Öz
Cumhuriyet'in
ilan edilmesinin ardından Mustafa Kemal Atatürk, başta edebiyat, dil, tarih ve
sanat olmak üzere Türk kültürü ve medeniyetinin her kolunda araştırmalar yapmak, yapılan çalışmaları düzenli
olarak yayımlamak, yurt dışı ile bağlantılar kurup birtakım ilmî faaliyetler göstermek, Türklük biliminin temel
kaynaklarını hazırlamak ve değerli yazmalardan ve fotoğraflardan müteşekkil bir
arşiv oluşturmak amacı ile akademik bir müessesinin kurulmasının gerekliliğine
dikkat çekmiş ve ilk ilmî araştırma enstitüsü olarak Türkiyat Enstitüsü'nü
kurmuştur.
İstanbul
Üniversitesi'nin Edebiyat Fakültesi'ne bağlı olarak kurulan Türkiyat
Enstitüsü'nün temelini, içerisinde pek çok değerli eseri bulunduran kütüphanesi
oluşturmaktadır. Kütüphane koleksiyonunun esasını ise Hakas Türklerinden Rus
Türkolog Nikolay Fyodoroviç Katanov'dan (ö. 1922) satın alınan yazmalar,
kitaplar ve mikrofilmler teşkil etmektedir.
Bu
makalede, kütüphanenin Katanov yazma koleksiyonunun 1 numaralı bölümünde 4.
eser (TAEKY1/4) olarak kayıtlı ve içerisinde beş farklı hikâyeyi barındıran
yazmanın dördüncü hikâyesi incelenecektir. Eserin müellifi ve müstensihi belli olmamakla birlikte dili Kazan Tatar Türkçesi
olarak ifade edilmiştir. Dokuz varaktan müteşekkil olan bu eser, Hindistan
padişahı Haris'in kızı Meymûne Banu'nun Hazret-i Resul ile evlenmesine kadar
olan süreci konu edinmektedir. Bu yazıda eserin, öncelikle fizikî özellikleri
tanıtılıp muhtevasından bahsedilecek akabinde sahip olduğu imlâ hususiyetlerine
yer verilecektir. Eserin gösterdiği farklı dilbilgisi özellikleri tek tek ifade
edilerek yazıldığı dönemle ilgili bazı hususlara dikkat çekilecektir. Son
olarak eserin transkripsiyonlu okuması ile gramatikal dizini verilecek ve
tıpkıbasımı sunulacaktır.
Anahtar Kelimeler
Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Kütüphanesi Katanov Yazma Eser Koleksiyonu Doğu Türkçesi Meymûne Banu Hikâyesi
Kaynakça
- ECKMANN, Janos, Çağatayca El Kitabı, (Çev. Günay Karaağaç), Akçağ Yay., Ankara, 2003.
- ÖZKAN, Mustafa, "Kuruluşunun 70. Yılında Türkiyat Enstitüsü", Türkiyat Mecmuası, XX, 1997, s. 1-11.
- YAZAR, Sadık, "İstanbul Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü'ndeki El Yazmalarının Kataloğu", Türkiyat Mecmuası, XXVI/1, 2016, s. 339-446.
- ZEREN, Mehmet- İsmail GÜLEÇ, İstanbul Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Kütüphanesi Yazma Eserler Kataloğu, İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi, İstanbul, 2009.
Öz
After
the declaration of the Republic, Mustafa Kemal Atatürk attracted attention to
which should be established an academic instituton to research in all branches
of Turkish culture and civilization, publish the works done regularly, carry
out some scientific activities as establishing connections with abroad, prepare
the basic sources of Turcology and generate an archive of valuable manuscripts
and photographs and established Turkic Studies Institue as the first scientific
research institue.
The
foundation of the Turkic Studies Institue which was affiliated to the Faculty
of Letters
of the Istanbul University, has constitued the library that has held many
valuable works. The basis of the library collections have formed manuscripts,
books and microfilms purchased by the Russian Turkologist Nikolay Fyodorovich
Katanov (d. 1922) from Hakas Turks.
In
this article, the fourth story of the manuscript which is registered as 1/4 in
the library's manuscript collections of Katanov and contains five different
stories is going to be examined. The author and transcriber of the work are not
clear but the language of the work has been expressed as Kazan Tatar Turkic.
This work, which consists of nine leafs, is about the process until the
marriage of the Indian sultan Haris' daughter, Meymune Banu, to Hazret-i Rasul.
In
this study firstly, the work's pyhsical features are going to be introduced,
context is going to be mentioned and then followed orthography characters which
the work has possessed. The different grammatical features of the work are going
to be expressed one by one and remarked some points related to the period
written. Finally, the transcription of the work and grammatical index are going
to be given and facsimile is going to be presented.
Anahtar Kelimeler
The Library of the Research Enstitute of Turkology The Manuscript Collections of Katanov The Eastern Turkic The Story of Meymûne Banu
Kaynakça
- ECKMANN, Janos, Çağatayca El Kitabı, (Çev. Günay Karaağaç), Akçağ Yay., Ankara, 2003.
- ÖZKAN, Mustafa, "Kuruluşunun 70. Yılında Türkiyat Enstitüsü", Türkiyat Mecmuası, XX, 1997, s. 1-11.
- YAZAR, Sadık, "İstanbul Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü'ndeki El Yazmalarının Kataloğu", Türkiyat Mecmuası, XXVI/1, 2016, s. 339-446.
- ZEREN, Mehmet- İsmail GÜLEÇ, İstanbul Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Kütüphanesi Yazma Eserler Kataloğu, İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi, İstanbul, 2009.
Ayrıntılar
| Bölüm | MAKALELER |
|---|---|
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 28 Aralık 2016 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2016 Cilt: 26 Sayı: 2 |
