HACI BEKTAŞ VE MAKÂLÂT'ININ ARAPÇA ASLI HAKKINDA

Yıl 2011, Cilt: 45 Sayı: 45, 1 - 38, 02.03.2013

M. Es'ad Coşan

Öz

ÖZET

Bu çalışmada, Eski Anadolu Tükçesi Dönemi eserlerinden olan Makalat eserinin Arapça aslı ve yazarı Hacı Bektaş hakkında bilgi verilerek eserin Arapça aslı hakkında değerlendirmelerde bulunulmaktadır. Ayrıca, İmam Birgivîye atfedilen Makamat eserinin aslında Hacı Bektaş Velî'nin Makalat'ının Türkçe metninden az çok Arapça bilen, meçhul bir meraklı tarafından XVII. yüzyıldan sonra yapılmış Arapça bir tercüme olduğu dile getirilmektedir.

Anahtar Kelimeler: Eski Anadolu Türkçesi, Makalat, Makamat, Hacı Bektaş

ABSTRACT

The object of this study is giving information about Haci Bektas anda his book called Makalat which is one of the manuscripts of Old Anatolion Turkish period. Also, the manuscript which called Makamat, written by İmam Birgivî is a defective translation of Makalat.

Key Words: Old Anatolian Turkish, Makalat, Makamat, İmam Birgivî

Anahtar Kelimeler

Eski Anadolu Türkçesi, Makâlât, Makâmât

Kaynakça

• “Bektâş, Hacı Bektâş-ı Velî”, Türk Ansiklopedisi, VI, 32-34.
• Aclûnî, İsmail b. Muhammed el-Cerrâhî, Keşfü’l-hafâ ve müzîlü’l-ilbâs amme’ş-tehera mine’l-ehâdîs alâ elsineti’n-nâs (nşr. Muhammed Abdulaziz), I-II, Beyrut 2001.
• Ahmed b. Muhammed b. Hanbel eş-Şeybânî, el-Müsned, I-VI, İstanbul 1982.
• Ahmed Eflâkî, Ariflerin Menkıbeleri (çev. Tahsin Yazıcı), I-II, Ankara 1954.
• Ahmed ez-Zebîdî, Sahîh-i Buhârî Muhtasarı Tecrîd-i Sarîh Tercemesi ve Şerhi, I-III (trc. Ahmed Naim); IV-XII (trc. Kâmil Miras), Ankara 1970.
• Ahmed Ziyâeddîn-i Gümüşhânevî, Levâmiu’l-ukûl min şerhi Râmûzü’l-ehâdîs, I-V, İstanbul 1292-1294/1875-1877.
• Ahmed Ziyâeddîn-i Gümüşhânevî, Râmûzü’l-ehâdîs, İstanbul 1326.
• Âşıkpaşaoğlu Tarihi (sad. Atsız), İstanbul 1970.
• Âşıkpaşazâde, Tevârîh-i Âl-i Osmân (nşr. Âlî Bey), İstanbul 1332.
• Aytekin, Sefer, Hacı Bektâş-ı Velî Makâlât, Ankara 1954.
• Bediüzzaman Furuzanfer, Ehâdîs-i Mesnevî, Tahran 1347.
• Birge, John Kingsley, The Bektashi order of Derwishes, London 1937.
• Coşan, Esad, Hacı Bektâş-ı Velî, Makâlât, Basılmamış Doçentlik Tezi, Ankara 1971.
• Coşan, Esad, Hatiboğlu Muhammed ve Eserleri, Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Basılmamış Doktora Tezi, Ankara 1965.
• Çağatay, Neşet, “Fütüvvet-Ahî Müessesesinin Menşei Meselesi”, Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, sy. 1 (İstanbul 1952), s. 59–68; sy. 2-3 (Ankara 1952), s. 61–84.
• Deylemî, Ebû Şücâ’ Şeyrûyeh b. Şehrudâr b. Şeyrûyeh el-Hemdânî, Müsnedü’l-Firdevs (el-Firdevs bi-me’sûri’-hıtâb), I-V, Beyrut 1986.
