Mustafa Kutlu’s Long Story Tarla Kuşunun Sesi (Song of the Skylark) as a Native Criticism of Modernization

Yıl 2023, Cilt: 63 Sayı: 2, 449 - 475, 27.12.2023

Muhammed Hüküm

https://doi.org/10.26650/TUDED2023-1287563

Öz

Mustafa Kutlu has a unique position regarding to the reconciliation of the story genre with modern narrative forms in Turkish literature. This position manifests itself in both the form and content of his works. With the value he attaches to tradition, the way he perceives history, and his Islamic sensitivity, Mustafa Kutlu is a writer who gives much more places to the soul and moral position of people in his works. The collision of universal moral rules and the values of Muslim Turkish society with the modern world determine the main conflicts in Kutlu’s works. This attitude Kutlu has creates unique structures in his writing style and in the language, genre, and content of his works. Mustafa Kutlu is better known as a storyteller who creates texts closer to stories through all their traditional connotations and techniques instead of the strict realism required by the novel genre. However, the dimension of his writings and his relationship with the modern narrative allow some of his works to be referred to as novels. Kutlu’s (2017) long story Tarla Kuşunun Sesi [ Song of the Skylark] aims to establish a broad historical perspective in line with the characteristics of the novel genre. As a work, it incorporates the storytelling characteristic of the narrative form of Turkish-Islamic culture and in terms of its content describes social processes. The tensions created by the combination of a realistic historical perspective and original indigenous narrative features in the story prepare the grounds for the combined use of traditional story and modern narrative techniques by resolving these tensions. This study will focus on the harmony between form and the critical historical perspective in the content of Tarla Kuşunun Sesi.

Anahtar Kelimeler

Mustafa Kutlu, Tarla Kuşunun Sesi, conservatism, nativeness, critique of modernization

Yerli Bir Modernleşme Eleştirisi Olarak Mustafa Kutlu’nun Tarla Kuşunun Sesi Adlı Uzun Hikâyesi

Öz

Türk edebiyatında hikâye türünün modern anlatı biçimleri ile kurduğu uzlaşıda Mustafa Kutlu’nun özgün bir konumu vardır. Bu konum, eserlerinin hem biçim hem içeriğinde kendini gösterir. Mustafa Kutlu; geleneğe verdiği değer, tarihi algılama biçimi ve İslamî hassasiyeti ile eserlerinde insanların ruhuna ve ahlaki konumuna geniş yer veren bir yazardır. Evrensel ahlak kuralları ile Müslüman Türk toplumunun değerlerinin modern dünya ile çarpışması, Kutlu’nun eserlerinin temel çatışmalarını belirler. Kutlu’nun bu tutumu, yazma biçimi ile ortaya koyduğu eserlerin dilinde, türünde ve içeriğinde özgün yapılar ortaya çıkarır. Daha çok hikâyeci olarak bilinen Mustafa Kutlu, eserlerinde roman türünün gerektirdiği katı gerçekçilik yerine geleneksel tüm çağrışımları ve teknikleri kullanarak hikâyeye yakın metinler oluşturur. Fakat yazdıklarının boyutu ve modern anlatı ile kurduğu ilişki, bazı hikâyelerinin roman olarak adlandırılmasına da olanak tanır. Kutlu’nun 2017 yılında yayımlanan Tarla Kuşunun Sesi adlı eseri, roman türünün özellikleri ile uyumlu biçimde, geniş bir tarihî perspektif kurmayı hedefleyen bir uzun hikâyedir. Türk-İslam kültürünün anlatma biçiminin hikâye etme özelliğini, roman gerçekçiliği ile birlikte barındıran bu eser, içerik olarak da toplumsal süreçleri anlatır. Hikâyedeki gerçekçi tarihsel perspektifle özgün ve yerli anlatım özelliklerinin birlikteliğinden doğan gerilimler, bu gerilimlerin çözülmesi ile geleneksel hikâye ve modern anlatı tekniklerinin birlikte kullanımına zemin hazırlar. Bu çalışmada Tarla Kuşunun Sesi’nin içeriğindeki eleştirel tarihî bakışla, biçimin uyumu üzerine odaklanılacaktır.

