Öz
Âsaf Hâlet Çelebi ’s poems are one of the most significant patterns imprinted by Turkish Poetry to the embroidery created from World Literature. With one verse of Çelebi, in his poem named Sidharta which gave its name to his third poetry book named Om Mani Padme Hum, while people are described with a mystical feeling in a moment that they integrate with the universe on a psychological platform, the intense metaphorical structure of the poem arising from interaction among different cultures stands out. The literary language molded with the concepts of Buddha, Zen and Islamic Sufism philosophy has been refined by combining with the significance of sound and has resumed the finest state. Çelebi’s poem named Sidharta, which has resumed the state of a sound that awakens ideas from the first verse to the last, shall be examined in a textcentered study as one of the good examples of the “culture poems” he wrote
Anahtar Kelimeler
Turkish literature modern literature poem image metaphoric structure mysticism
Kaynakça
- AKERSON-ERKMAN, Fatma (2000), Dile Genel Bir Bakış, 1. Baskı,
- İstanbul: Multilingual Yayınları. AYVERDİ, Samiha (2010), Dost, 5. Baskı, İstanbul: Kubbealtı Yayınları.
- AYVERDİ, Samiha ve Safiye Erol ve Nezihe Araz ve Sofi Huri, (2003),
- Ken’an Rifâî ve Yirminci Asrın Işığında Müslümanlık, İstanbul: Kubbealtı Yayınları. AYDEMİR, İbrahim Ahmet (2010), Türkçe’de Zaman ve Görünüş Sistemi,
- Baskı, Ankara: Grafiker Yayınları. BARTHES, Ronald (1993), Göstergeler İmparatorluğu, (çev. Tahsin Yücel), 1. Baskı, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
- BOLAY, Süleyman Hayri (2004), Felsefi Doktrinler ve Terimler Sözlüğü, baskı, Ankara: Akçağ Yayınları.
- BONNEFOY, Yves (2000), Antik Dünya ve Geleneksel Toplumlarda Dinler ve Mitolojiler Sözlüğü I-II, (Türkçe baskıyı yayına haz. Levent Yılmaz),
- Ankara: Dost Kitapevi. CAMPBELL, Joseph (2010), Kahramanın Sonsuz Yolculuğu, (çev. Sabri Gürses), İstanbul: Kabalcı Yayınevi.
- CAN, Şefik (2001), Cevâhir-i Mesneviyye I-II, 1. Baskı, İstanbul: Ötüken Yayınları.
- CAN, Şefik (2006). Divân-ı Kebîr. 1. baskı. İstanbul: Ötüken Yayınları.
- CEBECİOĞLU, Ethem (2009), Tasavvuf Terimleri Sözlüğü, 5. Baskı,
- İstanbul: Ağaç Yayınları. ÇELEBİ, Âsaf Hâlet (2004), Bütün Yazıları, (haz. Hakan Sazyek), 2. baskı.
- İstanbul: Yapı Kredi Yayınları. ÇELEBİ, Âsaf Hâlet (2009), Bütün Şiirleri, 5. Baskı, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
- ÇELEBİ, Âsaf Hâlet (2003), Pali Metinlerine Göre Gotama Buddha, 1.
- Baskı, Ankara: Hece Yayınları. ELIADE, Mircea (2009), Dinler Tarihine Giriş, (çev. Ekrem Demirli),
- İstanbul: Kabalcı Yayınevi. ELIOT, Thomas Stearns (1987), Denemeler, (çev. Akşit Göktürk), 1. Baskı,
- İstanbul: AFA Deneme Yayınları. HÂKİM, Suad (2005), İbnü’l Arabî Sözlüğü. (çev. Ekrem Demirli), İstanbul: Kabalcı Yayınları.
- JUNG, Carl, Gustav (2006), Analitik Psikoloji, 2. baskı. (çev. Ender Gürol), Payel Yayınevi.
- KILIÇ, Mahmut Erol (2011), Sufî ve Şiir Osmanlı Tasavvuf Şiirinin
- Poetikası. 9. Baskı, İstanbul: İnsan Yayınları. KIRAN, Zeynel ve Ayşe Kıran (2010), Dilbilime Giriş. 3. baskı. Ankara: Seçkin Yayınları.
- PAKALIN, Mehmet Zeki (1983), Osmanlı Tarih Deyimleri ve Terimleri
- Sözlüğü, 1. Fasikül, İstanbul: Millî Eğitim Basımevi. RİFÂÎ, Kenân (2009a). Şerhli Mesnevî-i Şerif, 3. Basım, İstanbul: Kubbealtı Yayınları.
- RİFÂÎ, Kenân (2009b), Sohbetler, 3. Basım, İstanbul: Kubbealtı Yayınları.
- SCHIMMEL, Annemarie (2004), Tanrı’nın Yeryüzündeki İşaretleri, 1. baskı. İstanbul: Kabalcı Yayınevi.
