Turkey’s Security Policy in the Framework of Baghdad Pact

Yıl 2019, Sayı: 35, 125 - 145, 28.06.2019

Merve Solak

Öz

The purpose of this study is to analyze the Middle East Policy of Democrat Part during the 1950-1960 within the frame of security. While doing this, the Baghdad Pact was discussed as the main axis. Although Baghdad Pact was started with big expectations from Turkey, it couldn’t reach its aims. Besides that, the Baghdad Pact was a cooperation text which caused different security problems. It eventually ended up in the dusty pages of history. The reason that Baghdad Pact backfired; Turkey, the United Kingdom, Iran and Pakistan, all members of the Baghdad Pact, had different security objectives. Therefore, both member and non-member states have been dispersed in completely different directions within a short time. In this study, I tried to examine the role of security in Middle East in the period of the Democrat Party.

Anahtar Kelimeler

Democrat Party, Middle East, Baghdat Pact, Security

Türkiye’nin Güvenlik Politikası Çerçevesinde Bağdat Paktı

Öz

Bu çalışmanın amacı Demokrat Parti’nin 1950-1960 yılları arasında izlediği Ortadoğu politikasının güvenlik çerçevesinde incelenmesidir. Bu yapılırken ana eksen olarak Bağdat Paktı ele alınmıştır. Zira Bağdat Paktı, Türkiye’nin büyük umutlarla başlatmasına rağmen amacına ulaşamadığı gibi farklı güvenlik sorunlarının oluşmasına sebep olmaktan başka bir işlev görememiş olan bir işbirliği metni olarak tarihin tozlu raflarında yerini almıştır. Bağdat Paktı’nın istenmeyen neticeler doğurmasının nedeni ise pakta üye olan Türkiye, İngiltere, Irak, İran ve Pakistan’ın tamamen farklı güvenlik hedefleri doğrultusunda pakta katılmış olmalarıdır. Bundan dolayı pakta üye olan ve olmayan devletler, kısa bir süre sonra tamamen farklı yönlere savrulmuşlardır. Bu çalışmada Türkiye’de Demokrat Parti Dönemi’nin Ortadoğu politikasında güvenliğin rolü incelenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Demokrat Parti, Ortadoğu, Bağdat Paktı, Güvenlik

Kaynakça

• 1. Arşiv Belgeleri
• Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivleri Başkanlığı Cumhuriyet Arşivi (BCA)48*
• 2. Araştırma Eserler
• Armaoğlu, Fahir: 20. Yüzyıl Siyahi Tarihi, 23. Baskı, İstanbul, Timaş Yayınları, 2017.
• Fırat, Melek-Kürkçüoğlu, Ömer : “1945-1960: Batı Bloğu Ekseninde Türkiye: Ortadoğu ile İlişkiler’’ , Türk Dış Politikası Kurtuluş Savaşı’ndan Bugüne Olgular, Belgeler, Yorumlar Cilt 1 (1919- 1980), Ed. Baskın Oran, İletişim Yayınları, 22. Baskı, İstanbul, 2018, s. 615-652.
• Bağcı, Hüseyin: Türk Dış Politikasında 1950’li Yıllar, 3. Baskı, Ankara, ODTÜ Yayınları, 2012.
• Soysal, İsmail: Türkiye’nin Uluslararası Siyasal Bağıtları Cilt:2 (1945- 1990), Ankara, Türk Tarih Kurumu, 2. Baskı, 2000.
• Yeşilbursa, Behçet Kemal: The Baghdad Pact: Anglo American Defence Policiesin the Middle East 1950-1959, New York, Frank Cass Yayınları, 2005.
• Akman, Halil-Zeyrek, Suat: “John Foster Dulles’ın Ortadoğu Gezisi, Temaslar ve Tepkiler (11 – 28 Mayıs 1953)”, Avrasya İncelemeleri Dergisi, 2013, Cilt: 2, Sayı: 2, s. 259-288.
• Bilgin, Mustafa Sıtkı: “Turkey’s Foreign Policy Towards the Middle East in the 1950’s and its Impact on Turco-Arab Relations”, Akademik Bakış, 2017, Cilt: 11, Sayı: 21, s. 245-259.
• Çetinkaya, Selma Göktürk: “Bağdat Paktı’nın Kuruluş Sürecinde Türkiye’nin Ortadoğu ve Batı ile ilişkileri”, Vakanüvis Uluslararası Tarih Araştırmaları Dergisi, 2016, Cilt:1, Sayı: Ortadoğu Özel Sayısı, s. 1-29.
• Göktepe, Cihat: Bağdat Paktı’ndan CENTO’ya Geçiş, Türkler Ansiklopedisi, Cilt: 16, s. 928-942.
• Jasse, Richard: “The Baghdad Pact: Cold War or Colonialism?”, Middle Eastern Studies, 1991, Cilt: 27, Sayı: 1, s. 140-156.
• Serbest, Bürkan: “Bağdat Paktı’nın Kuruluş Süreci ve Gelişiminde Türkiye’nin Rolü”, Manas Sosyal Araştırmalar Dergisi, 2016, Cilt: 6, Sayı: 12, s. 203-232.
• Yeşilbursa, Behçet Kemal: “Demokrat Parti Dönemi Türkiye’nin Ortadoğu Politikası (1950-1960)”, History Studies İnternational Journal of History, 2010, Ortadoğu Özel Sayısı, s. 67-98.
• ____________________ : “Bağdat Paktı (1955-1959)”, Tarihin Peşinde Uluslararası Tarih ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 2011, Sayı: 6, s. 85-100.
• Yılmaz, Hasan: “Adnan Menderes Dönemi Türkiye Ortadoğu İlişkileri”, Birey ve Toplum Dergisi, 2016, Cilt: 6, Sayı: 12, s. 203-232.
• Akşam Gazetesi
• Hürriyet Gazetesi
• Milliyet Gazetesi
• Son Posta Gazetesi
• Akis Dergisi