Düşünceden Eyleme EOKA

Yıl 2020, Sayı: 37, 21 - 49, 25.06.2020

İsmail Şahin

Öz

Bu çalışmanın amacı, EOKA’nın kuruluş sürecini Kıbrıs tarihinin önemli bir kısmını meşgul eden Enosis çerçevesinde incelemektir. Bugüne kadar bu örgüte yönelik kapsamlı ve yeterli ölçüde aka-demik çalışmaların yapılmamış olması, bu çalışmayı teşvik eden itici güç olmuştur. Çalışma, EO-KA’nın kuruluş fikrinin ortaya çıkışından ilk eylemini gerçekleştirinceye kadar ki örgütlenmesi ve faaliyetleri üzerine odaklanmıştır. Çalışmada Kıbrıs tarihinin önemli dönüm noktalarına da değinile-rek, makalenin konusunun daha kolay anlaşılmasına çalışılmıştır. Bu çalışma, EOKA’nın Enosis’i silah yoluyla gerçekleştirmek amacıyla kurulmuş paramiliter bir örgüt olduğu tezini savunmaktadır. Ayrıca EOKA’nın Kıbrıs Rum temsilcilerinin ve Yunanistan hükümetlerinin yürüttüğü Enosis diplo-masisinin başarısızlığı sonucunda meydana çıkmış bir örgüt olduğu araştırmada ortaya konulmak-tadır. Araştırma sırasında birinci el kaynaklar, arşiv belgeleri, konuya ilişkin makale ve kitapların yanı sıra gazetelerden de istifade edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Kıbrıs, EOKA, Enosis, Makarios, Grivas

EOKA: From Thought to Action

Öz

The purpose of this study is to examine the establishment process of EOKA within the framework of other important events concerning the history of Cyprus. The fact that comprehensive and adequate academic studies have not been conducted on this organization until today, constitutes the reason for this study. The research focused on the historical period from the birth of EOKA’s founding idea to its first action. Throughout the research, important turning points in the history of Cyprus were also men-tioned. Thus, it was thought that the subject of the article would be easier to understand. The article argues that EOKA is a paramilitary organization that was established to put into practice the enosis through weapons. It was revealed in the research that EOKA is an organization that emerged as a result of the failure of the enosis diplomacy of Greek Cypriot representatives and Greek governments. In the study, memoirs, archive documents, articles and books about the subject and newspapers of the period were used.

Anahtar Kelimeler

Cyprus, EOKA, Enosis, Makarios, Grivas

Kaynakça

• The National Archives, KV 2/3883: Gorgios GRIVAS: Greek. Leader of the military campaign in Cyprus for Enosis.
• Cypriot National Delegation, The Cyprus Plebiscite and The Greek Parliament London, 1950.
• Hürsöz (Kıbrıs)
• Milliyet
• Adams, T. W.: The Communist Party of Cyprus, Stanford, Hoover Intitution Press, 1971.
• Beaton, Roderick: Greece: Biography of a Modern Nation, Chicago, Unversity of Chicago Press, 2019.
• Clogg, Richard: Modern Yunanistan Tarihi, çev. Dilek Şendil, İstanbul, İletişim Yayınları, 1997.
• Durrell, Lawrence: Kıbrıs’ın Acı Limonları, çev. Ülker İnce, İstanbul, Can Yayınları, 2007.
• Foley, Charles, W.I., Scobie: The Struggle for Cyprus, Stanford, Hover Insttution Press, 1975.
• French, David: Fighting EOKA The British Counter-Insurgency Campaign on Cyprus 1955–1959, New York,Oxford Universty Press, 2015.
• General Grivas: Hayatım, Ed. Charles Foley, çev. Cumhur Atay, İstanbul Kalkedon Yayınları, 2012.
• Gürel, Şükrü S.: Kıbrıs Tarihi (1878-1960) 2, İstanbul, Kaynak Yayınları,1985.
• Hill, George: Kıbrıs Tarihi 1571-1948, çev. Nazım Can Serbest, İstanbul, İş Bankası Yayınları, 2016.
• Holland, Robert: Britain and the Revolt in Cyprus 1954-1959, New York, Oxford University Press, 1998.
• İnalcık, Halil: “Helenizm, Megali İdea ve Türkiye”, Doğu Batı: Düşünce Dergisi, S. 31, 2005, s. 9-26.
• Katsourides, Yiannos: The Greek Cypriot Nationalist Right in the Era of British Colonialism, Switzerland, Springer International Publishing, 2017.
• Purcell, H. D.: Cyprus, New York, Frederick A. Praeger, 1969.
• Smith, Michael Llewellyn: Yunan Düşü, çev. Halim İnal, Ankara, Ayraç Yayınevi, 2002.
• Vanezis, P.N.: Makarios: Pragmatism v. Idealism, London, Abelard-Schuman Limited, 1974.
• Volkan, Vamık D., Itzkowitz, Norman: Türkler ve Yunanlılar: Çatışan Komşular, çev. Banu Büyükkal, İstanbul, Bağlam Yayınları, 2002.
• Xydis, Stephen G.: “The UN General Assembly as an Instrument of Greek Policy: Cyprus, 1954-58”, The Journal of Conflict Resolution, Vol. 12, 1968, pp. 141-158.