Post-Millennium Nobel Literature Prizes in the Context of Global Literary Trends

Yıl 2021, Cilt: 61 Sayı: 1, 103 - 121, 08.07.2021

Fethi Demir Nahide Ece Süslü

Öz

Globalization has intensely affected the leading art of literature that has, for centuries, deployed languages to discharge a pivotal role in the construction of national cultures. Currently, literature is a means of transcending the national to achieve a global dimension. The development of technology, especially in the last half-century, has enabled digitalization, made translation possible at a dizzying pace, and introduced publishing techniques. These advances have shaken the paradigm that only positions literature within the ambit of national borders. Goethe’s conception of Weltliteratur in the first half of the 19th century has surpassed his predictions. In particular, the concept has been transmogrified into “global literature” in the current millennium. This reality is most explicitly manifested in the Nobel Prize for literature. The awarding of this most prestigious prize elucidates the preference for literary texts that can achieve recognition in the international arena over prominent works that remain within the scope of national literature. In fact, the Nobel Prizes awarded for literature in the 2000s are increasingly determined by the rules of Weltliteratur, offering opportunities for diverse artists and works to be articulated into international literary networks. This study performed a descriptive analysis of the reasons, genders, countries, languages, genres, and content-related attributes of the artists awarded with the Nobel Prize for literature in the period spanning 2000–2020. The study also attempted to determine the correlations between global literary theory and the post-2000 Nobel Prize awards for literature. The outcomes of the descriptive analysis elucidated that the number of awarded women writers increased in comparison to the period preceding this millennium. The awarded oeuvres were primarily created in English, French, and German, and the awards predominantly represented the genre of the novel.

Anahtar Kelimeler

Post-millennium, Nobel Prize for literature, global literature, Weltliteratur, globalization

Küresel Edebiyat Eğilimi Bağlamında Milenyum Sonrası Dönemdeki Nobel Edebiyat Ödülleri

Öz

Küreselleşmenin yoğun bir biçimde etkilediği sanatların başında edebiyat gelmektedir. Edebiyat, dil aracılığıyla yüzyıllar boyunca ulusal kültürün inşasında önemli rol oynamıştır. Bugün ise büyük oranda, ulusal olanı aşmanın ve küresel boyuta geçmenin aracıdır. Teknolojinin özellikle son yarım asırdaki gelişimi, dijitalleşme, çeviri imkânlarının ve yayımlanma tekniklerinin baş döndürücü bir hızla ilerlemesi, edebiyatı sadece ulusal sınırların içerisinde konumlandıran paradigmayı sarsmıştır. Goethe’nin 19. yüzyılın ilk yarısında ortaya attığı “Dünya Edebiyatı” kavramı, onun öngörülerinin ötesine geçmiştir. Özellikle Milenyum ile birlikte bu kavram, “Küresel Edebiyat”a dönüşmüştür. Bu gerçekliğin kendini en somut biçimde gösterdiği yer ise Nobel Edebiyat Ödülü’dür. Dünyanın bu en prestijli edebiyat ödülü verilirken ulusal edebiyatların öne çıkan kalemlerinden çok, uluslararası platformda yer edinebilmiş edebiyatçıların tercih edildiği gözlemlenmektedir. Nitekim 2000’li yıllarla birlikte Nobel Edebiyat Ödülü, dünya edebiyatının genel geçer yasalarını daha fazla belirlemekte, sanatçılar ve eserler için uluslararası edebiyat ağına eklemlenmenin imkânlarını sunmaktadır. Bu çalışmada; 2000-2020 döneminde Nobel Edebiyat Ödülü’nü kazanan sanatçıların ödülü alma nedenleri, cinsiyetleri, ülkeleri, eserlerinin dili, türü ve içerik özellikleri bağlamında betimsel analiz yapılmıştır. Nobel Edebiyat Ödülü’nün 2000’den sonraki dağılımı ile küresel edebiyat teorisi arasında korelasyon tespit edilmeye çalışılmıştır. Betimsel analiz sonucunda; Milenyum öncesi döneme göre kadın edebiyatçı sayısının arttığı, eserlerin dilinin çoğunlukla İngilizce, Fransızca ve Almanca olduğu, roman türünün başat olarak ön plana çıktığı görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Milenyum sonrası, Nobel Edebiyat Ödülü, küresel edebiyat, dünya edebiyatı, küreselleşme

