Çalıkuşu'ndan Bir Köy Hocası'na: ideolojinin Edebiyat Üzerindeki Belirleyiciliği

Yıl 2016, Cilt: 54 Sayı: 54, 87 - 97, 30.12.2016

Fırat Karagülle

Öz

Bu makale, yazarları aynı iki metni örnek alarak Cumhuriyetin

kuruluş yıllarındaki egemen ideolojinin edebî metinlerin üretilmesi ve

anlamlandırılması sürecine etkisini gösterme amacındadır. Reşat Nuri

Güntekin’in Çalıkuşu romanı ile önemli benzerlikler içeren Bir Köy Hocası

adlı piyesinin karşılaştırılması, özellikle Anadolu, mektep, öğretmen

kullanımlarının piyes metninde -Çalıkuşu’na da cevap olacak şekilde- nasıl

farklı bir bağlama yerleştirilerek ideolojik bir simge değeri kazandığını ve

böylece ideolojiyi yeniden üreten bir DİA’ya dönüştüğünü gösterecektir.

Anahtar Kelimeler

Reşat Nuri Güntekin, Çalıkuşu, Bir Köy Hocası, İdeoloji, Anadolu

From Çalıkuşu to Bir Köy Hocası: Ideology As a Determinant of Literature

Öz

This article aims to show the effect of
hegemonic ideology in early years of Republic in the process of producing and
giving meaning to texts, via two different texts of the same writer. Comparing
Çalıkuşu novel and Bir Köy Hocası play of Reşat Nuri Güntekin, would present
how concepts of “Anatolia", “school", “teacher" used in play -as
a reply to Çalıkuşu- and placed in a different context as an ideological
symbol, so that how those concepts turned into a ISA which reproduces the
ideology.

Anahtar Kelimeler

Reşat Nuri Güntekin, Çalıkuşu, Bir Köy Hocası, İdeology, Anatolia

Kaynakça

• Karagülle, Fırat, Çalıkuşu'ndan Bir Köy Hocası'na: ideolojinin Edebiyat Üzerindeki Belirleyiciliği, İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı Dergisi, Cilt/Sayı: 54, (2016-1), İstanbul 2016, s. 87-97