Greek Scout Organizations in the Marmara and Western Anatolian Regions and the Megali Idea

Yıl 2025, Sayı: 47, 114 - 137, 26.06.2025

Nilüfer Erdem

https://doi.org/10.26650/YTA2025-1633744

Öz

An examination of scout organizations belonging to the Rums 4 namely, Greek4speaking Orthodox subjects of the Ottoman Empire 4 reveals extensive evidence of their connection to the Megali Idea. These organizations opened their ceremonies and activities with the Greek national anthem, carried Greek flags in parades, and maintained contact with Greek military officers. Scouts affiliated with these organizations acted as guides for the Greek army from the moment they set foot on Turkish soil with the aim of establishing a “Greater Greece.” They not only fought alongside the Greek forces but also served in various administrative and logistical roles within the Greek military offices. This article aims to uncover the relationship between the Megali Idea and the Greek scout organizations that were active in the Marmara and Western Anatolia regions 4 particularly in Istanbul and Izmir 4 during the Turkish War of Independence. In line with this objective, Greek sources were consulted, including the Greek official gazette, Greek and Rum press publications, and the scholarly works of Greek academics relevant to the subject.

Anahtar Kelimeler

Scouting , Hellen , Megali Idea , Occupation , Scout Organization , Western Anatolia

Marmara ve Batı Anadolu Bölgesindeki Rum İzci Örgütleri ve Megali İdea

Öz

Rumlara , bir diğer ifadeyle Osmanlı tebaası Rumca (Yunanca) konuşan Ortodokslara ait izci örgütleri incelendiğinde Megali İdea ile bağlarını ortaya koyan pek çok kanıta ulaşılmaktadır. Etkinlik ve törenlerini Yunan Milli Marşı ile açmış, geçit tören4 lerinde Yunan bayrakları taşımış, Yunan subayları ile irtibat halinde olmuşlardır. Bunlara bağlı izciler “Büyük Yunanistan”ı kurmak hedefi ile Türk topraklarına ayak bastığı andan itibaren Yunan ordusuna rehberlik etmişler ve saflarında savaştıkları gibi Yunan ordusu bürolarında çeşitli hizmetlerde çalışmışlardır. Makalenin amacı, Türk İstiklal Harbi döneminde İstanbul ve İzmir başta olmak üzere Marmara ve Batı Anadolu bölgelerinde faaliyet göstermiş Rumlara ait izci örgütlerinin Megali İdea ile bağını ortaya koymaktır. Amacımıza yönelik olarak Yunan kaynaklarına bakılmış, Yunan resmi gazetesi, Yunanlılara ve Rumlara ait basın organları, Yunanlı akademisyenlerin konu ile alakalı çalışmaları incelenmiştir.

