Öz
The most significant and harmful events were existed in the Caucasus Front, apart from the other fronts in which the Ottoman Empire got into the struggle during the First World War. After beginning of the war, the Russian Navy started to bomb the Ottoman ports and towns in the Black Sea shore. After the collapse of the Caucasus Front for the Ottomans, Eastern Black Sea Region got under the control of the Russian army both in the sea and on land. Most dramatic events came into the scene during 1916-18. The most important one of these events was the mass migration of the Muslims from the region to the western cities. This era which was called Muhacirlik (being immigrant) left deep impressions in the social memory of the people and transferred to the present with oral culture. The Russian bombard and invasion started at the seashore of the sancak of Lazistan in January 1916 and ended in April 18th , 1916 with the fall of the city of Trabzon, the center of the vilayet of Trabzon. In this paper, the military campaign was held according to the records of both the Russian and Turkish sides and also a consideration was made about the losses because of the Russian attacks to the shores of the vilayet of Trabzon.
Anahtar Kelimeler
Vilayet of Trabzon Sancak of Lazistan Russian bombard immigration Russian invasion.
Kaynakça
- Ali Şakir Ağanoğlu’nun Yayımlanmamış Hatıratı. BOA, DH. EUM. Şube, 9/62. BOA, DH.EUM. Şube, 13/34. BİLGİN, Mehmet, Rus İşgalinde Trabzon Direnişi, Trabzon 2008.
- ÇAKMAK, Fevzi, Büyük Harpte Şark Cephesi Harekatı, İstanbul 20 GOLOĞLU, Mahmut, Trabzon Tarihi, Trabzon 2013. GONÇAROV, V., Deystviya Primorskogo Otryada Kavkaskoy Armii, Ast-tranzitkniga, Moskova 2004. GÜVEN, Cemal-ZENGİNBAŞ, Mustafa, “Kafkas Cephesi’nin Karadeniz’den Takviyesine İlk Darbe: Rus Filosu Tarafından Zonguldak Bombardımanı ve Askerî Nakliye Gemilerinin Batırılması Hadisesi,” I. Uluslararası Karadeniz Kültür Kongresi , Karabük 2013. KAYRA, Mediha, Hoşça Kal Trabzon, Bir Kız Çocuğunun Günlüğünden Birinci Dünya Savaşı’nda Anadolu , (Günümüz Türkçesine Çeviren, Cahit Kayra), Dünya Kitapları, İstanbul 2005. KÖSE, Osman, “Rusların Samsun’u Bombardımanı (1915)”, OMÜ Eğitim Fakültesi Dergisi , 11, Samsun 1999. LERMİOĞLU, Muzaffer, Akçaabat- Akçaabat Tarihi ve Birinci Genel Savaş - Hicret Hatıraları, İstanbul 2012. LERMİOĞLU, Muzaffer, Akçaabat Tarihi ve Birinci Genel SavaşHicret Hatıraları, İstanbul 1949. Manchester Guardian, 20 Nisan 1916, s. 14. Manchester Guardian , 3 Nisan 1916, s. 10. ÖKSÜZ, Hikmet-USTA, Veysel, Mustafa Reşit Tarakçıoğlu, Hayatı, Hatıratı ve Trabzon’un Yakın Tarihi, Trabzon 2008. ÖZDEMİR, Yavuz, Bir Savaşın Bilinmeyen Öyküsü, Sarıkamış Harekâtı , Erzurum 2003. ÖZEL, Sebahattin, Milli Mücadelede Trabzon, Ankara 1991.
