MONDROS MÜTAREKESİ DÖNEMİNDE SANSÜR

Yıl 2011, Sayı: 19-20, 29 - 55, 11.10.2012

Ender Korkmaz

Öz

Birinci Dünya Savaşı’ndan sonra İtilaf Devletleri ve Osmanlı İmparatorluğu arasında imzalanan Mondros Ateşkesi, Türkiye’de, eşine az rastlanır bir otorite kaosuna neden olmuştur. İtilaf Devletleri, Osmanlı İmparatorluğu ve Türk Milliyetçileri arasında yaşanan bu otorite mücadelesi iletişim alanlarını da etkilemiştir. Dönemin güçleri için iletişim; propaganda, karşı propaganda, güvenlik ve istihbarat anlamına geliyordu. İletişimi kontrol altına almanın yegane yolu haberleşme, basın, yayın ve sanat üzerinde işletilen sansür mekanizmasıydı. Dönem içinde kişisel haberleşme mahremiyeti, basın ve sanat özgürlüğü ikincil önemde görülmüştür. Bu çalışmada, dönem içinde uygulanan sansürün işlevi ve etik sınırları sorgulanmaktadır

Anahtar Kelimeler

Mondros Mütarekesi, Sansür, Haberleşme, Osmanlı İmparatorluğu

Kaynakça

• Akşin, Sina. Đstanbul Hükümetleri ve Milli Mücadele Cilt:1, Đstanbul, Türkiye Đş Bankası Yay., 1998.
• Arslan, Ali. Đstanbul’dan Çıkış Milli Mücadeleye Giriş, Đstanbul, Paraf Yay., 2010.
• Đstiklal Harbimizde PTT, Ankara, PTT Genel Müdürlüğü, 2009.
• Avşar, B. Zakir ve Demir, Vedat. Düzenleme ve Uygulamalarda Medyada Denetim, Đstanbul, Piramit Yay., 2005.
• Demirel, Fatmagül. Abdülhamid Döneminde Sansür, Đstanbul, Bağlam Yay., 2007.
• Gökalp, Ziya. Türkleşmek, Đslamlaşmak, Muasırlaşmak, Ankara, Kültür Bak. Yay., 1976.
• Güllü, Ramazan Erhan. Antep Ermenileri, Đstanbul, IQ Yay., 2010.
• Güz, Nurettin. Türkiye’de Basın ve Đktidar Đlişkileri 1920-1927, Ankara, Gazi Üniversitesi Yayınları, 1991.
• Đnuğur, M. Nuri. Basın ve Yayın Tarihi, Đstanbul, Çağlayan Yay., 1982.
• Karay, Refik Halid. Minel Bab Đlel Mihrab, Đstanbul, Đnkılap Yay., 2009.
• Koloğlu, Orhan. 1908 Basın Patlaması, Đstanbul, Bas-Haş Yayınları, 2005.
• Milli Mücadele Tarihi, Cilt:1, Ankara, Atatürk Araştırma Merkezi Yay., 2005.
• Oskay, Ünsal. Kitle Haberleşme Teorilerine Giriş, Đstanbul, Der Yay., 1996.
• Pekman, Yavuz. Çağdaş Tiyatromuzda Geleneksellik, Đstanbul, Mitos-Boyut Yay., 2002.
• Rousseau, Jan Jacques. Toplum Sözleşmesi, Đstanbul, Devin Yayınları, 2004.
• TBMM Zabıt Cerideleri, I. Dönem, Cilt:1, Ankara, TBMM Basımevi. Us, Asım. Gördüklerim, Duyduklarım, Duygularım: Meşrutiyet Ve Cumhuriyet Devirlerine Ait Hatıralar Ve Tetkikler, Đstanbul, Vakit Matbaası, 1964.
• Yalman, A. Emin. Gördüklerim Geçirdiklerim Cilt:2, Đstanbul, Đstanbul Yenilik Basımevi, 1970.
• Zürcher, Erik Jan. Modernleşen Türkiye’nin Tarihi, Đstanbul, Đletişim Yayınları, 2008.
• DH.ĐUM. (Dahiliye Đdareyi Umumiye, tarih ve numaraları dipnotlarda belirtilmiştir.)
• DH.ĐUM.EK. (Dahiliye Đdareyi Umumiye Ek Evrağı, tarih ve numaraları dipnotlarda belirtilmiştir.)
• DH.KMS. (Dahiliye Kalemi Mahsusa, tarih ve numaraları dipnotlarda belirtilmiştir.)
• DH.EUM.AYŞ (Dahiliye Emniyeti Umumiye Asayiş, tarih ve numaraları dipnotlarda belirtilmiştir.)
• DH.EUM.6ŞB. (Dahiliye Emniyeti Umumiye Altıncı Şube, tarih ve numaraları dipnotlarda belirtilmiştir.)