Anahtar Kelimeler

İzcilik , Hellen , Megali İdea , İşgal , İzci Örgütü , Batı Anadolu

Kaynakça

• Ελληνικό Λογοτεχνικό και Ιστορικό Αρχείο (ΕΛΙΑ), Αρχείο Eλευθερίου Βενιζέλου 02K24. google scholar
• Μουσείο Μπενάκη, Αρχείο Ελευθερίου Βενιζέλου, 020K26. google scholar
• Εφημερίς της Κυβερνήσεως του Βασιλείου της Ελλάδος¹ google scholar
• Ελληνικός Σύνδεσμος Ταταούλων Κανονισμός, Κωνσταντινούπολη, 1919. google scholar
• Αμάλθεια google scholar
• Εστία google scholar
• Η Ζωή των Προσκόπων google scholar
• Θάρρος google scholar
• Κόσμος google scholar
• Ο Συνάδελφος google scholar
• Πάτρις google scholar
• Φωνή Κυρίου google scholar
• Akcan, Erol, “İşgal İstanbul’unda İzcilik Teşkilatı”, Osmanlı İstanbulu V, ed. Feridun M. Emecen, Ali Akyıldız, Emrah Safa Gürkan, 29 Mayıs Üniversitesi Yayınları, İstanbul, 2018, ss. 233K252. google scholar
• Apak, Rahmi, İstiklal Savaşı’nda Garp Cephesi Nasıl Kuruldu, Türk Tarih Kurumu Yayını, Ankara, 1990. google scholar
• Aybars, Ergün, “200 Yıllık Tarihe Bakış: Yunan ve Haçlı Emperyalistlere Karşı Türkiye”, Mora Katliamı ve Anadolu’da Yunan Mezalimi Sempozyumu (15616 Kasım 2021) Bildiriler Kitabı, ed. Neşe Özden, Türk Tarih Kurumu Yayını, Ankara, 2024, ss. 755K768 google scholar
• Aydın, Nurhan, İşçi, Rabia, “Milli Mücadele Döneminde Azınlıkların Faaliyetleri”, Müverrih, C. 1, S.1, 2024, ss. 28K50. google scholar
• Berber, Engin, “Batı Anadolu Rumlarının Son Fedakarlığı ya da 9 Eylül 1922’yi Önleyemeyen Bir Askeri Yapılanma – Küçük Asya Savunma Örgütü”, Cumhuriyet Gazetesi 9 Eylül İzmir’in Kurtuluşu Özel Eki, 09.09.2006, ss. 64 google scholar
• Bozkurt, Abdurrahman, İtilaf Devletlerinin İstanbul’da İşgal Yönetimi, İstanbul Üniversitesi, Yayımlanmamış Doktora Tezi, İstanbul, 2009. google scholar
• Clogg, Richard, Modern Yunanistan Tarihi, İletişim Yayınları, İstanbul, 1997. google scholar
• Eraslan, Cezmi, “Balkan Coğrafyasından Çekilmenin Tarihi Arka Planı – Büyük Devletlerin Kurduğu ve Türkiye Aleyhine Büyüttüğü Devlet: Yunanistan”, Doktor Sadık Ahmet, ed. Nilüfer Erdem, YTB Yayınları, Ankara, 2021, ss. 15K129. google scholar
• Erdem, Nilüfer, Yunan Tarihçiliğinin Gözüyle Anadolu Harekâtı (191961923), 3. Baskı, Derlem Yayınları, İstanbul, 2017. google scholar
• Eroğlu, Ferhat, “Daima Hazır! Osmanlı Devleti’nde İzciliğin Tarihi (1910K1922)”, Gazi Akademik Bakış, C. 17, S. 34, 2024, ss. 211K232. google scholar
• Grigoriadis, İoannis N., Kutsal Sentez Yunan ve Türk Milliyetçiliğine Dini Aşılamak, çev. İdil Çetin, Koç Üniversitesi Yayınları, İstanbul, 2024. google scholar
• Günay, Nejla, “Osmanlı Devleti’nde Kurulan Spor Cemiyetleri ve Jimnastik Derslerinin Milliyetçilik Hareketlerindeki Rolü”, Belleten, C. 81, S. 292, 2017, ss. 917K946. google scholar
• Gürgül, Dilek Kübra, II. Meşrutiyet Döneminde Karamanlıca Bir Basın Organı: Aktis Mecmuası (191361915), İstanbul Üniversitesi, YayımK lanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul, 2018. google scholar
• Güven, İsmail, “Osmanlı’dan Günümüze İzciliğin Gelişimi ve Türk Eğitim Tarihindeki Yeri”, Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, C. 36, S. 1K2, 2003, ss. 65K73. google scholar
