An American Enterprise and an Endeavour of Reading the Ottoman City: The Levant Trade Review and Smyrna (1911-1914)

Yıl 2019, Cilt: 29 Sayı: 2, 435 - 454, 31.12.2019

Özlem Kutkan

Öz

This article is based on a meticulous study of the Ottoman-American economic relations in the Levant Trade Review (1911-1931), published by the American Chamber of Commerce for the Levant, upon realizing that the Levant Trade Review might possibly shed some light on the history of the city of Smyrna. Thus, observations and reports which were penned by authorities such as the chamber of commerce, consulates and educators, enabled researchers to read about cityies trade centers’ socio-economic structures and natures during their transformation period. This period was determined by the development of the Turco Italian War of 1911-1912 and the Balkan Wars following the first publication of the journal in 1911. Thus, in terms of apperceiving the economical dynamics of the era, examining Smyrna through its commercial activities with the USA (which had a strong and steady position in the world’s economy in the first quarter of the 20th century) was considered to be significant as one of the three important economical centers of Ottoman State, With this aim, the dimensions of the social and economic life of Smyrna, based on the Levant Trade Review, are used to give visibility to the period.

Anahtar Kelimeler

Chamber of Commerce, Review, Ottoman, America, Levant, Smyrna

Bir Amerikan Ticari Teşebbüsü ve Bir Osmanlı Kentini Okuma Çabası: Doğu Akdeniz Ticaret Dergisi ve İzmir (1911- 1914)

Öz

Bu makale, Amerikan Doğu Akdeniz Ticaret Odası tarafından yayınlanan Doğu Akdeniz Ticaret Odası Dergisi (1911-1931) üzerinden Osmanlı Amerikan ekonomik ilişkilerine ilişkin yürütülen kapsamlı bir araştırma sürecinde derginin şehir tarihi yazımına yapabileceği katkıların görülmesiyle ortaya çıkmıştır. Bu bağlamda, ticaret odası yetkilileri, konsoloslar, eğitimciler gibi yetkili ve donanımlı kişilerce kaleme alınan gözlem ve raporların özellikle ticaret merkezi olan kentlerin sosyal ekonomik yapılarını bir süreç üzerinden okuma imkânına yaklaştırdığı görülmüştür. Bu yazıda söz konusu birikim ise derginin kuruluş tarihinden itibaren Trablusgarp ve Balkan Savaşları dönemini kapsayacak ölçüde İzmir üzerinden değerlendirilmeye çalışılmıştır. Nitekim Osmanlı Devleti’nin üç büyük ekonomi merkezinden biri olan İzmir’in XX. yüzyılın ilk çeyreğinde dünya ekonomisinde güçlü ve sağlam bir konuma oturmuş olan Amerika Birleşik Devletleri’ne ait bir ticari kuruluş faaliyetleri üzerinden incelenmesi dönem ekonomi dinamiklerinin kavranması açısından kayda değer bulunmuştur. Bu nedenle İzmir’de iktisadi dönem şartlarının neler olduğu sorusuna verilen yanıtlar, Doğu Akdeniz Ticaret Dergisi temelinde tematik başlıklar altında ve ağırlıklı olarak dönem şartlarının okunabilir kılınması yöntemi ile kaleme alınmıştır.

