Moskova Knezliği'nin Bağımsızlığa Geçişinde Türk-Moğol Dünyasının Rolü

Yıl 2012, Cilt: 22 Sayı: 1, 99 - 122, 11.07.2012

İsmet Konak

Öz

Coğrafik ve tarihsel anlamda Türklerle önemli ilişkiler içinde olan Ruslar, özellikle devlet kurma ve idare etme konusunda Hazar Kağanlığı, İdil Bulgar Devleti, Altın Ordu gibi Türk devletlerinden etkilenmişlerdi. 13. yüzyılda Moğolların giderek güçlenmesi ve Rus knezliklerini hakimiyet altına almasıyla birlikte Ruslar, yaklaşık 250 yıl bağımlı olarak yaşadılar.uslar, Altın Ordu hakimiyeti altında yaşarken vergilendirme, ordu sistemi ve merkeziyetçi yapının sağlanması gibi konularda daha da tecrübe kazandılar. 15. yüzyılın sonuna gelindiğinde diğer tüm Rus knezliklerini egemenliği altına alan Moskova Knezliği, elde ettiği bu tecrübelerden yararlanarak bağımsızlığını ilan etti. Moskova Knezliği'nin bağımsız bir devlet haline gelmesinde Türk-Moğol dünyasındaki menfi gelişmelerin rolü büyüktü. Bu çalışmada Türk-Moğol dünyasında meydana gelen iç karışıklıklar, parçalanmalar ve iktidar olma savaşının Moskova Knezliği'ne olan etkisi ele alınmaktadır. Rusların 1480'de bağımsız bir devlet kurmasına zemin hazırlayan olaylar incelenirken daha çok Rus tarihçi ve araştırmacıların kaynaklarından yararlanıldı

Anahtar Kelimeler

Moskova Knezliği, Altın Ordu, Kırım Hanlığı

Kaynakça

• AKA, Đsmail, Timur ve Devleti, Ankara, 1991.
• ALAN, Hayrunnisa, Bozkırdan Cennet Bahçesine Timurlular 1360-1506, Đstanbul, 2007.
• ALEKSEEV, Y.G., Osvobojdenie Rusi ot Ordinskogo Đgo, Leningrad 1989.
• BARTHOLD, V.V., Orta-Asya Türk Tarihi Hakkında Dersler,(Haz. Kâzım Yaşar Kopraman-Đsmail Aka), Ankara, 2006.
• BOHANOV, A. N.-GORĐNOV, M. M., Đstoriya Rossii s Drevneyşih Vremen do Konça XX Veka v 3-h Knigah, Moskva, 2001.
• BORĐSOV, N. S., Politika Moskovskih Knezey, Moskva, 1999.
• BULDAKOV, A. Đ.-ŞUMOV, S. A.-ANDREEV, A. R., Tamerlan, Sbornik, Moskva, 2003.
• DANĐLOV, A. A., Đstoriya Rossii s Drevneyşıh Vremen Do Naşih Dney v Voprosah i Otvetah, Moskva, 2003.
• FĐNKEL, Kerolayn, Đstoriya Osmanskoy Đmperii; Videniye Osmana, Moskva, 2010.
• GUMĐLEV, L. N., Ot Rusi k Rossii, Moskva, 2009.
• HUDYAKOV, M. G., Oçerkii po Đstorii Kazanskogo Hanstva, Moskva, 1991.
• ĐNALCIK, Halil, Devlet-i Aliye Osmanlı Đmparatorluğu Üzerine Araştırmalar 1, Đstanbul, 2009.
• ĐNALCIK, Halil, Yeni Vesikalara Göre Kırım Hanlığı’nın Osmanlı Tabiliğine Girmesi ve Ahidname Meselesi, Ankara, 1944.
• KARAMZĐN, N. M., Đstoriya Gosudarstva Rossiyskogo Đzbranniye Glavıy, Moskva 2007.
• KLYUÇEVSKĐY, V. O., Russkaya Đstoriya-800 Redçayşih Đllustraçii, Moskva, 2005.
• KNYAZKĐY, Đ. O., Rus i Step, Moskva, 1996.
• KUNT, Metin-FAROQHĐ, Suraiya-YURDAYDIN Hüseyin G.-ÖDEKAN Ayla, Türkiye Tarihi 2: Osmanlı Devleti 1300-1600, Đstanbul, 1999.
• KURAT, Akdes Nimet, Kazan Hanlığı, Ankara, 1954.
• KURAT, Akdes Nimet, Rusya Tarihi, Ankara, 1999.
• MĐZUN Y. G.-MĐZUN Y. V., Han i Knyazya, Zolotoya Orda: Russkiye Knyajeştva, Moskva, 2005.
• MONAHOVA, Đ. A., Osnovaniye Russkogo Gosudartsva, Moskva, 2007.
• ORLOV, A. S.-GEORGĐEV, V. A.-GEORGĐEVA, N. G.-SĐVOHĐNA, T. A., Đstoriya Rossii, Moskva, 2006.
• PAVLOV, N. M., Russkaya Đstoriya ot Drevneyşih Vremen, Tom 3, Moskva, 1902.
• PĐRLĐNG, Pavel, Rossia i Vostok-Çarskoye Brakosoçetaniye v Vatikane, Đvan III i Sofiya Paleolog, Saint Petersburg, 1892.
• POHLYOBKĐN, V. V., Tatarı i Rus, Moskva, 2000.
• POKROVSKĐY, M. N., Russkaya Đstoriya s Drevneyşih Vremen, Tom I, Moskva, 1922.
• SAHAROV, A. N.-BUGANOV, V. Đ., Đstoriya Rossii s Drevneyşih Vremen do Konça XVII Veka, Moskva, 2001.
• SOLOVYEV, S. M., Đstoriya Rossii s Drevneyşih Vremen, Tom 3, Sanktpeterburg, 1895-96.
• SULTAN, Şamsi, Zolotoya Orda Nakanune Raspada, Kazan, 2008.
• ŞĐROKORAD, A. B., Osmanlı-Rus Savaşları, Đstanbul, 2009.
• TOGAY, Esad Fuat, Rusya Tarihi, Đstanbul, 1948.
• TÜRK, Cezmi, Dünyanın Çatısı Turan ve Rus Kafası, Đstanbul, 1964.
• TREPAVLOV, V. V., Zolotoya Orda v XIV Stoletii, Moskva, 2010.
• USTRYALOV, N. G., Russkaya Đstoriya, Çast 1, Sanktpeterburg, 1839-41.
• VAKKASOĞLU, Vehbi, Moskof Mücadelemiz, Đstanbul, 1979.
• VELYAMĐNOV-ZERKOV V. V., Đsledovanie o Kasimovskih Çaryah i Çareviçah, Sanktpeterburg, 1863.
• VERNADSKĐY, George, Moğollar ve Ruslar, (Çev. Eşref Bengi Özbilen), Đstanbul, 2007.
• VERNADSKĐY, George, Rusya Tarihi, (Çev. Doğukan Mızrak- Egemen Ç. Mızrak), Đstanbul, 2009.
• YAKUBOVSKĐY, A. Y., Altın Ordu ve Đnhitatı, (Çev. Hasan Eren), Đstanbul, 1955.
• YEGOROVA, L. A., Otyeçestvennaya Đstoriya, Moskva, 2008.