• Hering, Gunar, Τα Πολιτικά Κόμματα στην Ελλάδα 182161936, Τ. 2, Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τράπεζης, Αθήνα, 2004. google scholar
• İnan, Kamuran, “Türk – Yunan İlişkilerinde Dinamikler”, Tarih Boyunca Türk – Yunan İlişkileri, Genelkurmay Basımevi, Ankara, 1986, ss. 93K98. google scholar
• İzmir 1920 – Yunanistan Rehberinden İşgal Altındaki Bir Kentin Öyküsü, yay. haz. Engin Berber, Akademi Yayınevi, İzmir, 1998. google scholar
• Kılıçoğlu Cihangir, Çiğdem, “İzmir’de Modern Sporun Öncüsü Bir Rum Kulübü: Panionios Jimnastik Kulübü”, İzmir Spor Tarihi, ed. Günver Güneş, Bahri Okumuş, Ütopya Yayınevi, Ankara, 2019, ss. 11K22. google scholar
• Kılıçoğlu Cihangir, Çiğdem, “Yunanistan’da Monarşi Üzerine Bir Değerlendirme”, Atatürk Yolu, S. 58, 2016, ss. 99K121. google scholar
• Kuruloğlu, Fehim, “Mütareke Dönemi İzmir Spor Hayatı”, Çağdaş Türkiye Tarihi Araştırmaları Dergisi, C. XVIII, Özel Sayı, 2018, ss. 297K314. google scholar
• Özlü, Zeynel, Demir, Enver, “İzmir Vilayeti İzci Teşkilatlarına Dair Bulgular (1922K1923)”, İzmir Spor Tarihi, ed. Günver Güneş, Bahri Okumuş, Ütopya Yayınevi, Ankara, 2019, ss. 219K230. google scholar
• Tağmat, Çağla, “İki Vatanlı Bir Futbol Kulübü: Apollon Smirnis (1891K2017)”, Atatürk Yolu, S. 64, 2019, ss. 339K356. google scholar
• Toker, Hülya, Mütareke Döneminde İstanbul Rumları, Genelkurmay Basımevi, Ankara, 2006. google scholar
• Toprak, Zafer, “Cumhuriyet Arifesi Türkiye’de İzcilik (1923)”, Tombak – Antika Kültürü Koleksiyon ve Sanat Dergisi, S. 25, 1999, ss. 71K81. google scholar
• Toprak, Zafer, “İttihat ve Terakki’nin Paramiliter Gençlik Örgütleri”, B.Ü. Beşeri Bilimler Dergisi, S. 7, 1979, ss. 95K113. google scholar
• Toprak, Zafer, “Meşrutiyet ve Mütareke Yıllarında Türkiye’de İzcilik”, Toplumsal Tarih, S. 52, 1998, ss. 13K20. google scholar
• Türk İstiklal Harbi, C. 2, Batı Cephesi, K. 1, Genelkurmay Basımevi, Ankara, 1963. google scholar
• Türkyılmaz, Hilmi, Canbulat, Tuncay, Arapoğlu, Halit, Çıraklı, Yaşar, “Toplumsal Değerlerin Aktarılmasında Farklı Bir Yöntem: İzcilik”, Tarih Okulu Dergisi, S. XLVII, 2020, ss. 2901K2915. google scholar
• Βεντήρης, Γιώργος, Η Ελλάς του 191061920, Τ. 2, Εκδόσεις Ίκαρος, Αθήνα, 1970. google scholar
• Δέλτα, Πηνελόπη, Ελευθέριος Κ. Βενιζέλος, Αθήνα, 1978. google scholar
• Καγκελάρης, Παναγιώτης Δ., “Αθανάσιος Λευκαδίτης K Ο Κεφαλονίτης Ιδρυτής του Προσκοπισμού”, Η Κεφαλονίτικη Πρόοδος, Τ. Β24, ss. 31K33. google scholar
• Κιτρομηλίδης, Πασχάλης Μ., “Νοερές Κοινότητες και οι Απαρχές του Εθνικού Ζητήματος στα Βαλκάνια”, Εθνική Ταυτότητα και Εθνικισμός στη Νεότερη Ελλάδα, Εκδόσεις Μορφοτικό Ίδρυμα Εθνικής Τράπεζης, Αθήνα, 1997, ss. 53K131. google scholar
• Μαζαράκης Αινίαν, Ι. Κ., Αγώνες του Νεότερου Ελληνισμού, Εκδώσεις Δωδώνη, Αθήνα, 2003. google scholar
• Μελά, Π. Ναταλία, Παύλος Μελάς, Εκδόσεις Δωδώνη, Αθήνα, 1998. google scholar
• Μπαλτάς, Ανδρέας, “Ο Ελληνικός Αθλητισμός στην Κωνσταντινούπολη 1877K1922”, Μικρασιατική Σπίθα, Τ. 19, Σέρρες, 2015, ss. 65K78. google scholar
• Νανάκης, Σταύρος Α., “Η Χηρεία του Οικουμενικού Θρόνου και η Εκλογή του Μεταξάκη 1918K1919”, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, Διδακτορική Διατριβή, Θεσσαλονίκη, 1988. google scholar
