Spain and Portugal’s Efforts to Grant Citizenship to the Sephardic Jews in Turkey

Yıl 2021, Sayı: 39, 157 - 187, 29.06.2021

Reyhan Gülşen

Öz

A majority of the Jews living in Turkey are descendants of Sephardic Jews expelled from Spain and Portugal during the end of the fifteenth century. In this study, we try to explain how Spain’s proposal of citizenship for Jews who were originally Sephardic was reported in the Turkish press and among the Turkish Jewish community. This proposal mainly appeared in the Turkish press between May and October 1931. Nevertheless, as we determine from the press, none of the Jews in Turkey wanted to become Spanish citizens. At the beginning of the 2000s, Spain began to grant the right of citizenship to Sephardic Jews on the condition that they give up their existing nationality. Eventually, in 2015, Spain and Portugal granted all Sephardic Jews the right to have dual nationality without renouncing current citizenship. Generally, we see that these topics were neglected in existing studies conducted in Turkey.

Anahtar Kelimeler

Citizenship, Dual Nationality, Portugal, Press, Sephardic Jews, Spain

İspanya ve Portekiz’in Türkiye’deki Sefarad Musevilerini Tekrar Kendi Vatandaşlığına Alma Çabaları

Öz

Türkiye’deki Musevilerin büyük çoğunluğu XV. yüzyılın sonlarında İspanya ve Portekiz’den sürgün edilmiş olan ve Sefaradlar olarak adlandırılan Musevilerin soyundan gelmektedir. Bu çalışmada Türkiye Cumhuriyeti kurulduktan sonraki süreçte İspanya’nın dünya genelindeki Sefarad kökenli Musevilere yönelik vatandaşlık teklifinin Türk basınında ve dolayısıyla Türk Musevi cemaati içerisinde nasıl yankı bulduğu izah edilmeye çalışılacaktır. Bu teklif tespit edildiği kadarıyla esas olarak 1931 yılı Mayıs ve Ekim aylarında Türk basının gündemine gelmiştir. Ancak yine basına yansıdığı üzere o dönemde Türkiye’de İspanyol vatandaşı olmak isteyen herhangi bir Musevi yoktur. Sonraki süreçte 2000’li yılların başında İspanya, mevcut vatandaşlıklarını terk etmeleri koşuluyla dünyadaki Sefaradlara vatandaşlık hakkı vermeye başlamıştır. Son olarak 2015’de İspanya ve Portekiz tüm dünyadaki Sefaradlara belli şartları sağlamak koşuluyla çifte vatandaşlık hakkı tanımışlardır. Türkiye’deki Musevilerle ilgili yapılmış olan mevcut çalışmalarda bu konuların genel itibariyle ihmal edilmiş olduğu görülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Basın, Çifte Vatandaşlık, İspanya, Portekiz, Sefarad Musevileri, Vatandaşlık

