HASAN ALİ TOPTAŞ’IN GÖKYÜZÜ GRİ İSİMLİ HİKÂYESİNDE KADININ BENLİK ARAYIŞI

Yıl 2017, Cilt: 56 Sayı: 56, 41 - 58, 29.06.2017

Eylem Saltık

Öz

Danimarkalı
filozof Soren Kierkegaard (1813-1855), “varoluş”a dair felsefî yaklaşımlarıyla
varoluşçuluğun gelişimine yön veren en önemli isimlerden biridir. Varoluşçuluk
dinî ya da başka tercihlerle farklı bakış açılarıyla gelişse de Kierkegaard
“varoluş, benlik, kaygı…” gibi varoluşun temel kavramlarının esas belirleyicisi
olmuştur. Kierkegaard’a göre yaşadığı dünyada mutlu olmak isteyen her insanın benlik
gelişimini tamamlaması gerekir. Çünkü benliği ya da varoluşu tanımlamak yaşamı
anlamlandırmak demektir. Bu, pek çok varoluşçu filozofun ortak
düşüncesidir.   

İnsan, yaşamını
anlamlandırabilecek pek çok güce sahiptir. Kierkegaard bu güçlere gizil güçler
adını verir. Yetenek, özgürlük vb. bu güçlerden bazılarıdır. Kişi bu güçleri,
etik, estetik, dinî alanlardan birini tercih edip kullandığında kendi
bilinciyle şekillenmiş bir varoluşa ulaşabilir. Ancak bu her insan için kolay
değildir. Örneğin modernizm insanın yaşadığı topluma yabancılaşmasına neden
olmuş ve onun benliğini tanımlamasını engellemiştir. Bu yüzden insanın benlik
arayışı özellikle 19.yüzyıldan itibaren düşünürlerin üzerinde durduğu önemli
bir konudur. 

Hasan Ali
Toptaş’ın Gökyüzü Gri isimli
hikâyesindeki kadın kahramanın da mücadelesi kendi ben’i iledir. Yaşadığı
toplumun kuralları ile kendi arzuları arasında çatışmalar yaşayan Nurdan etik
alanın tüm kuşatmasına rağmen arzularının peşinden gider. Ancak eril toplum
yapısı onun en büyük engelidir. Bu çalışmada kadın kahramanın benlik arayışı Kierkegaad’ın
benlik ve varoluş tanımlamaları esas alınarak değerlendirilecektir.      

Anahtar Kelimeler

Gökyüzü Gri, varoluşçuluk, benlik, etik alan

WOMAN’S SEARCH FOR IDENTITY IN HASAN ALİ TOPTAŞ’S STORY CALLED GÖKYÜZÜ GRİ

Öz

Danish philosopher
Soren Kierkegaard (1813-1855) was one of the most
important people who led the development of existentialism with his
philosophical approaches related to “existence”. Although existentialism
develops with different points of view through religious or other preferences. Kierkegaard
was the main determinant of the basic concepts such as “existence, identity,
anxiety…” According to Kierkegaard, each person, who wants to be happy in the
world he/she lives in, needs to complete his/her identity progress. This is
because; to describe the identity or existence means to explain the meaning of
life. This is the common idea of many existentialist philosophers.

A person has a lot of
power to make sense of his/her life. Kierkegaard called these powers as secret
power. Ability, freedom, etc. are some of these powers. Individual chooses and
uses one of the fields such as ethics, aesthetics, and religion and then
reaches existentialism, which is formed by his/her conscious. However, this is
not easy for every individual. For instance, modernism causes people to feel
alienated from the society he/she lives in and prevents him/her to describe
identity. Therefore, the search for an identity has been an important subject
for philosophers especially since 19^th century.

The struggle of the
female character in Hasan Ali Toptaş’s story called Gökyüzü Gri is with her ego. Nurdan, who has a conflict between her
desires and the rules of the society she lives in, follows her desires despite
all the enclosure of the ethical field. However, patriarchal social structure
is the greatest obstacle for her. In this study, the search of the female
character is going to be analyzed on the basis of the descriptions of identity
and existence of Kierkegaard.

Anahtar Kelimeler

Gökyüzü Gri, Existentialism, identity, ethical field

Kaynakça

• BAŞ, Selma, “Leylâ Erbil’in Öykülerinde Kadın Kimliği ve Başkaldırı”, İstanbul Üniversitesi Türk Dili ve Edebiyatı Dergisi, Yıl: 2008, S.38, s.1-32.
• BUHR, Manfred, KOSING, Alfred, Bilimsel Felsefe Sözlüğü, (Çev. Veysi Bildik), Toplumsal Dönüşüm Yay., İstanbul 1999.
• DURAKBAŞA, Ayşe, Halide Edip Türk Modernleşmesi ve Feminizm, İletişim Yay., İstanbul 2012.
• GÜMÜŞ, Semih, “Yazarın Sözü, yazının sözü”, http://hasanalitoptas.com/tr/. (Erişim Tarihi: 26.10.2014)
• Hasan Ali TOPTAŞ İle Söyleşi, http://hasanalitoptas.com/tr/ (Erişim Tarihi: 05.08.2014)
• KIERKEGAARD, Soren, Eitjer/Or, A Fragment of Life, Penguin Books, England 2004.
• KIERKEGAARD, Soren, Ölümcül Hastalık Umutsuzluk, (Çev. M. Mukadder Yakupoğlu), Doğu Batı Yay., Ankara 2004.
• MAY, Rollo, Kendini Arayan Adam, (Çev. Kerem Işık), Okuyan us Yay., İstanbul 2013.
• MAY, Rollo, Varoluşun Keşfi, (Çev. Aysun Babacan), Okuyan us Yay., İstanbul 2014.
• ÖZTÜRK, Nurettin, Türk Edebiyatında İnsan, AKM Yay., Ankara 2001.
• RENEAUX, Roger, Egzistansiyalizm Üzerine Dersler,( Çev. Prof. Dr. Murtaza Korlaelçi), Erciyes Üniversitesi Yay., Kayseri 1994.
• SARTRE, Jean-Paul, Varoluşçuluk, (Çev. Asım Bezirci),Say Yay., İstanbul 2013.
• ŞEN, Cafer, Türk Romanında Felsefî Açılımlar, Akçağ Yay., Ankara 2012.
• TAŞDELEN, Vefa, Kierkegaard’ta Benlik ve Varoluş, Hece Yay., Ankara 2004.
• TOPTAŞ, Hasan Ali, Ölü Zaman Gezginleri, Gökyüzü Gri, Everest Yay. İstanbul 2017.
• YİNİLMEZ AKAGÜNDÜZ, Seval, “Türkiye’de Ahlak Eğitimi Üzerine Bir İnceleme”, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara 2016.