Economic Crisis and Inflation at Mamlūks according to al-Maqrīzī’s Ighathah and al-Asadī’s al-Taysīr

Yıl 2021, , 491 - 531, 28.12.2021

Abdullah Mesut Ağır

https://doi.org/10.26650/iuturkiyat.955893

Öz

In this study, the crisis and inflation events in certain periods of the Mamlūks were examined considering the works of the two Mamlūk bureaucrats and authors of the 15th century, al-Maqrīzī and al-Asadī, focused on economic issues. In this context, al-Maqrīzī’s Ighathah al-Umma and al-Asadī’s al-Taysīr ve’l-I’tibār, are distinguished sources that examine the famine and consequently crises in Egypt and its environs from ancient times until the era of the Mamlūks. These works define the reasons for the crises and make some conclusive suggestions. To determine the inflation periods within the process, some numerical data obtained from the main sources were supported with graphics. Drought-based famine events, problems faced by the society during the economic crises, food prices in markets, inflation, circulating money and monetary reforms and recommendations for eliminating inflation are some of the topics covered in these two studies.

Anahtar Kelimeler

Mamlūks, al-Maqrīzī, Ighathah al-Umma, al-Asadī, Egypt

El-Makrîzî’nin İğâse ve El-Esedî’nin et-Teysîr’ine Göre Memlûklarda Ekonomik Kriz ve Enflasyon

Öz

Bu çalışmada 15. yüzyılın Memlûk bürokrat ve müelliflerinden; el-Makrîzî ve el-Esedî’nin ekonomik meselelere odaklı eserleri dikkate alınmak suretiyle Memlûkların bazı dönemlerinde süre gelen kriz ve enflasyon olayları incelenmiştir. Bu bağlamda el-Makrîzî’nin İğâsetu’l-Umme adlı eseri ve el-Esedî’nin et-Teysîr ve’l-İ’tibâr’ı kadim dönemlerden Memlûklar devrine kadar Mısır ve havalisinde süre gelen kıtlık ve buna bağlı olarak gelişen ekonomik krizlerin irdelendiği ve bunun nedenlerinin temellendirilip bazı sonuç önerilerinin getirildiği bir kaynak olmasıyla temeyyüz eder. Kuraklığa dayalı olarak gelişen kıtlık olayları, iktisadi kriz dönemlerinde toplumun maruz kaldığı sıkıntılar, pazarlardaki gıda fiyatları, enflasyon, dolaşımda olan para ve parasal reform, krizlerin doğal ve fiziki nedenleri, üst yönetim mensuplarının sorumlulukları ve enflasyonu yok etmeye yönelik tavsiyeler bu iki çalışmada işlenen konulardan bazılarıdır. Süreç dâhilinde enflasyon dönemlerinin tespiti amacıyla ana kaynaklardan temin edilen bazı sayısal veriler grafik dökümleriyle desteklenmiştir. Her iki eser de devlet dâhilindeki iktisadi sorunların tespiti ve bunların önlenmesine yönelik analitik çıkarımlar sunması münasebetiyle siyasetname türünde kaleme alınmış mümtaz iki çalışmadır.