• Eraslan, Kemal, “Yesevî’nin Fakrnâmesi”, İstanbul Üniversitesi Türk Dili ve Edebiyatı Dergisi, XXII (1977), s. 45-120.
• Ergin, Osman, “Yunus’un Asıl Adı Said Hatta Sadeddin’dir”, Millî Mecmua, sy. 129 (1931), s. 214-220.
• Erzurumlu İbrahim Hakkı, Mârifetnâme, İstanbul 1330.
• Fuzûlî, Matla’u’l-i’tikâd fî ma’rifati’l-mabda’i va’l-ma’âd (nşr. Muhammad b. Tâvît at- Tancî, çev. Esat Coşan-Kemal Işık), Ankara 1962.
• Gölpınarlı, Abdülbaki, “İslâm-Türk İllerinde Fütüvvet Teşkilatı ve Kaynakları”, İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Mecmuası, XI, sy. 1-4 (İstanbul 1949), s. 6-354.
• Gölpınarlı, Abdülbaki, 100 Soruda Tasavvuf, İstanbul 1969.
• Gölpınarlı, Abdülbaki, Menâkıb-ı Hacı Bektâş-ı Velî “Vilâyetnâme”, İstanbul 1958.
• Gölpınarlı, Abdülbaki, Yûnus Emre Hayatı, İstanbul 1936.
• Gölpınarlı, Abdülbaki, Yûnus Emre ve Tasavvuf, İstanbul 1961.
• Gross, E., Das Vilajetname des Haggi Bektasch, Leipzig 1927.
• İbn Hacer el-Askalânî, Bülûğü’l-merâm Tercümesi ve Şerhi Selâmet Yolları, I-IV, İstanbul 1966-67.
• Köprülü, Fuad, Les Origines du Bektachisme, ayrı basım, Paris 1926. (Tercümesi: Türk Yurdu, II. nr. 8 Mayıs 1341.)
• Köprülü, Fuad, Türk Edebiyatında İlk Mutasavvıflar, 2. Baskı, Ankara 1966.
• Köprülü, M. Fuad, “Âşık Paşa”, İslâm Ansiklopedisi, I, 701-706.
• Köprülüzade Mehmed Fuad, “Anadolu’da İslâmiyet”, Dârulfünûn Edebiyat Fakültesi Mecmuası, II (1922), sy. 4, s. 281-311, sy. 5, s. 385-420, sy. 6, s. 457-486.
• Kufralı, Kasım, “Birgivî”, İslâm Ansiklopedisi, II, 634-635.
• Mevlânâ Celâleddîn-i Rûmî, Divân-ı Kebîr (çev. Abdülbaki Gölpınarlı), İstanbul 1959.
• Mevlânâ Celâleddîn-i Rûmî, Külliyât-ı Şems yâ Dîvân-ı Kebîr (nşr. Fürûzanfer), Tahran 1337.
• Münâvî, Muhammed Abdurraûf b. Tacülârifin b. Zeynelabidin, Feyzu’l-kadîr şerhu’l- Câmiı’s-sağîr, I-VI, Mısır 1356.
• Oral, M. Zeki, “Turgut Oğulları, Eserleri-Vakfiyeleri”, Vakıflar Dergisi, sy. III (Ankara 1956), s. 31-64.
• Öngör, Sami, Coğrafya Sözlüğü, İstanbul 1959.
• Rieu, P. Charles, Catalogue of the Turkish Manuscripts in the British Museum, London 1888.
• Sertoğlu, Murat, Bektâşîlik, İstanbul 1969.
• Suyûtî, Celalüddin Abdurrahman b. Ebîbekr, el-Câmiu’s-sağir, I-II, Beyrut 1990.
• Sümer, Faruk, “Turgut-Eli”, İslâm Ansiklopedisi, XII/2, 120.
• Takıyyüddin Ebü’l-Ferec Abdurrahman b. Abdülmuhsin el-Vâsıtî, Tiryâku’l-muhibbîn fî tabakâti hırkati’l-meşâyihi’l-ârifîn, Mısır 1305/1888.
• Tirmizî, Ebû Îsâ Muhammed b. Îsâ, es-Sünen (nşr. Ahmed Muhammed Şâkir), I-V, Beyrut ts.
• Velayetnâme, Menakıb-ı Hacı Bektâş-ı Velî (nşr. Abdülbaki Gölpınarlı), İstanbul 1958.
• Velâyetname-i Hacı Bektâş-ı Velî (nşr. Sefer Aytekin), I-II, Ankara 1956.