AKHİSAR’DAKİ SON ARKEOLOJİK KAZI SONUÇLARININ EVLİYA ÇELEBİ’NİN SEYAHATNAMESİ’YLE BAĞLANTI KURULARAK DEĞERLENDİRİLMESİ

Yıl 2017, Cilt: 27 Sayı: 1, 1 - 14, 21.06.2017

Engin Akdeniz Safiye Akdeniz

https://doi.org/10.18345/iuturkiyat.322878

Öz

Manisa’nın Akhisar ilçe merkezinde yer alan Thyateira antik kentinin bir

parçasını oluşturan Hastane Höyüğü, prehistorik devirlerden itibaren iskân

edilmiş, antik devirde ise kentin bir dönem akropolü, bir dönem ise nekropolü

olarak kullanılmıştır. Türk döneminde etrafının surlarla çevrilerek çok yüksek

olmayan bir kaleye dönüştürüldüğü anlaşılan höyük, yoğun imar faaliyetleri

sebebiyle ciddî bir tahribata uğramıştır. Hastane Höyüğü’nde yapılan arkeolojik

kazılarda tespit edilen anıtsal bir yapı, höyüğün zirvesinde yer almaktadır.

Doğu-batı doğrultusunda uzanan, bir tapınak ya da sunağa ait olan bu yapının

kalıntılarının Evliya Çelebi’nin Akhisar’ı ziyaret ettiği 1671 yılında da kalenin

iç kısmında görülüyor olması, hattâ bugün arkeolojik kazılarla açığa çıkarılan

şeklinden daha iyi durumda korunmuş olması olasıdır.

Anahtar Kelimeler

Evliya Çelebi, Akhisar, Thyateira, Hastane Höyüğü

EVALUATION OF THE RESULTS OF THE LAST ARCHAEOLOGICAL EXCAVATIONS IN AKHISAR BY ESTABLISHING A CONNECTION WITH EVLIYA ÇELEBI’S

Öz

The Hastane Mound, a part of the ancient city Thyateira, located in the centre

of Manisa’s district Akhisar, had been inhabited since Prehistoric Ages and was

used as the city’s acropolis in antiquity and as a necropolis in one period. The

mound, clear that it had been converted into a not very high castle surrounded

by walls in the Turkish period, became a serious damage because of massive

construction works. A monumental building that was found during the

archaelogical excavations on the Hastane Mound, is located on the peak of the

mound. The matter that when Evliya Çelebi visited Akhisar in the year 1671 and

the remains of this building, which belongs to a temple or an altar and is located

eastwards and westwards, could be also seen inside the castle, makes it possible

that it was better preserved than its condition today through archaeological

excavations.

Anahtar Kelimeler

Akhisar, Thyateira, Hastane Höyüğü (Hastane Mound), Evliya Çelebi

Kaynakça

• AKDENİZ, E., “2012 Yılında Thyateira Antik Kenti ve Hastane Höyüğünde Gerçekleştirilen Arkeolojik Çalışmalar”, 35. KST2, Muğla, 2014, 124-139.
• AKDENİZ, E., “Kuzey Lydia’daki Thyateira’nın Erken Dönem Yerleşimi: Hastane Höyüğü Kazısı”, TÜBA-AR 15 (2012), 2014, 21-45.
• AKDENİZ, E., ŞAHİN, M. K., ERÖN, A., “2013 Yılı Akhisar-Thyateira Antik Kenti ve Hastane Höyüğü Kazısı”, 36. KST2, 2014, Ankara, 121-138.
• AKDENİZ, E., ERÖN, A., “2014 Yılı Akhisar-Thyateira Antik Kenti ve Hastane Höyüğü Kazısı”, 37. KST2, 2016, Ankara, 81-94.
• ÇEVİK, M., Evliyâ Çelebi Seyahatnâmesi Mehmed Zıllioğlu Evliyâ Çelebi, C. IX, İstanbul,1984.
• DAĞLI, Y., KAHRAMAN, S.A., DANKOFF, R., Evliyâ Çelebi Seyahatnâmesi, IX.Kitap , YKY, İstanbul, 2005.
• DANIŞMAN, Z., Evliyâ Çelebi Seyahatnâmesi, İstanbul, 1971.
• DUYURAN, R., “Akhisar Tepe Mezarlığında Yapılan Arkeolojik Araştırmalar II”, Türk Arkeoloji Dergisi, C. XX – 2, Ankara, 17-27.
• EMECEN, F., “Akhisar”, TDVİ, C. 2, s. 237.
• EMECEN, F., “Evliya Çelebi’nin Manisa’ya Dair Verdiği Bilgilerin Değeri”, Türklük Araştırmaları Dergisi, S. 4, Ankara,1989, 215-223.
• FRENCH, D.H., “Prehistoric Sites in Northwest Anatolia, II, The Balıkesir and Manisa/Akhisar Areas”, Anatolian Studies XIX (1969), 41-98.
• MÜDERRİSOĞLU, M.E., Akhisarlı Türk Büyükleri, İzmir, 1956.
• SATIŞ, B., İlkçağdan Günümüze Akhisar, İzmir, 1994.
• ŞAHİN, İ., “Evliya Çelebi’nin Nif-Bergama-İzmir Güzergâhı”, Türk Dünyası İncelemeleri Dergisi / Journal of Turkish World Studies, C. XI/2 (Kış 2011), s.155-179.
• TEZCAN, N., Manisa nach Evliya Çelebi aus dem neunten band des seyahat-name ubersetzung und kommentar, Brill, 1999.