- YAVUZ, Hilmi (1987), Yazın Üzerine, 1. baskı, İstanbul: Bağlam Yayınevi. www.diyanet.gov.tr/kuran (10.01.2012)
Öz
Âsaf Hâlet Çelebi (1907-1958)’nin şiiri, Dünya Edebiyatlarından kurulu büyük nakışa Türk Şiiri tarafından işlenmiş en önemli motiflerden biridir. Çelebi’nin, bir dizesi ile de Om Mani Padme Hum adlı üçüncü şiir kitabına adını veren Sidharta başlıklı şiirinde insan, psikolojik platformda, evrenle bütünleştiği bir an içerisinden mistik bir duyuşla resmedilirken, şiirin farklı kültürlerin etkileşiminden doğan yoğun metaforik yapısı dikkat çeker. Onda Buddha, Zen ve İslâm tasavvuf felsefesinin kavramlarıyla yoğrulmuş olan edebî dil, sese verilen önemle birleşerek incelip saflaşmıştır. Âsaf Hâlet Çelebi’nin, ilk dizesinden son dizesine, fikri uyandıran bir ses hâlini almış olan Sidharta adlı şiiri Çelebi’nin yazdığı “kültür şiiri” nin iyi örneklerinden biri olarak metin merkezli okuma yoluyla incelenecektir.
Anahtar Kelimeler
Türk edebiyatı modern edebiyat şiir imge metaforik yapı mistisizm
Kaynakça
- AKERSON-ERKMAN, Fatma (2000), Dile Genel Bir Bakış, 1. Baskı,
- İstanbul: Multilingual Yayınları. AYVERDİ, Samiha (2010), Dost, 5. Baskı, İstanbul: Kubbealtı Yayınları.
- AYVERDİ, Samiha ve Safiye Erol ve Nezihe Araz ve Sofi Huri, (2003),
- Ken’an Rifâî ve Yirminci Asrın Işığında Müslümanlık, İstanbul: Kubbealtı Yayınları. AYDEMİR, İbrahim Ahmet (2010), Türkçe’de Zaman ve Görünüş Sistemi,
- Baskı, Ankara: Grafiker Yayınları. BARTHES, Ronald (1993), Göstergeler İmparatorluğu, (çev. Tahsin Yücel), 1. Baskı, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
- BOLAY, Süleyman Hayri (2004), Felsefi Doktrinler ve Terimler Sözlüğü, baskı, Ankara: Akçağ Yayınları.
- BONNEFOY, Yves (2000), Antik Dünya ve Geleneksel Toplumlarda Dinler ve Mitolojiler Sözlüğü I-II, (Türkçe baskıyı yayına haz. Levent Yılmaz),
- Ankara: Dost Kitapevi. CAMPBELL, Joseph (2010), Kahramanın Sonsuz Yolculuğu, (çev. Sabri Gürses), İstanbul: Kabalcı Yayınevi.
- CAN, Şefik (2001), Cevâhir-i Mesneviyye I-II, 1. Baskı, İstanbul: Ötüken Yayınları.
- CAN, Şefik (2006). Divân-ı Kebîr. 1. baskı. İstanbul: Ötüken Yayınları.
- CEBECİOĞLU, Ethem (2009), Tasavvuf Terimleri Sözlüğü, 5. Baskı,
- İstanbul: Ağaç Yayınları. ÇELEBİ, Âsaf Hâlet (2004), Bütün Yazıları, (haz. Hakan Sazyek), 2. baskı.
- İstanbul: Yapı Kredi Yayınları. ÇELEBİ, Âsaf Hâlet (2009), Bütün Şiirleri, 5. Baskı, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
- ÇELEBİ, Âsaf Hâlet (2003), Pali Metinlerine Göre Gotama Buddha, 1.
- Baskı, Ankara: Hece Yayınları. ELIADE, Mircea (2009), Dinler Tarihine Giriş, (çev. Ekrem Demirli),
- İstanbul: Kabalcı Yayınevi. ELIOT, Thomas Stearns (1987), Denemeler, (çev. Akşit Göktürk), 1. Baskı,
- İstanbul: AFA Deneme Yayınları. HÂKİM, Suad (2005), İbnü’l Arabî Sözlüğü. (çev. Ekrem Demirli), İstanbul: Kabalcı Yayınları.
- JUNG, Carl, Gustav (2006), Analitik Psikoloji, 2. baskı. (çev. Ender Gürol), Payel Yayınevi.
- KILIÇ, Mahmut Erol (2011), Sufî ve Şiir Osmanlı Tasavvuf Şiirinin
- Poetikası. 9. Baskı, İstanbul: İnsan Yayınları. KIRAN, Zeynel ve Ayşe Kıran (2010), Dilbilime Giriş. 3. baskı. Ankara: Seçkin Yayınları.
- PAKALIN, Mehmet Zeki (1983), Osmanlı Tarih Deyimleri ve Terimleri
- Sözlüğü, 1. Fasikül, İstanbul: Millî Eğitim Basımevi. RİFÂÎ, Kenân (2009a). Şerhli Mesnevî-i Şerif, 3. Basım, İstanbul: Kubbealtı Yayınları.
- RİFÂÎ, Kenân (2009b), Sohbetler, 3. Basım, İstanbul: Kubbealtı Yayınları.
- SCHIMMEL, Annemarie (2004), Tanrı’nın Yeryüzündeki İşaretleri, 1. baskı. İstanbul: Kabalcı Yayınevi.
- YAVUZ, Hilmi (1987), Yazın Üzerine, 1. baskı, İstanbul: Bağlam Yayınevi. www.diyanet.gov.tr/kuran (10.01.2012)
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Bölüm | MAKALELER |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 25 Aralık 2014 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2014 Cilt: 24 Sayı: 2 |
