Mahmud Celaleddin Paşa’nın Mecmua-i Eşՙar’ı

Yıl 2025, Cilt: 65 Sayı: 1, 199 - 225, 02.05.2025

Enis Tombul

https://doi.org/10.26650/TUDED2025-1586197

Öz

Mahmud Celaleddin Paşa (1838-1899), Sultan Abdülaziz ve II. Abdülhamid dönemlerinde gösterdiği başarılarıyla kendini kanıtlamış bir devlet adamı, aynı zamanda bir hukuk ve tarih âlimi, şair ve bestekârdır. İstanbul’un Vefa semtinde doğan Mahmud Celaleddin Paşa, Çorlulu Ali Paşa’nın beşinci kuşak torunudur. 1853’te on beş yaşındayken Meclis-i Vâlâ Mazbata Odasında kâtip yardımcısı olarak başladığı¹ devlet vazifelerini hayatının sonuna kadar devam ettirmiştir. 1867-1891 yılları arasında Girit’te görevlerde bulunmuş, buradaki karışıklıkları bastırmada önemli roller oynamış; hizmetlerinden dolayı 1881’de vezirlik rütbesine yükseltilmiştir.² 18 Ocak 1899’da İstanbul’da vefat ederek Yahya Efendi Kabristanı’na defnedilmiştir. Aynı zamanda musiki yönü de kuvvetli olan Paşa’nın 200’ün üzerinde bestesi olmasına rağmen bunlardan otuz kadarı günümüze ulaşabilmiştir.³ İkinci eşi Leyla Hanım’dan olan oğlu Şemseddin Ziya Bey de önemli bir bestekârdır. Mahmud Celaleddin Paşa’nın eserlerini ise şu şekilde sıralayabiliriz: Mir’ât-ı Hakîkat, Ravzatü’lkâmilîn, Girit İhtilâli Tarihi, Münşeât-ı Mahmud Celaleddin Paşa, Miftâhü’l-esrâr, Ahlâk, Âsâr-ı Manzûme, Mecmua-i Eş‘ar.

Anahtar Kelimeler

Mahmud Celaleddin Paşa , Mecmua-i Eşar , 19. yüzyıl divan şiiri , şiir mecmuası , Şemseddin Ziya Bey

Mahmud Celaleddin Pasha’s Mecmua-i Eşՙar

Öz

Anahtar Kelimeler

Mahmud Celaleddin Pasha , Mecmua-i Eşar , 19th Century divan poetry , poetry journal , Şemseddin Ziya Bey

Kaynakça

• Büyükkarcı Yılmaz, Fatma. FirdevsFi Tavıl and His Da'vet-name. Cambridge: Harvard Üniversitesi Yakındoğu Dilleri ve Medeniyetleri Bölümü, 1995. google scholar
• Can, Selman. “Yıldız Camii.” Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi 43 (2013): 540-541. google scholar
• İnal, İbnülemin Mahmut Kemal. Son Asır Türk Şairleri, c. 1. Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları, 1969. google scholar
• Koçver, Ayten. “Mahmud Celaleddin Paşa Divanı İnceleme-Metin.” Yüksek lisans tezi, Sakarya Üniversitesi, 2008. Ulusal Tez Merkezi (228839). google scholar
• Kolay, Emre. “Kaybolan Bir Mimari Miras: Ankara Belediye Dairesi.” Ankara Araştırmaları Dergisi 6, no. 2 (Aralık 2018): 237-248. https:// doi.org/10.5505/jas.2018.29981 google scholar
• Kutlar Oğuz, Fatma S. “Sa‘dî ve Dîvânçe’si.” Hacettepe Türkoloji 50. Yıl Armağanı içinde, ed. Nurtaç Ergün-Atbaşı ve Koray Üstün. Nobel Yayınları, 2021. google scholar
• Mahmud Celaleddin. Âsâr-ı Manzûme. Girit, 1311. google scholar
• Mahmud Celaleddin. Mecmua-i Eş‘ar. İstanbul Üniversitesi Nadir Eserler Kütüphanesi NEKTY09654 google scholar
• Mahmud Celaleddin. Mir’ât-ı Hakîkat. haz. İsmet Miroğlu. Berekât Yayınları, 1983. google scholar
• Özcan, Azmi. “Mahmud Celâleddin Paşa.” Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi 27: 359-360. Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, 2003. google scholar
• Özcan, Nuri. “Mahmud Celâleddin Paşa, Musiki.” Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi 27: 360. Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, 2003. google scholar
• Öztekin, Özge. “Tarih Manzumelerine Göre XIX. Yüzyılda Ankara.” Ankara Araştırmaları Dergisi 3, no. 2 (Aralık 2015): 212-219. https://doi.org/10.5505/jas.2015.19480 google scholar
• Öztuna, Yılmaz. “Mahmud Celâleddin Paşa.” Türk Musikisi Ansiklopedisi 2: 3-4. Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları, 1974. google scholar
• Özuygun, Ali Rıza. Hasan Sezai Divanı. Buhara Yayınları, 2005. google scholar
• Tanrıkorur, Ş. Barihüda. “Gelibolu Mevlevîhânesi.” Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi 14: 6-8. Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, 1996. google scholar
• Tombul, Enis. “Asıl Söz Sahipleri - II.” Darülelhan Mecmuası 13 (2022): 44-45. google scholar