Öz
During the reign of Osman Gazi and Orhan Beg when army consisting of cavalry particularly Turkmen tribes and volunteers were insufficient for conquering Bursa, there was a need to create new corps. Because of this need the Yaya and Müsellem organization consisting particularly Turkmen and Juruk (Turkish nomads) was established as the first permanent army with salary during Orhan Beg. During the war, the members of this organization who are paid lived on the farms assigned for them when not involved in war. Yaya and Müsellem sanjaks were created like classical Ottoman sanjaks where these farms were erected. Although they were Hassa soldiers (private soldiers of sultan) since they didn’t live in the capital, they were engaged in their farm when not in the war, their starting own families have caused problems and these reason led them to feel reluctant for going to war. Therefore there was a need to organize a Hassa army to stay in the capital and not to engage in other things like farming. Instead of the Yaya and Müsellem army from Turkmen origin, a new Janisary army consisting of devshirmes was created and Yaya and Müsellem were taken to rear service area. At this stage they were reorganized as state soldiers in accordance to their new service role. During this period, besides Divani taxes, they were exempt from spiritual (şer’i) taxes as well. Thus, they were able to reach financial capability to live by farming income. In 1390, around Saruhan Yaya and Müsellem organization was created after the region was captured by Ottoman. In this study according to the information recorded BOA. TD. 48 dated 1487; the administrative and demographic structure of infantry (piyade) in Saruhan Sanjack will be studied.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- 1- Arşiv Belgeleri a) Başbakanlık Osmanlı Arşivi Tahrir Defterleri No: 48; 239; 568; 600 b) Başbakanlık Osmanlı Arşivi Maliyeden Müdevver Defterleri No: 4; 14. c) Ankara Tapu Kadastro Arşivi Tahrir Defteri No: 103 2- Araştırma ve İncelemeler AKDAĞ, Mustafa, Türkiye’nin İktisadi ve İctimai Tarihi, C. I, İstanbul 1995. AKGÜNDÜZ, Ahmet, Osmanlı Kanunnâmeleri ve Hukukî Tahlilleri (II. Bayezid Devri Kanunnâmeleri), C. II, Fey Vakfı Yay., İstanbul 1990.
Öz
Osman Gazi ve Orhan Bey dönemlerinde daha ziyade Türkmen aşiretleri ve gönüllülerden oluşan çoğunluğu süvari olan Osmanlı ordusu, Bursa gibi önemli şehirlerin fethinde yetersiz kalınca yeni bir teşkilata ihtiyaç duyulmuştur. Bu ihtiyaçtan ötürü kaynağını daha ziyade Türkmen köylülerden ve Yörük taifesinden alan Yaya ve Müsellem teşkilatı devletin ilk maaşlı sürekli ordusu olarak Orhan Bey zamanında kurulmuştur. Sefer süresince ulufe alan bu teşkilatın mensupları sefer dışında kendilerine verilen çiftliklerde otururlardı. Bu çiftliklerin olduğu bölgelerde aynı klasik Osmanlı sancakları gibi Yaya ve Müsellem sancakları oluşturulmuştu. Hassa askeri olmalarına rağmen, devlet merkezinde oturmamaları, savaş dışında kendi çiftlikleri ile uğraşmaları, aile kurmaları gibi haller isteksizliklere sebep olmuş, bunlar da yeni sorunlar doğurmuş, sefere gitmemek daha cazip hale gelmiştir. Böylece devletin merkezinde oturacak, çiftçilik ya da başka bir işle uğraşmayacak yeni bir hassa ordusu kurulması gereği ortaya çıkmıştır. Türkmen kökenli olan Yaya ve Müsellem Teşkilatı yerine devşirme kökenlilerden oluşan Yeniçeri teşkilatı oluşturulup, Yaya ve Müsellemler geri hizmete çekilmiştir. Bu evrede teşkilat yeniden geri hizmete uygun olarak yapılandırılmıştır. Bu dönemde divani vergilerin yanı sıra, şer'i vergilerden de muaf edilmişler, böylece sefer sırasında çiftlik gelirleri ile geçinmelerine yetecek maddi güce ulaşmaları sağlanmıştır. 1390'da Osmanlı Devleti hakimiyetine giren Saruhan ve çevresinde bir müddet sonra Yaya ve Müsellem teşkilatı kurulmuştur. Bu çalışmada, 1487 tarihli BOA TD 48 numarada kayıtlı olan defterdeki bilgilere göre, Saruhan Sancağı genelinde piyade teşkilatının idari ve demografik yapışı incelenecektir.
Anahtar Kelimeler: Saruhan Sancağı, Yaya ve Müsellem, Hassa Ordusu.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- 1- Arşiv Belgeleri a) Başbakanlık Osmanlı Arşivi Tahrir Defterleri No: 48; 239; 568; 600 b) Başbakanlık Osmanlı Arşivi Maliyeden Müdevver Defterleri No: 4; 14. c) Ankara Tapu Kadastro Arşivi Tahrir Defteri No: 103 2- Araştırma ve İncelemeler AKDAĞ, Mustafa, Türkiye’nin İktisadi ve İctimai Tarihi, C. I, İstanbul 1995. AKGÜNDÜZ, Ahmet, Osmanlı Kanunnâmeleri ve Hukukî Tahlilleri (II. Bayezid Devri Kanunnâmeleri), C. II, Fey Vakfı Yay., İstanbul 1990.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Bölüm | MAKALELER |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 25 Haziran 2013 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2013 Cilt: 23 Sayı: 1 |