Öz
Osmanlı Devleti’nin Birinci Dünya Savaşı’nda mücadele ettiği cepheler içinde, geleceğe yönelik en ağır ve dikkate değer gelişmeler hiç kuşkusuz Kafkas Cephesi’nde meydana gelmiştir. Savaşın başlangıcıyla birlikte Rus donanması Osmanlı Devleti’nin Karadeniz’deki limanlarını ve kıyı şehirlerini bombalamaya başlamıştır. Kafkas Cephesi’nin çökmesi ve üstünlüğün Rus ordusuna geçmesiyle denizden ve karadan Rus ordusunun kıskacına giren Doğu Karadeniz Bölgesi, 1916-18 yılları arasında çok dramatik olaylara sahne olmuştur. Bunlardan en önemlisi bölge Müslümanlarının batı illerine doğru başlatmış oldukları kitlesel göç olayıdır. Bölgede “Muhacirlik” olarak adlandırılan bu dönem halkın sosyal hafızasında derin izler bırakmış ve sözlü kültürle günümüze kadar ulaşmıştır.
Ocak 1916’da Lazistan Sancağı kıyılarında başlayan Rus bombardımanı ve ardından yaşanan işgal, 18 Nisan’da Trabzon Vilayeti’nin merkez sancağı olan Trabzon şehrinin işgaliyle sonuçlanmıştır. Bu makalede, hem söz konusu süreçte yaşanan askeri harekât Rus ve Türk taraflarının kayıtlarıyla ele alınmış, hem de Trabzon Vilayeti kıyılarına yönelik Rus bombardımanlarının verdiği zayiatlar değerlendirilmiştir.
Anahtar Kelimeler: Trabzon Vilayeti, Lazistan Sancağı, Rus bombardımanı, Muhacirlik, Rus işgali.
Anahtar Kelimeler
Trabzon Vilayeti Lazistan Sancağı Rus bombardımanı muhacirlik Rus işgali.
Kaynakça
- Ali Şakir Ağanoğlu’nun Yayımlanmamış Hatıratı. BOA, DH. EUM. Şube, 9/62. BOA, DH.EUM. Şube, 13/34. BİLGİN, Mehmet, Rus İşgalinde Trabzon Direnişi, Trabzon 2008.
- ÇAKMAK, Fevzi, Büyük Harpte Şark Cephesi Harekatı, İstanbul 20 GOLOĞLU, Mahmut, Trabzon Tarihi, Trabzon 2013. GONÇAROV, V., Deystviya Primorskogo Otryada Kavkaskoy Armii, Ast-tranzitkniga, Moskova 2004. GÜVEN, Cemal-ZENGİNBAŞ, Mustafa, “Kafkas Cephesi’nin Karadeniz’den Takviyesine İlk Darbe: Rus Filosu Tarafından Zonguldak Bombardımanı ve Askerî Nakliye Gemilerinin Batırılması Hadisesi,” I. Uluslararası Karadeniz Kültür Kongresi , Karabük 2013. KAYRA, Mediha, Hoşça Kal Trabzon, Bir Kız Çocuğunun Günlüğünden Birinci Dünya Savaşı’nda Anadolu , (Günümüz Türkçesine Çeviren, Cahit Kayra), Dünya Kitapları, İstanbul 2005. KÖSE, Osman, “Rusların Samsun’u Bombardımanı (1915)”, OMÜ Eğitim Fakültesi Dergisi , 11, Samsun 1999. LERMİOĞLU, Muzaffer, Akçaabat- Akçaabat Tarihi ve Birinci Genel Savaş - Hicret Hatıraları, İstanbul 2012. LERMİOĞLU, Muzaffer, Akçaabat Tarihi ve Birinci Genel SavaşHicret Hatıraları, İstanbul 1949. Manchester Guardian, 20 Nisan 1916, s. 14. Manchester Guardian , 3 Nisan 1916, s. 10. ÖKSÜZ, Hikmet-USTA, Veysel, Mustafa Reşit Tarakçıoğlu, Hayatı, Hatıratı ve Trabzon’un Yakın Tarihi, Trabzon 2008. ÖZDEMİR, Yavuz, Bir Savaşın Bilinmeyen Öyküsü, Sarıkamış Harekâtı , Erzurum 2003. ÖZEL, Sebahattin, Milli Mücadelede Trabzon, Ankara 1991.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Bölüm | MAKALELER |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 26 Haziran 2014 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2014 Cilt: 24 Sayı: 1 |