Kaynakça

• Central File: Decimal File 867.4016, Internal Affairs Of States, Social Matters., People., Turkey, Race Problems. Racial Disturbances, Their Suppression, Massacres. Pogroms., July 15, 1930 – May 1, 1936. July 15, 1930 – May 1, 1936. MS Turkey: Records of the U.S. Department of State, 1802-1949: Records of the Department of State Relating to Internal Affairs of Turkey, 1930 -1944. National Archives (United States). Archives Unbound, https://link.gale.com/apps/doc/SC51114711985/ GDSC?u=cumhurb&sid=GDSC&xid=499d933f. Accessed 7 Apr. 2020.
• Central File: Decimal File 867.9111, Internal Affairs Of States, Public Press., Newspaper., Turkey, Clippings And Items., JAN, 15 1930 – JUL. 29 1931. January 15, 1930 – July 29 1931. MS Turkey: Records of the U.S. Department of State, 1802- 1949: Records of the Department of State Relating to Internal Affairs of Turkey, 1930- 1944. National Arcihives (United States). Archives Unbound, https://link.gale.com/ apps/doc/SC511482485/GDSC?u=cumhurb&sid=GDSC&xid=ee4252c.9. Accessed 6 Apr. 2020.
• Central File: Decimal File 867.4016, İnternal Affairs Of States, Social Matters, People., Turkey, Race Problems. Racial Disturbances, Their Suppression. Massacres. Pogroms., May 10, 1945- May 5, 1949. MS Turkey: Records of the U.S. Department of State, 1802-1949: Records of the Department of State Relating to Internal Affairs of Turkey, 1945-1949. National Archives (United States). Archives Unbound, https://link. gale.com/apps/doc/SC511190131/GDSC?u=cumhurb&sid=GDSC&sid=ccc319f. Accessed 6 Apr. 2020.
• Akşam
• Cumhuriyet
• Hâkimiyet-i Milliye
• Halk Gazetesi
• İkdam
• Milliyet
• Son Posta
• Son Saat
• Şalom
• The Times
• Vakit
• Yarın
• Bali, Rıfat N: Cumhuriyet Yıllarında Türkiye Yahudileri Bir Türkleştirme Serüveni (1923-1945), 9. Baskı, İstanbul, İletişim Yayınları, 2017.
• Galante, Avram: Türkler Ve Yahudiler, 3. Baskı, İstanbul, Gözlem Gazetecilik Basın ve Yayın A.Ş., 1995.
• Güllü, Ramazan Erhan: Türkiye’de Gayrimüslimlerin Yönetimi Osmanlı’dan Cumhuriyet’e, İstanbul, Ötüken Yayınları, 2018.
• Gülşen, Reyhan: Türkiye Cumhuriyeti’nde Musevilerin Yurtiçi Ve Yurtdışına Toplu Göçleri, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul, 2020.
• Levi, Avner: Türkiye Cumhuriyeti’nde Yahudiler Hukukî ve Siyasî Durumları, Redaksiyon: Rıfat N. Bali, 3. Baskı, İstanbul, İletişim Yayınları, 2010.
• Özdemir, Ülkühan: Osmanlı Devleti’nin Son Döneminde Yahudiler Ve Hahambaşılık, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul, 2000.
• Rozen, Minna: İstanbul Yahudi Cemaati’nin Tarihi (1453-1566), Çev. Serpil Çağlayan, 2. Baskı, İstanbul, İş Bankası Yayınları, 2013.
• Şanlı, Süleyman: Culture, Migration And Memory Of Eastern Jews Of Turkey, Yeditepe University Department Of Anthropology, Yayımlanmamış Doktora Tezi, İstanbul, 2015.
• https://www.hurriyet.com.tr/dunya/ispanyadan-turkiyeye-tarihi/sukran-26093009 Son Erişim Tarihi 27 Temmuz 2020.
• http://www.salom.com.tr/haber-111986-130_binden_fazla_safarad_yahudisi_ispanyol_vatandasligina-basvurdu.html Son Erişim Tarihi 27.07.2020.
• http://www.salom.com.tr/arsiv/haber-94293-portekiz_sefarad_yahudilerinin_vatandaslik_basvurularini_kabul_etmeye_basladi.html Son Erişim Tarihi 27.07.2020.
• https://www.milliyet.com.tr/gundem/150-sefarad-yahudisi-portekiz-uyrugunagecti-2078701 Son Erişim Tarihi 27.07.2020.
• http://www.salom.com.tr/arsiv/haber-100820-portekiz_seferad_basvurularin_sadece_yuzde_8ini_onayladi.html Son Erişim Tarihi 27.07.2020.
• http://www.salom.com.tr/arsiv/haber-102949-portekiz_sefaradlara_vatandaslik_kanunun_kapsamini_genisletti.html Son Erişim Tarihi 27.07.2020.
• http://www.salom.com.tr/haber-114645-portekizde_yasamadan_vatandaslik_hakki_kanunu_değisebilir.html Son Erişim Tarihi 27.07.2020.