Anahtar Kelimeler

Ticaret Odası, Dergi, Osmanlı, Amerika, Doğu Akdeniz, İzmir

Kaynakça

• And, Metin, Başlangıçtan 1983’e Türk Tiyatro Tarihi, İstanbul: İletişim, 2014.
• Arıkan, Zeki, “Dilde Sadeleşme Akımı ve Köylü Gazetesi”, Kebikeç, 1996, 129-148.
• Benett, Robert J., Local Business Voice: The History of Chambers of Commerce in Britain, Ireland and Revolutionary America, 1760-2011, Oxford: Oxford University, 2011.
• Bollet, Alfred Jay M.D., Plagues of Poxes, USA: Demos Medical Publishing, 2004.
• Dilley, Andrew, “The Politics of Commerce: The Congress of Chambers of Commerce of the Empire, 18861914”, SAGE (2013),1-12. Erişim 2Ağustos 2018. Doi: 10.1177/2158244013510304
• Çağrı, Erhan Türk Amerikan İlişkilerinin Tarihsel Kökenleri, Ankara: İmge Yayınevi, 2001.
• Fendoğlu, Hasan, Tahsin Modernleşme Bağlamında Osmanlı Amerikan İlişkileri, İstanbul: Beyan Yayınları, 2002.
• Fülberth, Georg, Kapitalizmin Kısa Tarihi, çev. Sadık Usta (İstanbul: Yordam Kitap) 2008.
• Germaner, Semra, “Osmanlı İmparatorluğu’nun Uluslararası Sergilere Katılımı ve Kültürel Sonuçları”, Tarih ve Toplum XVI/95 (1991) 33- 40.
• Gordon, Leland James, American Relations with Turkey, 1830- 1930, Philadelphia: University of Pennsylvania Press, 1932.
• Karal, Enver Ziya, Osmanlı Tarihi, 9. cilt, Ankara: TTK, 1999.
• Kasaba, Reşat, Osmanlı İmparatorluğu ve Dünya Ekonomisi çeviren Kudret Emiroğlu. (İstanbul: Belge Yayınları) 1993.
• Kınlı, Onur, 19. Yüzyıl’da Amerika Birleşik Devletleri’nin İzmir’deki Konsolosluk Faaliyetleri, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Ege Üniversitesi, 2009.
• Kocabaşoğlu, Uygur, Anadolu’daki Amerika, Ankara: İmge Yayınevi, 2000.
• Kurat, Akdes Nimet, Türkiye ile Amerika Birleşik Devletleri Arasındaki Münasebetlere Ait Arşiv Vesikaları, Ankara, 1959.
• Kurmuş, Orhan, The Role of British Capital in the Economic Development of Western Anatolia 1850-1913, 1974, Yayınlanmamış Doktora Tezi, University of London, 1974.
• Kütükoğlu, Mübahat, “İzmir”, TDV İslâm Ansiklopedisi, 23 :515-524. İstanbul, TDV 2001.
• Lemercier, Calire, La Chambre de Commerce de Paris, 1803-1852. Un <<Corps Consultatif>> entre représentation et information économiques. Histoire. Ecoles des Hautes Etudes en Sciences Sociales (EHESS), 2001.
• Nazır, Bayram, “Dersaadet Ticaret Odası’nın Kuruluşu ve İlk İcraatları”, e-akademi Hukuk, Ekonomi ve Siyasal Bilimler Aylık İnternet Dergisi, 2010, Erişim 2Ağustos 2018.
• Nevins Allan, Commager Steele Henry, çeviren. Halil İnalcık (Ankara: Doğu Batı) 2017.
• Nearing Scott. Fremaan Joseph, Dollar Diplomacy, New York:Viking Press, 1925.
• Pamuk, Şevket, Osmanlı Ekonomisinde Bağımlılık ve Büyüme 1820-1913 İstanbul: Tarih Vakfı , 2005.
• Rosenberg, Emily S., Financial Missionaries to the World. Harvard: Harvard University Press, 1999.
• Schmitt, Oliver Jens, “Levantenler, Avrupalılar ve Kimlik Oyunları”, İzmir 1830-1930 Unutulmuş Bir Kent mi? Bir Osmanlı Limanından Hatıralar. Çeviren Işık Ergüden, 123-139, İstanbul: İletişim, 2016.
• Smyrnelis, Marie-Carmen, “Öndeyiş: Tarihini Arayan Şehir”, İzmir 1830-1930 Unutulmuş Bir Kent mi? Bir Osmanlı Limanından Hatıralar. Çeviren Işık Ergüden, 9-23, İstanbul: İletişim, 2016.
• Syrett, Frangakis, “Uluslararası Önem Taşıyan Bir Akdeniz Limanın Gelişimi: SMYRNA (1700-1914)”, İzmir 1830-1930 Unutulmuş Bir Kent mi? Bir Osmanlı Limanından Hatıralar, Çeviren Işık Ergüden, 27-58, İstanbul: İletişim Yayınevi, 2016.
• Teissier, Octove, Chambre de Commerce, Marseille: Typographie et Lithographie Barlatier et Bathelet, 1892.
• Toprak, Zafer, Türkiye’de Ekonomi ve Toplum (1908-1950) Milli İktisat Milli Burjuvazi, İstanbul: Tarih Vakfı, 1995: Toprak, Zafer, “Osmanlı’da ‘Ecnebi’ Ticaret Odaları” Finans Dünyası (1990):1-8.
• Tozlu, Necmettin, “Osmanlı İmparatorluğu’nda Misyonerlik”, Osmanlı Ansiklopedisi, 5, 329-339. Ankara: Yeni Türkiye Yayınları, 1999.
• Veeser , Cyrus, A World Safe for Capitalism, USA: Colombia University Press, 2002.
• Levant Trade Review, 1/ 1-4 (1911-1912)
• Levant Trade Review, 2/ 1-4 (1912-1913)
• Levant Trade Review, 3/1-4 ( 1913-1914)
• Levant Trade Review, 4/ 1 (1914- 1915)
• Levant Trade Review, 11/ 1-12 (1923)
• Levant Trade Review, 19/ 1-5 (1931) http://www.levantineheritage.com/newsp2.htm www.nisanyanmap