler Akşam Anadolu Ati Hadisat Sabah Tanin Tasvir-i Efkâr Vakit Zaman Kitaplar
• Akşin, Sina, İstanbul Hükümetleri ve Milli Mücadele, Cilt I, Mutlakiyete Dönüş (1918-1919), Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, Ankara 1998.
• Armaoğlu, Fahir, 20. yüzyıl Siyasi Tarihi 1914-1995, Alkım Yayınevi, İstanbul 2010.
• Bayar, Celal, Ben de Yazdım Milli Mücadele’ye Gidiş 1, Baha Matbaası, İstanbul 1965.
• Bayur, Yusuf Hikmet, Türk İnkılâbı Tarihi, Cilt III, Kısım I, Türk Tarih Kurumu Basımevi, Ankara 1991.
• _____________, Türk İnkılâbı Tarihi, Cilt: III, 1914-1918 Genel Savaşı, Kısım: IV, Savaşın sonu, Türk Tarih Kurumu Basımevi, Ankara, 1991. _____________,
• Türk İnkılâbı Tarihi, Cilt: II-Kısım IV: Fikir
• Cereyanları, İnkılâp Hareketleri İç Didişmeler Birinci Genel Savaşın
• Patlaması, Türk Tarih Kurumu Basımevi, Ankara 1991.
• Cemal Paşa, Anılarım 1913-1922, haz. Fahri Parin, Paraf Yayınları, İstanbul 2010.
• Gencer, Ali İhsan - Sabahattin Özel, Türk İnkılâp Tarihi, Der Yayınları, İstanbul 20018.
• Hatemi, Nilüfer, Mareşal Fevzi Çakmak ve Günlükleri, I-II, Yapı Kredi Yayınları, İstanbul 2002.
• Maliye Nazırı Cavid Bey, Felaket Günleri Mütareke Devrinin Feci Tarihi I, yay. haz. Osman Selim Kocahanoğlu, İstanbul 2000.
• Orbay, Rauf, Cehennem Değirmeni- Siyasi Hatıralarım 1, Emre Yayınları, İstanbul 1993.
• Palmer, Alan, Osmanlı İmparatorluğu: Son Üç Yüz Yıl: Bir Çöküşün Yeni Tarihi, çev. Belkıs Çorakçı Dişbudak, Sabah Kitapları, İstanbul 1993.
• Rudin, Harry R., Armistice 1918, Archon Books, U.S.A 1967.
• Shaw, Stanford J., The Ottoman Empire In World War I, Volume 1 Prelude to War, Atatürk Supreme Council For Culture, Language and History Publications Of Turkish Historical Society Serial XVI-No 109, Ankara 2006.
• Simavi, Lütfi, Sultan Mehmed Reşad Han’ın ve Halefinin Sarayında Gördükleri (Osmanlı Sarayı 1909-1919), haz. Sevda Şakar, Şehir Yayınları, İstanbul 2007.
• Söylemezoğlu, Galip Kemali, Başımıza Gelenler: Yakın Bir Mazinin Hatıraları: Mondrosdan- Mudanyaya 1918-1922, Kanaat Kitabevi, İstanbul 1939.
• Türkgeldi, Ali, Moudros ve Mudanya Mütarekelerinin Tarihi, Türk Devrim Tarihi Enstitüsü Yayımları, Ankara 1948.