Türkiye Cumhuriyeti’ne Yönelen Kitlesel Göç Hareketleri ve Kabul Mekanizmasındaki Yaklaşımlara İlişkin Bir İnceleme: 1989 Bulgaristan, 1991 Irak ve 2011 Suriye Göçleri

Yıl 2019, Sayı: 36, 199 - 221, 31.12.2019

İsa Uslu Ahmet Ceylan

https://doi.org/10.26650/YTA2019-619967

Öz

Türkiye Cumhuriyeti, kuruluş sürecinden itibaren Anadolu coğrafyasının tarihsel devamlılığına uygun biçimde yoğun göç hareketleri ile karşı karşıya kalmıştır. Bahsi geçen göç hareketlerinin bir bölümü, sınır komşusu ülkelerdeki siyasal gelişmeleri takiben kitlesel hareketler çerçevesinde gerçekleşmiştir. Kitlesel sınır ötesi nüfus hareketleri içerisinde yakın tarihli üç göç, yoğunlukları ve karşılanış biçimleriyle özel bir öneme haiz olmuştur. 1989 Bulgaristan göçü, 1991 Irak göçü ve 2011 sonrası Suriye göçü bu bağlamda karşılaştırılabilir benzerlik ve farklılıklar taşımışlardır. Çalışma, ilgili göç hareketlerinin gelişim süreçleri ve Türkiye kamuoyunda bu göç hareketlerine karşı vücut bulan kabul politikalarındaki benzerlik ve farklılıkları, kuramsal yaklaşımlar ve Türk göç hukukunun tarihsel derinliği pencerelerinden hareketle ele almıştır..

Anahtar Kelimeler

Kitlesel Göç Hareketleri, 1989 Bulgaristan Göçü, 1991 Irak Göçü, 2011 Suriye Göçü

A Review of The Mass Migration Movements Towards The Republic of Turkey and The Approaches in The Acceptance Mechanism: 1989 Bulgaria, 1991 Iraq and 2011 Syria Migrations

Öz

The Republic of Turkey has faced intense migration movements in accordance with the historical continuity of the Anatolian geography since its foundation process. Some of the mentioned migration movements took place within the framework of the mass movements following  political developments in neighboring countries. The mass cross-border population movements have been of particular importance in the three recent migrations, with their intensities and the way they are met. The 1989 Bulgarian migration, the 1991 Iraqi migration and the Syrian migration after 2011 have been comparable, having similarities and differences in this context. The study focused on the development processes of related migration movements and the similarities and differences in the accepted policies of the Turkish public against these migration movements, theoretical approaches and the historical depth of the Turkish migration law. 

Anahtar Kelimeler

Mass Migration Movements, 1989 Bulgarian Migration, 1991 Iraqi Migration, 2011 Syrian Migration