Anahtar Kelimeler

Mustafa Kutlu, Tarla Kuşunun Sesi, muhafazakârlık, yerlilik, modernleşme eleştirisi

Kaynakça

• Altuğ, F. (2012). Yazarlık figürleri. Köksal Alver, (Ed.), Edebiyat Sosyolojisi İncelemeleri içinde (s. 6399). Ankara: Hece Yayınları. google scholar
• Akşin, S. (2013). Kısa Türkiye tarihi. İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları. google scholar
• Avcıoğlu, D. (2013). Osmanlı’nın düzeni: Türklerin tarihi 6. kitap. İstanbul: Kırmızı Kedi Yayınları. google scholar
• Bekiroğlu, N. (2010). Mustafa Kutlu’nun külliyesi. Fayrap (25), 13-15. google scholar
• Booth, W. C. (2012) Kurmacanın retoriği. (Bülent O. Doğan, Çev.) İstanbul: Metis Yayınları. google scholar
• Cebeci, O. (2020). Edebî zevk yargısı. İstanbul: İthaki Yayınları. google scholar
• Çayır, K. (2015). Türkiye’de İslamcılık ve İslamî edebiyat. İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları. google scholar
• Demir, Y. (2011). Hayat böyledir işte fakat hikâye. Ankara: Hece Yayınları. google scholar
• Erünsal, İ. (2018). Orta Çağ İslam dünyasında kitap ve kütüphane. İstanbul: Timaş Yayınları. google scholar
• İnalcık, H. (2003). Şair ve patron. İstanbul: Doğu Batı Yayınları. google scholar
• Goldmann, L. (2005). Roman Sosyolojisi. (Aybek, Erkay Çev.) Ankara: Birleşik Dağıtım Kitabevi. google scholar
• Kanter, M. F. (2012). İnsan-zaman-mekân üçgeninde deneme yazarı olarak Mustafa Kutlu. Aynanın sırrı: Mustafa Kutlu sempozyum bildirileri kitabı, İstanbul, Haziran 2012, 279-283. google scholar
• Kanter, B. (2013). Mustafa Kutlu’nun hikâyelerinde modernizmin labirenti kentler. Cüz gülünün kokusu Mustafa Kutlu armağanı, Meserret Yayınları, İstanbul. s. 73-83 google scholar
• Karpat, H. K. (2012). Türk demokrasi tarihi: sosyal, kültürel, ekonomik temeller. İstanbul: Timaş Yayınları. google scholar
• Karpat, H. K. (2013). Türk siyasi tarihi. İstanbul: Timaş Yayınları. google scholar
• Keyder, Ç. (2013). Türkiye’de devlet ve sınıflar. İstanbul: İletişim Yayınları. google scholar
• Kutlu, M. (2011,19 Ocak). Vatan. Yeni Şafak, Erişim adresi: https://www.yenisafak.com/yazarlar/mustafa-kutlu/vatan-25752 google scholar
• Kutlu, M. (2017). Tarla kuşunun sesi. İstanbul: Dergâh Yayınları. google scholar
• Küçük, C. (1998). II. Abdülhamid. Türkiye Diyanet Vakfı İslam ansiklopedisi içinde (s. 216-234). İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları. google scholar
• Livingston, R. (1998). Geleneksel edebiyat teorisi. (Nejat Özdemiroğlu, Çev.) İstanbul: İnsan Yayınları. google scholar
• Mardin, Ş. (2012). Yeni Osmanlı düşüncesinin doğuşu. İstanbul: İletişim yayınları. google scholar
• Moretti, F. (2005). Mucizevî göstergeler. (Zeynep Altok, Çev.) İstanbul: Metis Yayınları. google scholar
• Okay, O. (1997). Hareket Dergisi, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. https://islamansiklopedisi. org.tr/hareket--dergi adresinden alındı google scholar
• Sekman, A. ve Çelik, Y. (2017). Mustafa Kutlu’nun hikâyelerinde mekân olarak ev, Turkish Studies -International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic-, (Prof. Dr. Tahsin Aktaş Armağanı) Volume 12/7, p. 323-344. http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.11573, google scholar
• Şahin, S. (2017) Mustafa Kutlu ile edebiyatta geleneğin icat edilmesi üzerine. Günün ve güncelin edebiyatı, https://acikradyo.com.tr/gunun-ve-guncelin-edebiyati/mustafa-kutlu-ile-edebiyatta-gelenegin-icat-edilmesi-uzerine. google scholar
• Tonga, N. (2016). Mustafa Kutlu ve yoksulluk içimizde. Ankara: Akçağ Yayınevi. google scholar
• Tosun, N. (2004). Türk öykücülüğünde Mustafa Kutlu. İstanbul: Dergâh Yayınları. google scholar
• Watt, I. (2018). Romanın yükselişi. (Ferit Burak Aydar, Çev.) İstanbul: Metis Yayınları. google scholar
• Wood, J. (2010). Kurmaca nasıl işler. (Ekin Bodur, Çev.) İstanbul: Ayrıntı Yayınları. google scholar
• Yıldız, A. D. (2019). Hikmet ve ahenk. İstanbul: Dergâh Yayınları. google scholar