Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlarının Cenaze Merasimleri

Yıl 2012, Cilt: 11 Sayı: 22, 23 - 61, 11.11.2014

Alev Özbil

Öz

29 Ekim 1923 senesinde kurulan Türkiye Cumhuriyeti’nin kuruluşundan günümüze kadar on bir Cumhurbaşkanı görev yapmıştır. Bugüne kadar yedi cumhurbaşkanı vefat etmiştir. Mustafa Kemal Atatürk’ün vefat ettiği 1938 yılında cumhurbaşkanlarına yapılacak cenaze merasimlerinin esasları henüz belirlenmemiştir. Bu nedenle Atatürk’ün cenaze merasimi, İçişleri Bakanlığı’nın genelgeleri doğrultusunda hazırlanmıştır. Düzenlenen diğer cenaze merasimleri ise 1956 tarihinde Askeri Merasim ve Protokol Talimatnamesi doğrultusunda hazırlanmıştır. 26 Haziran 2006 Tarihinde Bakanlar Kurulu, Devlet Cenaze Törenleri Yönetmeliği ile Devlet Cenaze Törenlerinin usul ve esaslarını yeniden belirlemiştir. 8 Temmuz 2013’te alınan bir kararla 26 Haziran 2006 Tarihli Devlet Cenaze Törenleri Yönetmeliği’nin 4. ve 5. maddelerinde değişiklikler yapılmıştır. Devletin belirlediği esaslar çerçevesinde yapılan cenaze törenleri devlet erkânının ve halkın katılımları ile gerçekleşirken, uygulamalarda bazı benzer ve farklı yönlerin olduğu görülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Cumhurbaşkanı, Cenaze Merasimi, Mustafa Kemal Atatürk, İs

Kaynakça

• Arşiv Kaynakları
• BCA, 16 Kasım 1938, 490.01, 4.19.44.
• BCA, 15 Kasım 1938, 490.01, 4.19.43.
• BCA,15 Kasım 1938, 490.01, 4.19.15.3.
• BCA, 28 Kasım 1938, 030.18. 01.02, 85.99.10.
• BCA, 00. 00. 1942, 030.10.00.00, 1.8.14.1.
• BCA, 19 Mart 1957, 030.01,00.00, 83.524.1.2.
• BCA,14 Eylül 1966,30.18.1.2,199.63.17
• BCA, 15 Eylül 1966, 30.18.1.2, 199.63.18.
• BCA, 27 Aralık 1973, 030.18.01.02, 309.102.16.
• BCA, 030.18.01.02, 199.63.18
• Süreli Yayınlar
• Akşam
• Cumhuriyet
• Hürriyet
• Kurun
• Milliyet
• Tan
• T.C. Resmi Gazete
• Tercüman
• Ulus
• Akbal, Oktay: “Bir Aydın İnsan: Fahri Korutürk”, Cumhuriyet, 18 Ekim 1987.
• Alankuş, Muzaffer: “Cemal Gürsel”, Cumhuriyet, 15 Eylül 1966.
• Alpdağ, Özden : “Başımız Sağolsun”, Ulus, 24 Ağustos 1986.
• Aşık, Melih: “Korutürk”, Milliyet, 14 Ekim 1987.
• Barlas, Mehmet: “Büyük Bir Türk’ü Kaybettik”, Cumhuriyet, 27 Aralık 1973.
• ______“Cevdet Sunay”, Milliyet, 24 Mayıs 1982.
• ______“Yaşamak Ciddi Bir İştir”, Milliyet, , 23 Ağustos 1986.
• Boran, Tunç: “Atatürk’ün Cenaze Töreni: Yas ve Metanet”, Ankara Üniversitesi Türk İnkılâp Tarihi Enstitüsü Atatürk Yolu Dergisi, Ankara, 2011, Sayı: 47.
• Celâl Bayar Vakfı Müdürü Erdoğan Temel’den 2 Kasım 2004’te alınan bilgi.
• Daver, Abidin: “Tabutun Önünde Dünyanın Eğildiği Büyük Adam”, Cumhuriyet, 22 Kasım 1938.
• Develioğlu, Ferit: Osmanlıca-Türkçe Ansiklopedik Lugat, Ankara, Aydın Kitabevi, 1990.
• “Devlet Mezarlığı Hakkında Kanun”, T.C. Resmi Gazete, 10 Kasım 1981, Sayı: 17510, Tertip: 5, Cilt: 21.
• Felek, Burhan: “Gıpta Edilen Yegâne Ölü”, Tan, 20 Kasım 1938.
• Gülekli, Nurettin Can: Anıtkabir Rehberi, Ankara, Kültür Bakanlığı Yayını, 1993.
• Güler, Ali: Bir Vedanın Ardından, Ankara, Atatürk Araştırma Merkezi, 2009.
• Kışlalı, Ahmet Taner: “Özal’ı Anlamak”, Cumhuriyet, 21 Nisan 1993.
• Nadi, Nadir: “İnönü Üstüne”, Cumhuriyet, 27 Aralık 1973.
• Öymen, Altan: “İsmet Paşa’yı Uğurlarken”, Cumhuriyet, 29 Aralık 1973.
• ______Korutürk’ü Uğurlarken, Milliyet, 16 Ekim 1987.
• ______“ Onu Arayacağız”, Milliyet, 18 Nisan 1993.
• Pazarcı, Emin: “Cenazeden Notlar”, Tercüman, 22 Nisan 1993.
• Reisoğlu, Safa: “Fahri Korutürk”, Milliyet, 16 Ekim 1987.
• Safa, Peyami: “Atatürk ve Ankara”, Cumhuriyet, 22 Kasım 1938.
• Songar, Ayhan: “Fahri Korutürk’ü Kaybettik”, Tercüman, 18 Ekim 1987.
• Şehsuvaroğlu, Bedi: Atatürk’ün Sağlık Hayatı, İstanbul, Hür Yayın,1981.
• Sertel, Sabiha Zekeriya: “Ne Bahtiyar Ölü”, Tan, 20 Kasım 1938.
• Tamer, Rauf: “Sözün Kısası”, Tercüman, 24 Mayıs 1982.
• ______“Harbe Gider Gibiydin Paşam”, Tercüman, 30 Aralık 1973.
• ______“Korutürk”, Tercüman, 17 Ekim, 1987.
• Ulagay, Osman: “Celal Bayar’ın Önemi”, Cumhuriyet, 25 Ağustos 1986.
• Uzun, Hakan: “Liderine Ağlayan Bir Ulus: Atatürk’ün Ankara’daki Cenaze Töreni”, Ankara Üniversitesi Türk İnkılâp Tarihi Enstitüsü Atatürk Yolu Dergisi, Sayı: 43, Ankara 2009.
• http://www.tccb.gov.tr/sayfa/cumhurbaskanlarimiz/ (30 04 2013)