Anahtar Kelimeler

Memlûklar, el-Makrîzî, İğâsetu’l-Umme, el-Esedî, Mısır

Kaynakça

• Abdelhamid, Tarek Galal, Toudy, Heba. Selections from Subh al-A’shā by al-Qalqashandi, Clerk of the Mamluk Court: Egypt: “Seats of Government” and “Regulations of the Kingdom”, From Early Islam to the Mamluks. Routledge: Tylor&Francis, 2017.
• Ağır, Abdullah Mesut. Memlûklarda Ticaret. Konya: Çizgi Kitabevi, 2015.
• -Memlûk Sultanı el-Melik ez-Zâhir Sultan Çakmak Dönemi 1438-1453 (Doktora Tezi, Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2010).
• -“The Plague and its Affects to the Mamluk Economy and Society.” International Conference on Social Sciences and Humanities’de sunulan bildiri, 10-12 Haziran 2021.
• Allouche, Adel. Mamlūk Economics: A Study and Translation of al-Maqrizi’s Ighathah. Salt Lake City: Utah University Press, 1994.
• Almahlı, Ayham El-Makrîzî’nin İğâsetü’l-Ümme bi-Keşfi’l-Ğumme Eserinin, Muhtevası ve Tahilili. Yüksek Lisans Tezi, Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2018.
• Ashtor, Eliyahu. A Social and Economic History of the Near East in the Middle Ages. London: Collins, 1976.
• -“Levantine Weights and Standart Parcels: A Contribution to the Metrology of the Later Middle Ages”, East- West Trade in the Medieval Mediterranean, Editor Z. Kedar. Variorum Reprints, London 1986.
• -The Kārimī Merchants”, The Journal of the Royal Asiatic Society of Great Britain and Ireland 88 (1-2) (1956): 45-56.
• -“The Economic Decline of the Middle East During the Later Middle Ages”, Asian and African Studies 15/3 (1981): 253-286.
• Ay, Resul. “Orta Çağ Anadolu’sunda Bilginin Seyahati: Talebeler, Âlimler ve Dervişler”, Tarih ve Toplum Yeni Yaklaşımlar, 3 (2006): 26-27.
• Ayalon, David. “Mamluk Military Aristocracy: A Non Hereditary Nobility”, Jerusalem Studies in Arabic and Islam 10 (1987): 205-210.
• -Memlûk Ordusunun Yapısı Üzerine Araştırmalar, I-II-III. Çeviren Abdullah Mesut Ağır. Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları 2015.
• Balog, Paul. The Coinage of Mamluk Sultan of Egypt&Syria. New York: The American Numismatic Society, 1964. Erişim: 7 Nisan 2021, http://numismatics.org/digitallibrary/ark:/53695/nnan55713.
• Borsch, J. Stuart. “Nile Floods and the Irrigation System in Fifteenth-Century Egypt”, Mamluk Studies Review 4 (2000): 131-145.
• Dols, Michael Walter. The Black Death in the Middle East. Princeton, New Jersey: Princeton University Press, 1977.
• Edo, Anthony - Melits, Jacques. “Does the inflow of precious metals from the New World really explain the ‘Great Inflation’ in Renaissance Europe?”, Voxeu 10 November 2019. Erişim 24 Nisan 2021. https://voxeu.org/article/does-inflow-precious-metals-new-world-really-explain-great-inflationrenaissance- europe.
• Dünya, Ahmed Şevki. “Kıra’a İktisâdiyye fî Kitâbü’t-Teysîr ve’l-İhtibâr bi mâ yecib Husnü’l-Tedbîr ve’l- Tasarruf ve’l-İhtiyâr li Muhammed b. Muhammed b. Halil el-Esedî”, Mecelle Camiatü’l-İmam Muhammed Suudü’l-İslâmiyye 5 (1991): 197-226.
• Ener, Mine. Managing Egypt’s Poor and the Politics of Benevolence, 1800-1952. Princeton and London: Princeton University Press, 2003.
• Esedî, Muhammed. et-Teysîr ve’l-İ’tibâr ve’t-Tahrîr ve’l-İhtibâr fî mâ Yecibü min Hüsni’t-Tedbîr ve’t-Tasarruf ve’l-İhtiyâr. Hazırlayan Abdülkadir Ahmed Tuleymât. Kahire: Darü’l-Fikrü’l-Arabi, 1967.
• Findlay, Ronald. “Globalization and the European Economy: Medieval Origins to the Industrial Revolution”, Columbia University Department of Economics Discussion Paper Series. New York, 2002: 1-46. Erişim: 17 Nisan 2021. https://core.ac.uk/download/pdf/161436673.pdf.
• Fischel, J. Walter. “The Spice Trace in Mamluk Egypt. A Contribution to the Economic History of Medieval Islam”, Journal of Economic and Society History of the Orient 1/2 (1958): 157-174.