Kaynakça

• Atasoy, Emin: Bizden Olan Ötekiler. Asimilasyon Kıskacında Bulgaristan Türkleri, MKM Yayıncılık, Bursa, 2011
• Babuş, Fikret: Osmanlı’dan Günümüze Etnik-Sosyal Politikalar Çerçevesinde Türkiye’de Göç ve İskân Siyaseti ve Uygulamaları, Ozan Yayıncılık, İstanbul, 2008.
• Bardakçı, Murat: Talat Paşa’nın Evrak-ı Metrukesi, Everest Yayınları, İstanbul 2008.
• Bartram, D.; Poros, V. M.; Pierre M.: Göç Meselesinde Temel Kavramlar, çev. Itır Ağabeyoğlu Tuncay, Hece Yayınları, Ankara 2017.
• Erder, Sema: Zorla Yerleştirmeden Yerinden Etmeye, İletişim Yayınları, İstanbul, 2018. Erdoğan, Murat: Türkiye’deki Suriyeliler, İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, İstanbul, 2018.
• Karpat, Kemal: Osmanlı’dan Günümüze Etnik Yapılanma ve Göçler, Timaş Yayınları, İstanbul, 2017.
• Kaynak, Muhteşem: Iraklı Sığınmacılar ve Türkiye, Tanmak Yayınları, İstanbul, 1992.
• Portes, A., Rumbaut, R.: Immigrant America: A Potrait, University of California Press, California, 1990.
• Şimşir, Bilal: Bulgaristan Türkleri, Bilgi Yayınevi, İstanbul, 2012.
• Yıldız, İbrahim: Türkiye’ye Uluslararası Göçler ve Türkiye’nin Göç Politikası, Kırmızı Çatı Yayınları, Ankara, 2018.
• Ceylan, Ahmet; Uslu, İsa: “7 Haziran 2015 Genel Seçimlerinde Partilerin Uluslararası Göç Yaklaşımları Üzerine Karşılaştırmalı İnceleme”, Sosyal Bilimler Araştırma Dergisi, Cilt: VIII, No: 1, 2019, ss. 97-114.
• Ciğerci, Nihan: “Küreselleşme Çağında Göç”, Bursa-Kırcaali Hattı: 1989’da Gelen Bulgaristan Göçmenleri Örneği, Ed: S. G. Ihlamur Öner, N. A. Şirin Öner, İstanbul, İletişim Yayınları, 2016, ss. 107-134.
• Çatır, Gül: “Küreselleşme Çağında Göç”, Zorunlu Göç Tecrübesinin Devlet Politikalarındaki Yansıması: Bulgaristan’dan Türkiye’ye Kitlesel Göçün Analizi, Ed: S. G. Ihlamur Öner, N. A. Şirin Öner, İstanbul, İletişim Yayınları, 2016, ss. 217-232.
• Fielden, Alexandra: “Local Integration: an Under-Reported Solution to Protracted Refugee Situation”,UNHCR, Geneva, 2008.
• Glazer, Nathan: “Arguing Immigration: Are New Immigrants a Wealth of Diversity… or a Crusbing Burden?”,The closing door, Ed. Nicolaus Mills, New York: Simon&Schuster, 1994, pp. 37-47.
• İçduygu, Ahmet: “International Migration and Humen Development in Turkey”, United Nations Development Programme, Human Development Reports Research Paper, 2009/52, New York, October 2009, pp. 1-45.
• İçduygu, A.; Aksel Bayraktar, D.: “Turkish Migration Policies: A Critical Historical Retrospective”, Perceptions, Volume: XVIII, No: 3, 2013, pp. 167-190.
• İçduygu, Ahmet; Bielh, Kristen: “Kentler ve Göç Türkiye, İtalya, İspanya Örnekleri”, Türkiye’ye Yönelik Göçün Değişen Yörüngesi, Ed: Ahmet İçduygu, İstanbul, İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, 2012, s. 9-72.
• İçduygu, Ahmet; Toktaş Şule: “How to Smuggling and Trafficking Operate via Irregular Border Crossing in the Middle East? Evidence from Field Work in Turkey”, International Migration, Vol: 40, No: 6, 2002, pp. 25-54.
• Işık, Mustafa: “Bir Balkan Trajedisi Olarak Asimilasyon ve Göç Bağlamında Türkiye-Bulgaristan İlişkileri”, Uluslararası Lisansüstü Balkan Çalışmaları Sempozyumu (13-14 Mayıs 2016), İstanbul.
• Kirişçi, Kemal, Karaca, Sema: “Türkiye’nin Göç Tarihi”, Hoşgörü ve Çelişkiler: 1989, 1991 ve 2011’de Türkiye’ye Yönelen Kitlesel Mülteci Akınları, Ed. M. Murat Erdoğan, Ayhan Kaya, İstanbul, İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, 2015, ss. 295-314.
• Konukman, Ercüment: Belgeler Işığında Büyük Göç ve Anavatan, Ankara, Türk Basın Birliği, 1990.
• Macar, Elçin: “Türkiye’nin Göç Tarihi”,Yunanistan’dan Anadolu’ya Göç: Nüfus Mübadelesi, Ed: M. Murat Erdoğan, Ayhan Kaya, İstanbul, İstanbul Bilgi Üniversitesi, Yayınları, 2015, ss. 173-185.
• Önder, Selahattin: “1913 Türk-Bulgar Mübadelesi”, Yeni Türkiye, No: 31, 2000, ss. 342-346.
• Portes, A., Böröcz, J.: “Contemporary Immigration: Theoretical Perspectives on its Determinants and Modes of Incorporation”, International Migration Review, Volume: XXIII, No: 3, 1987, pp. 606-630.
• Sarı, Muhammed: “Atatürk Dönemi’nin İskân Politikasında İç İskâna Yönelik Çalışmalar”, Hacettepe Üniversitesi Atatürk İlkeleri ve İnkılâp Tarihi Enstitüsü Cumhuriyet Tarihi Araştırmaları Dergisi, Sayı: 14, 2011, ss. 87-113.
• Şimşek, Doğuş: “Göç politikaları ve ‘insan güvenliği’: Türkiye’deki Suriyeliler Örneği”, Toplum ve Bilim, Sayı: 140, 2017, ss. 11-26.
• Vasileva, Darina: “Bulgarian Turkish Emigration and Return”, International Migration Review, Volume: XXVI, No: 2, 1992, pp. 342-352.
• Özlem, Kader: “Türkiye’nin Balkan Türkleri Politikasının Analizi (19912014)”, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Uluslararası İlişkiler Anabilim Dalı, Edirne, 2015.