Türk Basınında Yeni Türk Devletinin İsmi Hakkında Yaşanan Tartışmalar (Eylül Ekim1923)

Yıl 2012, Sayı: 56, 129 - 145, 28.11.2013

Fatih Sancaktar

Öz

Bu çalışma, Osmanlılara ait saltanatın 1 Ekim 1922'de kaldırılmasından itibaren basında yeni Türk Devleti'nin anayasasına dair fikirlerin ortaya konduğu esnada devletin ismi ile ilgili gündeme gelen tartışmalarla ilgilidir.  Eylül-Ekim 1923'de, çok kısa süreli yaşanacak olan bu tartışmanın bir yandan varlığını diğer taraftan neler yaşandığını meydana çıkarma amacındadır. Böylelikle tartışılan isimler üzerinden yeni rejimin özelliği hakkında aydınların, gazetecilerin düşünceleri de ortaya çıkmış olacaktır. Özellikle isimlendirme tartışmaları sırasında geçen Halk ibaresi, bu incelemenin esas üzerinde durduğu husustur. Çalışma temel olarak Türk basınında çıkan yazılara dayanmaktadır. Bununla birlikte döneme dair hatıralar ve TBMM zabıtları yeri geldiğinde kullanılmıştır

DEBATES ABOUT THE NAME OF NEW TURKISH STATE IN TURKISH PRESS (SEPTEMBER-OCTOBER 1923)

This study is related to the debates about the name of new Turkish state, experienced after the abolishment of Ottoman Sultanate on 1 October 1922 and during the discussion of ideas about new constitution in press. The discussion took place in September-October 1923 for a short while, and the study aimed to prove the existence of the discussion and what occurred during the discussion. In this way, the names that were discussed will reveal the ideas of intellectuals and journalists about the features of the new regime. Especially the phrase “the people” is the main concern that this investigation focused on.  This study basically relies upon the articles in Turkish press. However, the memories and the parliamentary records were also used when necessary

Anahtar Kelimeler

Türkiye Cumhuriyeti Kuruluşu, Devletin İsimlendiril

Kaynakça

• Resmi Yayınlar Türkiye Büyük Millet Meclisi Zabıt Cerideleri (TBMMZC) Gazeteler Akşam Hâkimiyet-i Milliye İkdam İleri Tanin Tevhid-i Efkâr Vakit Vatan Kitaplar
• Akın, Rıdvan, TBMM Devleti (1920-1923), İletişim Yayınları, İstanbul 2001.
• Alpkaya, Faruk, Türkiye Cumhuriyeti’nin Kuruluşu (1923-1924), İletişim Yayınları, İstanbul 1998.
• Atatürk, Mustafa Kemal, Nutuk, II, Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları, İstanbul 1993.
• Atatürk’ün Bütün Eserleri, XVI, Kaynak Yayınları, İstanbul 2005.
• Atay, Falih Rıfkı, Çankaya, Bateş Yayınları, İstanbul 1984.
• Duru, Orhan, Amerikan Gizli Belgeleriyle Türkiye’nin Kurtuluş Yılları, Türkiye İş Bankası Yayınları, İstanbul 2001.
• Eraslan, Cezmi, Yakın Dönem Türk Düşüncesinde Halkçılık ve Atatürk, Kumsaati Yayınları, İstanbul 2003.
• Gökdemir, Ahmet Ender, Cenûb-i Garbî Kafkas Hükûmeti, ATAM Yayınları, Ankara 1998.
• Özbudun, Ergün, 1921 Anayasası, ATAM Yayınları, Ankara 1992.
• Soyak, Hasan Rıza, Atatürk’ten Hatıralar, I, Yapı Kredi Yayınları, İstanbul 1973. Tanör, Bülent,
• Osmanlı-Türk Anayasal Gelişmeleri, Yapı Kredi
• Yayınları, İstanbul 20009.
• _____________, Türkiye’de Kongre İktidarları (1918-1920), Yapı Kredi Yayınları, İstanbul 1998.
• Yalman, Ahmet Emin, Yakın Tarihte Gördüklerim ve Geçirdiklerim (1922-1944), III, Rey Yayınları, İstanbul 1970.