WORKS OF ORIENTALIST NASSIF MALLOUF AND A TOUCHSTONE IN CHILDREN’S LITERATURE: KİTÂB-I DER-HAKK-I SIBYÂN VE SABÂVET

Yıl 2016, Cilt: 26 Sayı: 2, 371 - 383, 27.12.2016

Hakan Soydaş

Öz

In this study we
will handle Nassif Mallouf’s scientific personality as well as his works about
Turkish language and literature. Fifteen works which are derived from different
catalogues are explained by their importance and specification as the first
examples in our language and literature history. 

Mallouf prepared
for the first time Turkish French dictionary and phrasebooks multilingual based
on Turkish. Most of his works are about language teaching. At the same time we
see Mallouf’s important works for Turkish literature. Translations which were
made from Nasreddin Hoca are among the first examples for our literature. With
the second printing of the work we see that the work is expanded with more
anecdotes, proverbs and a Turkish song.

Primary purpose of
this work is presenting Nassif Mallouf’s Kitâb-ı Der-Hakk-ı Sıbyân ve Sabâvet as the first example of Turkish Children’s Literature.
There are some determinations which claims the first date as 1859 with some
translated works. But we claim that our Children’s Literature commencement date
in Western form is 1850 with Nassif Mallouf’s work.  

Anahtar Kelimeler

Nassif Mallouf, Turkish literature, Comparative Literature, children’s literature, Kitâb-ı Der-Hakk-ı Sıbyân ve Sabâvet

ŞARKİYATÇI NASSİF MALLOUF’UN ESERLERİ VE ÇOCUK EDEBİYATINDA BİR MİHENK TAŞI: KİTÂB-I DER-HAKK-I SIBYÂN VE SABÂVET

Öz

Bu çalışmayla Nassif Mallouf’un ilmî şahsiyetinin yanı
sıra Türk dili ve edebiyatına hizmetleri ele alınmıştır. Farklı kataloglardan
temin edilen on beş eseri incelenmiş, dil ve edebiyat tarihimizdeki önemleri ve
kimi yönlerden ilk olma özellikleri izah edilmiştir.

Mallouf ilk defa olarak Osmanlı coğrafyasında Türkçe
Fransızca bir sözlük ve Türkçe merkezli çok dilli konuşma rehberleri
hazırlamıştır. Çalışmalarının çoğu dil öğretimi üzerinedir. Aynı zamanda
Mallouf’un Türk edebiyatı için de önemli çalışmalara imza attığı görülür.
Nasrettin Hoca’dan yaptığı fıkra çevirileri edebiyatımızın ilkleri arasındadır.
Eserinin ikinci baskısıyla birlikte fıkra sayılarının arttırıldığı, atasözleri
ve kısa bir Türkçe şarkı ile bu eserin zenginleştirildiği tespit edilmiştir.

Bu çalışmanın nihai amacı ise Türk çocuk edebiyatı
için ilk olma özelliğine sahip olan Kitâb-ı Der-Hakk-ı Sıbyân ve Sabâvet adlı
eserinin tanıtımıdır. Çocuk edebiyatımızın 1859 tarihli çeviri eserlerle
başladığına dair tespitler yapılmıştır. Biz ise Nassif Mallouf’un ilgili
eseriyle Batılı edebiyat anlayışı dâhilinde Çocuk edebiyatımızın başlangıcını
1850 tarihi olarak kaydediyoruz.

Anahtar Kelimeler

Nassif Mallouf, Türk edebiyatı, karşılaştırmalı edebiyat, çocuk edebiyatı, Kitâb-ı Der-Hakk-ı Sıbyân ve Sabâvet