Kaynakça

• Bermann, S. (2018). Karşılaştırmalı edebiyat ve dünya edebiyatı. (O. Tecimen, Çev.). Notos, 73, 27-37. google scholar
• Casanova, P. (2010). Dünya edebiyat cumhuriyeti (S. Özen ve F. Deniztekin, Çev.), İstanbul: Varlık Yayınları. google scholar
• Damrosch, D. (2009). Orhan Pamuk ile söyleşi. Çakmak, E. E. (Ed.). Dünya Edebiyatı Deyince (s. 19-34). İstanbul: Varlık Yayınları. google scholar
• Damrosch, D. (2016). Dünya edebiyatı nasıl okunmalı? (2. baskı). İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları. google scholar
• Demir, F. (2019). Elif Şafak’ın küresel romanı Araf’a tematik bir bakış. V. Uluslararası El Ruha Sosyal Bilimler Kongresi, Tunus. google scholar
• Demir, F. ve Arvas, A. (2020). Küresel romanda üstopya söylemine bir örnek: Margaret Atwood’un Antilop ve Flurya adlı eseri. International Journal of Languages Education and Teaching, 8(3), 168-186. google scholar
• Eagleton, T. (2005). Kültür yorumları (Özge Çelik, Çev.). İstanbul: Ayrıntı Yayınları. google scholar
• Erdoğan, M. (2015). Küresel çağda çağdaş sanat ve küresel sanat pazarı, Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 15(1), 75-98. google scholar
• Escarpit, R. (1968). Edebiyat sosyolojisi (A.T. Yazıcı, Çev.), İstanbul: Remzi Kitabevi. google scholar
• Gürbilek, N. (2020). İkinci hayat (2. baskı). İstanbul: Metis Yayınları. google scholar
• Kirsch, A. (2019). Küresel roman: 21. yüzyılda dünyayı yazmak (A. Yılmaz, Çev.), İstanbul: Vakıfbank Kültür Yayınları. google scholar
• Küçükislamoğlu, Ü. (2014). Nobel Edebiyat Ödülü’nün yapısı ve dünya edebiyatındaki işlevi. (Yüksek Lisans). İstanbul Bilgi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul. google scholar
• Meriç, C. (1998). Kırk ambar(I) rümuz-ül edeb. İstanbul: İletişim Yayınları. google scholar
• Mufti, A. R. (2009). Şarkiyatçılık ve dünya edebiyatlarının kuruluşu. Çakmak, E. E. (Ed.). Dünya Edebiyatı Deyince (s. 193-210). İstanbul: Varlık Yayınları. google scholar
• Parks, T. (2019). Ben buradan okuyorum: kitapların değişen dünyası (Roza Hakmen, Çev.). İstanbul: Metis Yayınları. google scholar
• Tomlinson, J. (2017). Küreselleşme ve kültür (Arzu Eker, Çev.). İstanbul: Ayrıntı Yayınları. google scholar
• Türk Dil Kurumu. (2011). Türkçe sözlük (genişletilmiş baskı). Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları. google scholar
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2016). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. https://ws1.turcademy. com/ww/webviewer.php?doc=21317 22.12.2020 tarihinde erişilmiştir. google scholar
• The Nobel Prize. (2020). Statues of the Nobel Foundation. https://www.nobelprize.org/about/statutes-of-the-nobel-foundation/#par3 15.11.2020-30.11.2020 tarihleri arasında erişilmiştir. google scholar
• Svenska Akademien. (2020). The Nobel Prize in Literature. https://www.svenskaakademien.se/en/the-nobel-prize-in-literature 15.11.2020-30.11.2020 tarihleri arasında erişilmiştir. google scholar