• Παράδεισης, Νικόλαος Κ., Ο Προσκοπισμός στις Αλησμόνητες Πατρίδες 191961922, Β’ Έκδοση, Εκδόσεις Ο Μικρός Ρωμηός, Αθήνα, 2000. google scholar
• Παρασκεύοπουλος, Λεωνίδας, Αναμνήσεις 189661920, Τ. 2, Βιβλιοπολείο Λαβύρινθος, Αθήνα, 2020. google scholar
• Σταθόπουλος, Χρήστος Ζαχ., Νεανικές Οργανώσεις στην Ελλάδα. `Ο Ελληνικός Προσκοπισμός στα Έτη 192361939, Πανεπιστήμιο Αιγαίου, Διδακτορική Διατριβή, Μυτιλήνη, 2017. google scholar
• Τριανταφυλλίδου, Δέσποινα Α., Πρόσκοποι του Έθνους: Προσκοπική Ιδεολογία και Δραστηριότητες στις Νέες Χώρες, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, Θεσσαλονίκη, 2011. google scholar
• Χατζηαντωνίου, Κώστας, Ιστορία της Νεώτερης Ελλάδας 182161914, Εκδόσεις Διόρασις, Αθήνα, 2002. google scholar
• Χατζηαντωνίου, Κώστας, Μικρά Ασία 6 Ο Απελευθερωτικός Αγώνας 191961922, Εκδόσεις Πελασγός, Αθήνα, 1994. google scholar
• Χριστοπούλου, Μαριάννα Δ., “Ο “Ονειρόπολος Πραγματοποιός”: Ελευθέριος Βενιζέλος και η Μεγάλη Ιδέα 1909K1920”, Ελευθέριος Βενιζέλος. Η Διαμόρφωση της Πολιτικής Σκέψης του: Ιδεολογικές Αφετηρίες και Επιρροές, Ίδρυμα της Βουλής των Ελλήνων, Αθήνα, 2024, ss. 255K272. google scholar
• Ψηλός, Χριστοφόρος, “Η Πανελλήνιος Οργάνωση: Η Άγνωστη Φάση του Ελληνικού Επαναστατικού Αγώνα στην Ευρωπαïκή Τουρκία 1908K1909”, Δελτίο Κέντρου Μικρασιατικών Σπουδών, C. 15, 2008, ss. 325K336. google scholar
• “Aντώνης Μπενάκης (1873K1954)”, (Çevrimiçi), https://www.xnKKKKKf9bkh3fck.gr/meli/ntonisKmpenakisK1873K1954/ (Erişim Tarihi: 30.12.2024). google scholar
• “Γεώργιος Κατεχάκης K Ο Θρυλικός Καπετάν Ρούβας του Μακεδονικού Αγώνα”, (Çevrimiçi), https://www.iellada.gr/istoria/georgiosK katehakisKoKthrylikosKkapetanKroyvasKtoyKmakedonikoyKagona (Erişim Tarihi: 25.12.2024). google scholar
• “Ευθύμιος Κανελλόπουλος: Ο Γόνος του Κιάτου με την Λαμπρή Διπλωματική Καριέρα”, (Çevrimiçi), https://gnomipoliton.com/2020/07/ 15/ευθύμιοςKκανελλόπουλοςKοKγόνοςKτουKκι (Erişim Tarihi: 25.12.2024). google scholar
• “Μαρμαρωμένος Βασιλιάς”, (Çevrimiçi), https://www.haniotikaKnea.gr/oKmarmaromenosKvasilias/ (Erişim Tarihi: 24.12.2024). google scholar
• “Ο Ύμνος του Ελευθερίου Βενιζέλου”, (Çevrimiçi), https://stixoi.info/stixoi.php?info=Lyrics&act=det2edit&song_id=17375 (Erişim Tarihi: 25.12.2024). google scholar
• “ΣΕΠ”, (Çevrimiçi), https://www.sep.org.gr/el/static/history (Erişim Tarihi: 30.12.2024). google scholar
• Κολιόπουλος, Ιωάννης Σ., “Η Μεγάλη Ιδέα της Εθνικής Ολοκλήρωσης”, (Çevrimiçi), https://www.kathimerini.gr/society/429125/iKmegaliK ideaKtisKethnikisKoloklirosis/ (Erişim Tarihi: 26.12.2024). google scholar
• Σιδηράς, Ιωάννης Ελ., “Μνήμη Μικρασίας K Γης Ελληνικής”, (Çevrimiçi), https://www.paratiritisKnews.gr/istoria/mnimiKmikrasiasKgisK ellinikis/ (Erişim Tarihi: 02.01.2025). google scholar
• Σουντουλίδης, Σταύρος, “26 Απριλίου: Η Γέννηση του Ερμή στην Κωνσταντινούπολη και ο ΠΑΟΚ ”, (Çevrimiçi), https://www.ertnews.gr/ anadromes/apoKtonKermiKkonstantinypolisKtoK1877KeosKtiKbeyogluKsportsKclubK144KchroniaKistorias/ (Erişim Tarihi: 02.01.2025). google scholar
• Εγκυκλοπαίδεια 2002 google scholar