Kaynakça

• UBİCİNİ, A., “Bibliographie”, Revue de L’Orient, T.14, Juillet, 1853, s.285-288.
• Alipaşazâde Mahmud, Şükûfe-i Sıbyân, A. Sardunyan Şirket-i Mürettibiye Matbaası, İstanbul, 1307.
• Bafralı Yanko, Kütübhane-i Etfâl, Esad Efendi Matbaası, İstanbul, 1299.
• BERQUIN, Arnaud, Historiettes et Petits Contes, Paris, 1803.
• BOSWORTH, C.E E.,DONZEL, Van, LEWIS, B. and PELLAT, Ch.,BRILL, E.J.,The Encycylopedia Of Islam, New Edition, Volume VI, Fascicules 103-104, Leiden, 1987.
• ÇIKLA, Selçuk “Tanzimattan Günümüze Çocuk Edebiyatı ve Bazı Öneriler”, Çocuk Edebiyatı Özel Sayısı, Hece, Ağustos-Eylül 2005, S.104-105, Y. 9, s. 89-107.
• Halil Edib, Mesire-i Etfâl, Mahmud Bey Matbaası, İstanbul, 1307.
• HERTSLET, Edward, The Foreign Office List, Twenty Thirth Edition, London, 1865.
• HUART, Clément, Grammaire Élémentaire de la Langue Turque, Second Edition, E. Guilmoto, Paris, 1890.
• VARİÉTÉS, Bibliographie – MALLOUF, M.N., Journal de Constantinople, Année 10, N.621, Jeudi 2 Aout 1855, s. 3-4.
• Kayserili Mehmed Rüşdü, Nuhbetü’l-Etfâl, Ressam Necib Efendinin Litoğrafya Destgâhı, İstanbul, 1274.
• LAROUSSE, Pierre, Grand Dictionnaire Universel Du Xıxe Siècle: Français, Historique, Géographique, Mythologique, Bibliographique, T.10 L-MEMN, Administration du Grand Dictionnaire Universel, Montparnasse, 1873.
• MALLOUF, N., “Plaisanteries de Khodja Nasr-eddin Effendi”, Revue de l’Orient, 1853, 72-74.
• MALLOUF, Nassif, Abrégé de Géographie Ancienne et Moderne, Historique, Politique, Commerciale et Religieuse, İzmir, 1851.
• MALLOUF, Nassif, Dialogues Turcs-Français, İzmir, 1854.
• MALLOUF, Nassif, Dictionnaaire de Poche Français-Turc, Paris, 1856.
• MALLOUF, Nassif, Nouveau Guide De La Conversation En Cinq Langues, Italien, Grec-Moderne, Turc, Français Et Anglais, Paris, 1859.
• MALLOUF, Nassif,Plaisanteries de Nasr-ed-Din Khodja, İstanbul, 1859.
• MALLOUF, Nassif, Guide en Trois Langues: Française, Anglaise, et Turque, Paris, 1860.
• MALLOUF, Nassif, Grammire Élémentaire De La Langue Turque Suivie De Dialogues Familiers, Paris, 1862.
• MARTIN, Agnus, “Notes sur L’Ami des enfants de Berquin et la littérature enfantaine en France aux alentours de 1780”, Dix-huitieme Siecle, N.6, 1974, s. 299-308.
• Mustafa Resmi, Mualece-i Etfâl, Bulak Matbaası, Kahire, 1844.
• Nasıf bin Mümin El-Maluf, Kitâb-ı Der-Hakk-ı Sıbyân ve Sabàvet: Mükâlemât-ı Latîfe ve Emsâl-i Sağîra ve Tevârîh-i Muhtasara, İzmir, 1850.
• Nasıf bin Mümin El-Maluf, Münşeât, İstanbul, 1852.
• Nasıf bin Mümin El-Maluf, Et-Tuhfetü'z-Zehiyye Fi'l-Lügati'ş-Şarkiyye, İzmir, 1853.
• Nasıf bin Mümin El-Maluf,Kavâid-i Şarkiyye, İzmir, 1854.
• Nasıf bin Mümin El-Maluf,Muhâtabât-ı Malufiye, İstanbul, 1859.
• Nasıf bin Mümin El-Maluf, Elif Cüzü, Paris, 1863.
• OLLENDORF, Heinrich Godefroy, Mükâleme-i Sıbyân, (Çev. İsmail Hakkı), Cerîdehâne, İstanbul, 1867.
• “Royal Asiatic”, The Literary Gazette: A Weekly Journal ofLiterature, Science and the Fine Arts, 7 March 1857, s. 238.
• QUARITCH, Bernard The Journal Of The Royal Asiatic of Great Britain and Ireland, Volume The Eighteenth, London, 1857.
• SAMAHA, Charles Mallouf, Nassif Mallouf Drogaman and Orientalist (1823-865), The Isis Press, İstanbul, 2010.
• STRAUSS, John, “Who Read What in the Ottoman Empire (19th-20th centruies)”, Middle Eastern Literatures, 6:1, 39-76, United Kingdom, 2003.
• VAPEREAU, Gustave, Dictionnaire Universel Des Contemporains: Contenant Toutes Les Personnes Notables De La France Et Des Pays Étrangers, L. Hachette, Paris, 1880.