Yassıada’da Örtülü Ödenek Davası: Basın ve Resmî Kurumlara Yapılan Harcamalar

Yıl 2021, Sayı: 40, 251 - 278, 30.12.2021

Yunus Özdurğun Bekir Koçlar

Öz

Çalışmada 27 Mayıs askeri darbesinden sonra kurulan Yassıada mahkemesinde görülen mali yolsuzluk davalarından biri olan Örtülü Ödenek Davası’nın basın ve resmî kuruluşlarla ilgili olan kısmı ele alınmıştır. Mahiyeti itibarıyla devlet menfaatleri uyarınca kullanılması gereken örtülü ödenek Başbakanın inisiyatifindeydi ve bu ödenek kapsamında yapılan harcama bilgileri makbuzlarıyla beraber imha edilmeliydi. Ancak anlaşılan o ki makbuzlar Demokrat Parti iktidarda olduğu süre boyunca saklanmış ve imha edilmemiştir. 27 Mayıs’tan sonraysa söz konusu makbuzlar Yüksek Adalet Divanı tarafından incelemeye alınmış, böylelikle Örtülü Ödenek Davası ortaya çıkmıştır. Davanın odak noktası örtülü ödeneğin usulsüz kullanımına yönelik olup sanıklar ise dönemin Başbakanı Adnan Menderes ve Başbakanlık Özel Kalem Müdürü Ahmet Salih Korur’dur. Davanın tümünü tek bir çalışma çatısı altında ele almak oldukça zor olacağından basın ve bazı devlet kurumlarına yapılan harcamalar konu edilmiştir. Mahkemede her ne kadar önemli iddialar öne sürülüp deliller ortaya konulsa da çalışma sonunda sanıkların bu iddialar karşısında sundukları argümanların dikkate alınmadığı görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Örtülü Ödenek, Yassıada Mahkemeleri, Usulsüz Harcama, Adnan Menderes, Basın ve Resmî Kurumlar

Destekleyen Kurum

Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri Koordinasyon Birimi

Proje Numarası

SDK-2018-7180

Disguised Allowance Case in Yassıada: The Expenditures on Press and Official Institutions

Öz

This paper discusses the part of the Disguised Allowance case, which is related to the press and official institutions. The Disguised Allowance case is one of the financial corruption cases brought before the Yassıada court after the May 27 military coup. The Disguised Allowance was the Prime Minister’s initiative, which was to be spent in the interest of the state, and the expenditure information generated under this allowance had to be destroyed together with the receipts. However, the receipts were retained and not destroyed when the Democratic Party was in power. Hence, after May 27, the Supreme Court of Justice examined the receipts, which resulted in the Disguised Allowance case. The purpose of the lawsuit was the misuse of disguised allowance. The defendants in the case are Adnan Menderes, the then Prime Minister, and Ahmet Salih Korur, the Chief of the Premiership Private Secretary. Consequently, since it would be tough to deal with the whole case under a single framework, in this study the expenditures on the press and some government institutions are discussed. Although the essential allegations were presented in court with evidence, it was observed that the defendants responded to these allegations with various arguments, but they were not taken into account.

Anahtar Kelimeler

Disguised Allowance, Yassıada Courts, Illegal Expenditures, Adnan Menderes, Press and Official Institutions

Proje Numarası

SDK-2018-7180

Kaynakça

• Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivleri Başkanlığı Cumhuriyet Arşivi (BCA)
• Resmî Gazete, Sayı: 25326, 10 Aralık 2003
• Dünya
• Tercüman
• Cumhuriyet
• Akşam
• Arcayürek, Cüneyt: Bir İktidar Bir İhtilal 1955-1960, Ankara, Bilgi Yayınevi, 1985. Ayverdi, İlhan: Misalli Büyük Türkçe Sözlük, İstanbul, 2010.
• Bozdağ, İsmet: Darağacında Bir Başbakan Menderes Menderes, İstanbul, Truva Yayınları, 2007. Ciner, Şahin: Mesture, İstanbul, Asi Kitap, 2018.
• Cerrahoğlu, Piraye Bigat: Demokrat Parti Masalı, İstanbul, Milliyet Yayınları, 1996.
• Çoruk, Ali Şükrü: “İttihat ve Terakki Tarafından Birinci Dünya Savaşı Sırasında Basın ve Edebiyat Dünyasına Yapılan Örtülü Ödenek Harcamaları”, İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı Dergisi, C 58, S 1, 2018, 75-97.
• İleri, Rasih Nuri: 27 Mayıs Menderes’in Dramı, İstanbul, Yalçın Yayınları, 1986. İleri, Rasih Nuri: Örtülü Ödenek (27 Mayıs Menderes’in Dramı), İstanbul, Scala Yayıncılık, 1996.
• Kısakürek, Necip Fazıl: Benim Gözümde Menderes, İstanbul, Büyük Doğu Yayınları, 2002.
• Karaca, Alaattin: Mektuplarla ve Belgelerle Necip Fazıl Adnan Menderes İlişkisi, Ankara, İstanbul, Lotus Yayınevi, 2009.
• Nadi, Nadir: “Her Şeyin Yeri ve Sırası Var”, Cumhuriyet, 9 Ekim 1960.
• Özdenören, Rasim: “Necip Fazıl Kısakürek”, Modern Türkiye’de Siyasal Düşünce, ed. Tanıl Bora ve Murat Gültekingil, C 6, İstanbul, İletişim Yayınları, 2005, s.136-156.
• Özkan, Tuncay: Parsadan Hikâyesi: Cumhuriyet Tarihindeki Örtülü Ödenek Yolsuzlukları, İstanbul, Ad Yayıncılık, 1996.
• Öymen, Altan: Öfkeli Yıllar, İstanbul, Doğan Yayıncılık, 2010.
• Turgut, Hulûsi: Türkeş’in Anıları Şahinlerin Dansı, İstanbul, ABC Yayınları, 1995.
• Uran, Hilmi: Meşrutiyet, Tek Parti, Çok Parti Hatıralarım (1908-1950), haz. Cem Çobanlı ve Pınar Güven, İstanbul, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, 2007.
• Yavuzalp, Ercüment: Menderes’le Anılar, İstanbul, Bilgi Yayınevi, 1991.
• Yassıada Zabıtları 1: Örtülü Ödenek Davası, haz. Emine Gürsoy Naskali, İstanbul, Kitabevi Yayınları, 2005.