Öz
In this study it is aimed to find out how the superiority theory from
the theories of laughing has been observed in Azerbaijan and Erzurum
jokes and to identify and analyze Azerbaijan and Erzurum jokes which
are in accordance with the superiority theory. The difference between
laughing, humour, witticism and joke has not been completely
explained. There have been very different comments and definitions on
laughing. Generally it can be said that laughing is a behaviour as a
result of intense positive feelings. For humour it is also said it is
laughing. For humour to exist there needs to be laughing. Therefore
when asked “What is humour?”, many have responded it is laughing.
In the case of jokes it is a important genre resulting from the oral
traditions of societies. Despite its brevity it aims to provide its message
effectively and is a genre with origins from thousands of years. With
the emergence of joke theories one of the most commonly used ones
has been the superiority theory. In this study it is aimed to see/show
how the superiority theory has been used in Azerbaijan and Erzurum
jokes. The jokes with the superiority theory have been studied using
Haluk Harun Duman’s Erzurum Jokes and Famous Humourists,
Mehmet Zeki Kilic and Yasar Atnur’s Erzurum Jokes as well as Ejder
Ol’s Azerbaijan Jokes with Lived Experiences and Concrete Examples.
Anahtar Kelimeler
Humour Joke Azerbaijan Jokes Erzurum Jokes Superiority Theory
Öz
Bu çalışmada, gülme teorilerinden üstünlük teorisinin Azerbaycan
ve Erzurum fıkralarına yansıması üzerinde durulmuş ve üstünlük
teorisine uyan fıkraların tespit ve tahlili yapılmaya çalışılmıştır.
Gülmek, mizah, nükte, fıkra gibi kavramlar arasındaki farkın tam
olarak izah edilememiş olması gülmek üzerine çok farklı yorumlar ve
tanımlar yapılmasına vesile olmuştur. Genel olarak gülmek, duyguların
olumlu yönde yoğunlaşması sonucunda meydana gelen bir davranış
biçimi olarak tanımlanmış ve mizah için de aynı tanım yapılmıştır.
Fıkra ise gülme ve mizahı aktaran, toplumların sözlü gelenek ürünü
olarak ortaya çıkan, mesajı etkili bir şekilde vermek amacıyla
kullanılan, kökeni binlerce yıl öncesine dayanan tür olarak kabul
görmüştür. Fıkralar teorilerle beraber daha iyi anlaşılmış ve fıkralarda
en fazla kullanılan teorilerden biri ise üstünlük teorisi olmuştur. Bu
çalışmada coğrafi yakınlığın dile, dil yakınlığının da edebî türlerdeki
benzerliklere olan yansıması kısmen de olsa tespit edilmiştir. Böylece
Azerbaycan ve Erzurum fıkraları üzerinde inceleme yaparak üstünlük
teorisinin bölgesel fıkralara yansımasını görmeye ve göstermeye
çalıştık. Bu çalışma, Haluk Harun Duman’ın yazdığı ve derlediği Erzurum Fıkraları ve Meşhur Nüktedanlar, Mehmet Zeki Kılıç ve
Yaşar Atnur’un yazdığı Erzurum Fıkraları ve Azerbaycan edebiyatının
âdeta hafızası olan Ejder Ol’un Yaşanmış Olaylar Canlı Latifelerle
Azerbaycan Fıkraları adlı eserler kaynak alınarak hazırlanmıştır.
Anahtar Kelimeler
Mizah Fıkra Azerbaycan Fıkraları Erzurum Fıkraları Üstünlük Teorisi
Ayrıntılar
| Bölüm | Makaleler |
|---|---|
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 27 Ekim 2016 |
| Gönderilme Tarihi | 3 Ağustos 2016 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2015 Cilt: 53 Sayı: 53 |