OSMANLI MEDRESE EĞİTİM SİSTEMİNDE KARAR ORGANI: MECLİS-İ MESÂLİH-İ TALEBE VE MÜFREDÂT PROGRAMLARINI HAZIRLAMA SÜRECİNDEKİ ROLÜ (II. Meşrutiyet Dönemi Örneği)

Yıl 2018, Cilt: 28 Sayı: 2, 255 - 275, 18.12.2018

Hasan Yıldız

https://doi.org/10.18345/iuturkiyat.497594

Öz

Meclis-i Mesâlih-i Talebe II.
Abdülhamit döneminde (Milâdi-1877) Talebe Meclisi adıyla teşekkül
ettirilmiş bir kuruldur. 1879 yılında Meclis-i Mesâlih-i Talebe adını alan
kurul saltanatın ilgâsına kadar geçen yarım asra yakın süre içerisinde faaliyet
yürütmüştür. Medreselerin
eğitim-öğretimine ilişkin her türlü konuyu görüşerek karara bağlamak Meclis-i
Mesâlih-i Talebe’nin eğitim ağırlıklı bir kurul olduğunu göstermektedir.

Medreselerin ıslâhı kapsamında en yoğun
düzenlemelerin gerçekleştirildiği II. Meşrutiyet döneminde medrese teşkilatının
yeniden yapılandırılmasının yanında müfredâtın ve ders kitaplarının
belirlenerek geliştirilmesinde en önemli görev Meclis-i Mesâlih-i Talebe
tarafından yürütülmüştür.

Bu çalışmada Osmanlı medreselerinin ilmî ve idârî işlerinin daha sağlıklı
yürütülmesi amacıyla bir karar organı olarak teşekkül ettirilen Meclis-i
Mesâlih-i Talebe’nin eğitim tarihimizdeki yeri, önemi ve ifâ ettiği görevler
ele alınarak değerlendirilmiştir.  

Anahtar Kelimeler

Meclis-i Mesâlih-i Talebe, Osmanlı medreseleri, din eğitimi, Osmanlı eğitim tarihi

DECISION-MAKING ORGAN IN OTTOMAN MADRASAH EDUCATION SYSTEM: MECLIS-I MESALIHI TALEBE AND ITS ROLE IN CURRICULUM DRAFTING PROCESS (An Example Referring To Second Constitutional Period)

Öz

Meclis-i
Mesalih-i Talebe, named as Student
Parliament, is a committee formed during the reign of Abdulhamid II (A.D.1877). The committe enamed
as Meclis-i Mesâlih-i Talebe in 1879 had continued to carry out its activities
about a half century, until the abolition of sultanate.  Settling every issue by discussing regarding
madrasah education shows that Meclis-i Mesâlih-i Talebe is an education based
committee.    

The most important task, as well as
restructuring madrasah organization, relating to designation and development of
curriculum and textbooks carried on by Meclis-i Mesâlih-i Talebe during second Constitiutional period when
the most intensivere gulation pertaining to madrasah reform was made.

In this paper,
Meclis-i Mesâlih-i Talebe, formed as a decision making organ in order to
conduct scholarly and administrative affairs better, its the importance, duties
and place in our education history are assessed. 

Anahtar Kelimeler

Meclis-i Mesalih-i Talebe, Ottoman madrasahs, religious education, education history of Ottoman

Kaynakça

• AYVERDI, İlhan, Kubbealtı Lugatı: Asırlar Boyu Tarihi Seyri İçinde Misalli Türkçe Sözlük, Kubbealtı Yayınları, İstanbul, 2008. AYDIN, Bilgin, Yurdakul, İlhami; Kurt, İsmail: Bâb-ı Meşîhat Şeyhülislâmlık Arşivi Defter Kataloğu, İSAM Yayınları, İstanbul, 2006. AYDIN, Bilgin, İlhami YURDAKUL, “Şeyhülislâmlık (Bâb-ı Meşîhat) Arşivi Defterleri”, Din ve Hayat, TDV. İstanbul Müftülüğü Dergisi, 2015, S. 24, s. 101-107. HOCAOĞLU, Mehmet, Abdülhamit Han’ın Muhtıraları (Belgeler), Oymak Yayınları, İstanbul, ty. İPŞIRLI, Mehmet, “Ders Vekâleti”, TDV İslam Ansiklopedisi, Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, 1994, c. IX, s. 183-184. MÜFTÜZÂDE, “İstanbul Medreseleri-II”, Sebilürreşâd, c. XXI, S. 542-543. ORTAYLI, İlber, Türkiye Teşkilât ve İdâre Tarihi, Cedit Neşriyat, Ankara, 2008. PAKALIN, M. Zeki, Osmanlı Tarih Terimleri ve Deyimleri Sözlüğü, c. I, MEB Yayınları, İstanbul, 1993. UZUNÇARŞILI, İsmail Hakkı, Osmanlı Devletinin İlmiye Teşkilâtı, T.T.K. Yayınları, Ankara, 2014. YAKUT, Esra, Şeyhülislamlık: Yenileşme Döneminde Devlet ve Din, Kitap Yayınevi, İstanbul, 2014. YURDAKUL, İlhami, “Şeyhülislamlık Merkezi Olarak İstanbul”, Tarih İçinde İstanbul Uluslararası Sempozyumu, 14-17 Aralık 2010, İstanbul, 2011, s. 221-228. http://istanbul.diyanet.gov.tr/Sayfalar/contentdetail.aspx?MenuCategory=Kurumsal2&ContentId= muftulugumuz. (Erişim Tarihi: 24.04.2018)