Abd-i Hakîrin Başına Gelenler: İbnülemin Mahmut Kemal İnal’ın Kendime Dair Başlıklı Otobiyografisi Üzerine Dikkatler

Yıl 2022, Cilt: 62 Sayı: 1, 1 - 16, 30.06.2022

İsmail Alperen Biçer

https://doi.org/10.26650/TUDED2022-997741

Öz

Edebiyat hayatında biyografi türüne yoğunlaşan ve bu türde kaleme aldığı eserlerle edebiyat tarihinde kendine yer bulan İbnülemin Mahmut Kemal İnal doğumu, ailesi, öğrenimi, çalışma hayatı, edebî kişiliği ve eserlerine dair bilgileri ihtiva eden bir otobiyografi kaleme almıştır: Kendime Dair. Seksen altı yıllık ömründe Osmanlı Devleti’nin son zamanlarını, devletin kaderini belirleyen büyük ve bir o kadar mühim savaşları, Meşrutiyet, Millî Mücadele ve Cumhuriyet dönemlerini tecrübe eden İbnülemin’in otobiyografisi, yazarın öznel dünyasının ve duygu durumlarının yanı sıra dönemin siyasi, toplumsal ve kültürel özelliklerini yansıtması bakımından da dikkate değer bir metindir. İbnülemin, otobiyografisine doğumu ve aile büyüklerinin takdimiyle başlar; öğrenim ve çalışma hayatına dair bilgileri tarihlendirme konusundaki hassasiyetiyle kaydeder. Bireysel açıdan Kendime Dair, yazarın kendisini nasıl tanımladığına, duygu durumlarına ve hayatında birer kırılma noktası olma özelliği taşıyan hadiselere; sosyokültürel ve ideolojik açıdan ise matbuat üzerinde uygulanan sansüre, dönemin bürokratik yapısına ve ‘İttihatçılık’ meselesine dair bilgiler barındırır. İbnülemin’in kaleme aldığı Kendime Dair başlıklı otobiyografisini bireysel, toplumsal, kültürel ve ideolojik açıdan incelemeyi amaçlayan bu makalede metin tahlili yöntemi kullanılmış; yazarın otobiyografik belleğine, iç dünyasına, duygu durumuna, mensup olduğu sosyal ve entelektüel çevredeki konumuna ve iş yaşamına odaklanılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Biyografi, otobiyografi, tercümeihâl, İbnülemin Mahmut Kemal İnal, inceleme

Analyzing Kendime Dair (About Myself), The Autobiography of Ibnulemin Mahmut Kemal Inal

Öz

Ibnulemin Mahmut Kemal Inal’s autobiography Kendime Dair (About Myself), contains information about his birth, family, education, working life, literary personality, and works. Ibnulemin’s autobiography covers the period of the major wars that determined the fate of the Turkish state, the constitutional monarchy, the War of Independence, and the Republican Period. His remarkable text reflects the subjective world and emotional state of the author alongside the political, social, and cultural characteristics of the time. From an individual perspective, Kendime Dair contains information on the author’s self-definition, his emotional states, and pivotal events that represent breaking points in his life. Meanwhile, from a socio-cultural and ideological perspective, it comments on the censorship exercised over the press, the bureaucratic structures of the time, and the issue of “Unionism.” Through textual analysis, this article seeks to investigate Kendime Dair from both individuals and social, cultural, and ideological perspectives. Particular attention is given to the author's autobiographical memory, inner world, mood, position in his social and intellectual environment, and career.

Anahtar Kelimeler

Biography, autobiography, life story, Ibnulemin Mahmut Kemal Inal, analysis

Kaynakça

• Aksoy, N. (2018). Kurgulanmış benlikler (3. bs). İstanbul: İletişim Yayınları. google scholar
• Akün, Ö. F. (2000). İbnülemin Mahmut Kemal İnal. TDVİslamAnsiklopedisi, 21, 249-262. google scholar
• Augustinus. (1999). İtiraflar. (D. Pamir, Çev.). İstanbul: Kaknüs Yayınları. google scholar
• Aytürk, E. (2018). Otobiyografik bellekte imgelem perspektifi. S. Gülgöz, B. Ece, S. Öner (Drl.), Hayatı hatırlamak otobiyografik belleğe bilimsel yaklaşımlar içinde (s. 147-164). İstanbul: Koç Üniversitesi Yayınları. google scholar
• Berntsen, D. ve Bohn, A. (2015). Kültürel yaşam senaryoları ve bireysel yaşam öyküleri. Boyer, P. ve Wertsch J. V. (Ed.), (Y. Aşçı Dalar, Çev.), Zihinde ve kültürde bellek içinde (s. 79- 105). İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları. google scholar
• Biçer, İ. A. (2020). Beyefendi ve şair: İbnülemin Mahmut Kemal İnal’da benmerkezciliğin izleri. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 21(1), 85-98. google scholar
• Çetinsaya, G. (2016). Bir Jön Türk olarak İbnülemin Mahmud Kemal İnal ve Son Sadrazamlar. Toplumsal Tarih, 268, 84-91. google scholar
• Durna, N. ve Durna T. (2018). Aydın otobiyografilerinde modern benlik inşası: Belleğin izinde mücadele ve hesap. Ankara Üniversitesi İlef Dergisi, 5(2), 85-120. google scholar
• Gülgöz, S. (2018). Otobiyografik bellek: Tanımı ve temel kavramlar. S. Gülgöz, B. Ece, S. Öner (Drl.), Hayatı hatırlamak otobiyografik belleğe bilimsel yaklaşımlar içinde (s. 13-26). İstanbul: Koç Üniversitesi Yayınları. google scholar
• Hüseyin V. (2012). Bir eski zaman efendisi İbnülemin Mahmut Kemal İnal. (Fatih M. Şeker, İsmail Kara, Haz.) İstanbul: Dergâh Yayınları. google scholar
• İnal, İ. M. K. (1982). Osmanlı devrinde son sadrazamlar 3. İstanbul: Dergâh Yayınları. google scholar
• İnal, İ. M. K. (1999). Son asır Türk şairleri 1. Ankara: Atatürk Kültür Merkezi Başkanlığı. google scholar
• İnal, İ. M. K. (2013). Son asır Türk şairleri 5. Ankara: Atatürk Kültür Merkezi Başkanlığı. google scholar
• Kafadar, C. (2017). Kim var imiş biz burada yoğ iken. İstanbul: Metis Yayınları. google scholar
• Kut, T. (2000). İbnü’l-emin Mahmud Kemal İnal beyefendiden anılar. Müteferrika, 17, 73-83. google scholar
• Rousseau, J. J. (2016). İtiraflar. (K. Somer, Çev.). İstanbul: Islık Yayınları. google scholar
• Williams, H. L. ve Conway, M. A. (2015). Otobiyografik anı ağları. Boyer, P. ve Wertsch J. V. (Ed.), (Y. Aşçı Dalar, Çev.), Zihinde ve kültürde bellek içinde (s. 43-77). İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları. google scholar