Yahya Kemal’in Yakın Dönem Türk Siyaset ve Edebiyatına Dair Gün Yüzüne Çıkmamış Bazı Hatıra ve Notları

Yıl 2019, Cilt: 59 Sayı: 2, 399 - 448, 31.12.2019

Mehmet Samsakçı

Öz

20. yüzyıl Türk şiirinin kurucu kalemlerinden birisi olan, 1912’de Paris’ten İstanbul’a döndükten çok kısa bir süre sonra sohbetleriyle, dersleriyle ve az sayıda da olsa neşrettiği şiirleriyle tefekkür, zevk ve estetiğini kabul ettiren Yahya Kemal, 74 yaşında vefat etmiş olmasına yani uzun sayılabilecek bir ömür sürmesine rağmen sağlığında kitap yayımlamamıştır. Mütareke / Millî Mücadele ve Cumhuriyet dönemlerini idrak eden, bu yıllarda özellikle gazete yazılarına ağırlık veren Yahya Kemal’in kitapları, terekeden çıkan el yazısı müsveddeleri, devrin gazete ve dergilerinde yazdığı yazı ve şiirleriyle dostlarına gönderdiği mektup vs. belgelerin oluşturduğu bir külliyât teşkil etmektedir. Bilindiği gibi Yahya Kemal, hayattayken kitap yayımlamamıştır. Bu şiir, yazı ya da notlar, şairin vefatından sonra İstanbul Fetih Cemiyeti bünyesinde kurulan ve şairin vârisleriyle bir protokol imzalayan Yahya Kemal Enstitüsü tarafından yayımlanmıştır. Fakat 12 kitaplık bu külliyât, çeşitli zamanlarda, çeşitli araştırmacılar tarafından zenginleştirilmekte, genişletilmektedir. Zira yeni araştırmalar, yeni taramalar, gün yüzüne çıkan yeni arşivlerde Yahya Kemal’e ait yazı ve mısralar ortaya çıkarmaktadır. Bu yazı da bir süre önce İstanbul Şehir Üniversitesi tarafından erişime ve paylaşıma açılan Taha Toros Arşivi’nde bulunan ve Yahya Kemal’e ait olan 18 adet yazı ve hatıranın çeviriyazısını içermektedir

Anahtar Kelimeler

Yahya Kemal, Türk tarih, siyaset ve edebiyatı, Taha Toros Arşivi

Some Memoirs and Notes of Yahya Kemal Previously Unrevealed on Recent Turkish Politics and Literature

Öz

Yahya Kemal, one of the founding writers of 20th-century Turkish poetry, soon established his ideas, taste and aesthetics with his conversations, lectures, poems and articles which he published shortly after his return from Paris to Istanbul in 1912. Although he passed away at the age of 74, which meant he had had a long life, he did not publish a book when he was alive. Yahya Kemal, who experienced the years of the occupation, the National Struggle and the Republican period, focused on newspaper articles during those years. His books, handwritten manuscripts, poems and articles published in the newspapers of that time, and also the documents and letters he sent to his friends, form the corpus of his writing. As is well known, Yahya Kemal did not publish a book while he was alive. These poems, writings or notes were published by the Yahya Kemal Institute, which was established within the Istanbul Conquest Society, after the death of the poet, and the same Istitute signed an agreement with his heirs. However, this collection of 12 books has been enriched and expanded by several researchers at various times since new research, studies and archives have continued to reveal the writings and verses belonging to Yahya Kemal. This article contains the transcriptions of 18 articles and memoirs of Yahya Kemal in the Taha Toros Archive, which has recently been accessed and shared by Istanbul Şehir University.

Anahtar Kelimeler

Yahya Kemal, Turkish history, politics and literature, Taha Toros Archive

Kaynakça

• Kolektif, (1984). Doğumunun 100. yılında Yahya Kemal Beyatlı, Marmara Üniversitesi Yay.
• Ayaşlı, M. (1973). İşittiklerim, gördüklerim, bildiklerim, İstanbul: Güryay Matbaacılık
• Banarlı, N. S. (1997). Yahya Kemal’in hatıraları, İstanbul: İstanbul Fetih Cemiyeti Yay.
• Beyatlı, Y. K. (1975). Tarih musahabeleri, İstanbul: İstanbul Fetih Cemiyeti Yahya Kemal Ens. Neşr.
• Beyatlı, Y. K. (1986). Siyasî ve edebî portreler, İstanbul: İstanbul Fetih Cemiyeti Yahya Kemal Enstitüsü Yay.
• Beyatlı, Y. K. (1997). Mektuplar-makaleler, İstanbul: İstanbul Fetih Cemiyeti Yahya Kemal Enstitüsü Yay.
• Beyatlı, Y. K. (1997). Edebiyata dair, İstanbul: İstanbul Fetih Cemiyeti Yahya Kemal Enstitüsü Yay.
• Beyatlı, Y. K. (1999). Çocukluğum, gençliğim, siyasî ve edebî htıralarım, İstanbul: İstanbul Fetih Cemiyeti Yahya Kemal Enstitüsü Yay.
• Çoruk, A. Ş. (2018). Yahya Kemal’in kitaplarında yer almayan bazı yazıları, İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı Dergisi, 58 (2), s. 345-373.
• Hisar, A. Ş. (1959). Yahya Kemal’e veda, İstanbul: Hilmi Kitabevi. Samsakçı, M. (2008). Yahya Kemal Enstitüsü ve Müzesi, Yahya Kemal Beyatlı, Kültür ve Turizm Bakanlığı Yay.
• Samsakçı, M. (2008). Yahya Kemal’in eserlerinin kitap hâlinde ilk neşri meselesi ve bir mahkeme davası, Bir Medeniyeti Yorumlamak: Yahya Kemal Sempozyumu Bildirileri, İstanbul Fetih Cemiyeti Yahya Kemal Enstitüsü Yay.
• Samsakçı, M. (2019). 1926 tarihli bir anket dolayısıyla Yahya Kemal’in edebiyatımız üzerine görüş ve yorumları, Türk Edebiyatı, 546, s. 40-44.
• Samsakçı, M. (2019). Yahya Kemal ve İstanbul Üniversitesi, Kubbealtı Akademi Mecmuası, 189, s. 60-72.
• Süleyman Nazif. (2001). Namık Kemal, (Haz: Mehmet Samsakçı), İstanbul: Kitabevi Yay.
• Toros, T. (1998). Türk Edebiyatından altı renkli portre, İstanbul: İsis Yayıncılık.
• Yetiş, K. (1998). Yahya Kemal I - Hayatı, İstanbul: İstanbul Fetih Cemiyeti Yahya Kemal Enstitüsü Yay., İstanbul, s. 204.
• Yetiş, K. (1998). Yahya Kemal I Hayatı, İstanbul: İstanbul Fetih Cemiyeti Yahya Kemal Enstitüsü Yay., s. 200