Penalty Clause on Labour Contract

Yıl 2013, Cilt: 1 Sayı: 1, 17 - 40, 01.01.2013

Cevdet İlhan Günay

Öz

Arts. 179-182 of Turkish Obligation Code nr.6098, which regulates the penal clause, are applied to labour contracts as well. Apart from that, the regulation regarding to the contract of service in the art.420 of Turkish Obligation Code, which states that “the penal clause issued against the worker shall be null and void”, is consistent with the precedent of Turkish Supreme Court of Justice. According to the related articles, the parties of labour contract are free with respect to determine the amount of the penalty. Accordingly, it is possible to determine a penalty clause that comprise of wage or its multiples for the remaining duration of the fixed term contract. This kind of penalty clause is different from the request of wage for the remaining duration of the contract, which can be drafted according to art.408 of Turkish Obligation Code. As a matter of fact, if the will of the parties are towards drafting a special penalty clause, then the will should be valued and the solution should be found according to the regulations regarding to penalty clause. It should be possible for the judge to reduce the extreme penalty clause, even when there is
no plea.

Anahtar Kelimeler

Turkish Obligation Code, penalty clause, contract of service, the parties of labour contract, Turkish Supreme Court of Justice

İş Sözleşmesinde Ceza Koşulu

Öz

Türk Borçlar Kanununun ceza koşuluna ilişkin 179-182. maddeleri iş sözleşmesine de uygulanır. Bunun dışında, TBK.m.420.’de hizmet sözleşmesine sadece işçi aleyhine konulan ceza koşulunun geçersiz olacağı yolundaki düzenleme, Yargıtay’ın yerleşik kararlarına uygun bulunmaktadır. İş sözleşmesinde taraflar cezanın miktarını seçmekte serbesttirler. Buna göre belirli süreli iş sözleşmesinin kalan süresine ait ücretlerinin ya da bunun katlarının ödenmesi gerektiği yönünde ceza miktarı belirlenmesi mümkündür. Böyle bir ceza koşulu Türk Borçlar Kanunun 408. maddesine göre talep konusu yapılabilecek olan, sözleşmenin kalan süresine ait ücret isteğinden farklıdır. Gerçekten tarafların iradesi özel biçimde ceza koşulu düzenlemesi yönünde ortaya çıkmış olmakla birlikte, iradeye değer verilmeli ve ceza koşuluna ilişkin hükümlerine göre çözüme gidilmelidir. Aşırı ceza koşulu hâkim tarafından talep olmasa da kendiliğinden indirilmelidir.

Anahtar Kelimeler

Borçlar Kanunu, ceza şartı, hizmet Sözleşmesi, iş sözleşmesinin tarafları, Yargıtay

Kaynakça

• Arsebük, Esat, Türk Kanunları Bakımından Borçlar Hukukunun Umumi Esasları, I, Kaynaklar, Ankara 1937.
• Arslanlı H.: Ticari Bey, B.3, İstanbul 1953.
• Eren,Fikret: Borçlar Hukuku, Genel Hükümler, B.13, Ankara, 2012.
• Feyzioğlu, Feyzi Necmeddin, Borçlar Hukuku Genel Hükümler, C.II, B.2, İstanbul 1977, s.389.
• Funk, Fritz, Borçlar Kanunu Şerhi I, Umumi Hükümler (Çev.Veldet, Hıfzı-Selek, Cemal Hakkı), İstanbul, 1938.
• Günay, Cevdet İlhan: Cezai Şart(BK m.158-161), Ankara, 2002
• Kılıçoğlu, Ahmet M.: Borçlar Hukuku, Genel Hükümler, B.16, Ankara, 2012.
• Kocaoğlu, Mehmet: Sosyal Politika, Ankara, 1997.
• Kunter, N.: Ödendikten Sonra da Azaltılabilmeleri Bakımından Fahiş Cezai Şartlar, Ad.Der. 1940.
• Oğuzman, M.Kemal-Öz, M.Turgut, Borçlar Hukuku Genel Hükümler, B.3, İstanbul-2000.
• Oser,H. / Schönenberger,W.: İsviçre Borçlar Hukuku Şerhi (Çev. Ayiter, Ferid),Adalet Bakanlığı Neşriyatı, Ankara, 1950.
• Saymen, F.H.-Elbir: H.K.: Türk Borçlar Hukuku, I/2, İstanbul 1958.
• Seeliger, Leo:Das richterliche Ermassigungsrecht nach § 343 BGB,Braunschwig 1905.
• Tekinay,Selahattin Sulhi/Akman, Sermet/Burcuoğlu, Haluk/Altop Atilla: Tekinay Borçlar Hukuku Genel Hükümler Yeniden Gözden Geçirilmiş 7.Bası, İstanbul 1993.
• Tunçomağ, Kenan:Türk Hukukunda Cezai Şart, İstanbul, 1963.
• Any.Mah. 17.10.1972,16-49, Any.MKD, C. 10.