• Gökhan, İlyas. “Memlûk Sultanı Zâhir Seyfuddîn Çakmak Döneminin Salgın Hastalık ve İktisadî Buhranları (H. 842-857/M. 1439-1453), Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 15 (2006): 341-366.
• Helm, Crom. Egypt (Routledge Revival): MERI Report Routledge Revivals: Middle East Research Institute Reports. New York- Routledge: Tylor&Francis, 2015.
• İbn Fazlullah el-Ömeri. Mesâlikü’l-Ebṣâr fî Memâliki’l-Emṣâr, Neşreden Fuat Sezgin. Frankfurt, 1988.
• İbn Haldun. Şark İslam Klasikleri: Mukaddime II. Çeviren Zakir Kadiri Ugan. İstanbul: Milli Eğitim Basımevi, 1996.
• İbn Kesîr, Ebü’l-Fidâ’ İmâdüddîn İsmâîl b. Şihâbiddîn Ömer. el-Bidâye ve’n-Nihâye I-XIV. Çeviren Mehmet Keskin. İstanbul: Çağrı Yayınları 1994-1995.
• Kallek, Cengiz. “İrdeb”, Diyanet İslâm Ansiklopedisi. 22: 440-442. İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, 2000.
• Islahi, Abdul Azim. “Al-Asadi and His Work al-Taysir: A Study of His Socio-Economic Ideas”, Islamic Economics Institute, KSA, (2016): 1-35.
• Lutfi, Huda. “Coptic Festivals of the Nile: aberrations of the past”, The Mamluks in Egyptian Politics and Society, Editor Thomas Philipp, Ulrich Haarmann, 254-282. New York: Cambridge University Press, 1998.
• Makrîzî, Takiyeddîn Ahmed. Kitâbü’s-Sulûk li-Marifet Duvelü’l-Mulûk V. Hazırlayan Muhammed Abdülkadir Ata. Beyrut: Dâru’l-Kutubi’l-’İlmiyye, 1997.
• -İgâsatu’l-Umme bi-Keşfi’l-Ğumme. Hazırlayan Kerem Hilmi Ferhat. Kahire: Aynu’d-Dirâsât ve’l- Buhûsi’lİnsâniyye ve’l-İçtimaiyye, 2007.
• Meloy, John L.. “The Merits of Economic History: Re-Reading al-Maqrīzī’s Ighāthah and Shudhur”, MSR VII-2 (2003): 183-203.
• Mujani, Wan Kemal. “The Nile and Irrigation System during the Mamluk Period (1468-1517)”, Australian Journal of Basic and Applied Sciences 5/9 (2011): 2264-2268.
• Nasser, Shady, The Transmission of the Variant Readings of the Qurʾān: The Problem of Tawātur and the Emergence of Shawādhdh, Leiden: Boston-Brill, 2013.
• Nüveyrî, Şihâbuddin Ahmed b. Abdulvehhâb. Nihâyetü’l-Ereb fî Fünûni’l-Edeb. Hazırlayan Necib Mustafa Fevvâz, Hikmet Küşlü Fevvâz. Beyrut: Darü’l-Kütübi’l-İlmiyye, 2004.
• Orman, Sabri. “İslamî Düşünce Geleneğinde İktisadi Krizler Meselesi”, Prof. Dr. İlker Parasız’a Armağan: İktisadi Krizler ve Türkiye Ekonomisi, editör Nadir Eroğlu, İlhan Eroğlu, Halil İbrahim Aydın: 395-429. Ankara, Orion Kitabevi, 2015.
• Poliak, N. Abraham. “Some Notes on the Feudal System of the Mamluks”, Journal of the Royal Asiatic Society, v. 69/1 (1937): 97-107.
• Rabat, Nasser. “Who Was al-Maqrizi? A Biographical Sketch”, Mamluk Studies Review VII/2 (2003): 1-19. Sabra, Adam. Poverty and Charity in Medieval Islam Mamluk Egypt 1250-1517.Cambridge: Cambridge Studies in Islamic Civilisation, 2006.
• Sahillioğlu, Halil. “Esedî, Muhammed b. Muhammed”. Diyanet İslâm Ansiklopedisi. 11: 369-370. İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, 1995.
• Sezgin, Eymen Fuad, “Makrîzî”, Diyanet İslam Ansiklopedisi, c. 27, (Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, 2003), 448-451.
• Shillington, Kevin. Encyclopedia of African History: A –G. New York and London: Taylor &Francis, 2005.
• Tomar, Cengiz. “Mit ve Gerçek Arasında: Arap Dünyasında İbn Haldûn Yaklaşımları”, İslâm Araştırmaları Dergisi 16 (2006): 1-26.
• Yalçın, M. Fatih. “İktisadî Buhranlar Üzerinden Sultan Eleştirisi: Makrîzî ve İgâsetü’l-Ümme Adlı Eseri”, İslâm İlim ve Düşünce Tarihinde Eleştiri Geleneği, Editör Sezai Engin: 60-79. İstanbul: Endülüs, 2019.
• Zehebî, Ebû Abdullah Şemseddin Muhammed b. Ahmed b. Osman. Düvelü’l-İslâm. Hazırlayan Hasan İsmail Merve, Mahmûd el-Arnaut. Beyrut: Dâru Sadır, 1999.