THE ROLE OF CORPORATE COMMUNICATION IN PREVENTING THE DEMAND FOR DRUGS

Yıl 2025, Cilt: 3 Sayı: 11, 74 - 94, 29.01.2025

İbrahim H. Seydioğulları

Öz

Drug addiction causes psychological and social problems in individuals. In this respect, it leads to the use of significant public resources in the health sector. On the other hand, families of addicted individuals may be subjected to social exclusion and experience serious security problems. The fact that various crimes are committed due to substance addiction and that addicts are an important element of the drug trade affects the whole society. In this respect, there is a need to spend large amounts of money on security and combating drug dealing. The whole society is a potential target for drug-related crimes, even if they do not use drugs. In this context, one of the ways to reach members of society and limit substance abuse is to prevent demand through institutional communication.
In Turkey, demand prevention efforts in tobacco, alcohol, drugs and behavioral addictions are carried out through 5-year strategy documents. In this study, a qualitative research method will be used to discuss whether the existing targets and indicators within the scope of preventing the demand for drugs are reflected in limiting substance addiction.
It is important to ensure the sustainability and reproduction of institutional communication activities for demand prevention in all titles of the task of combating drugs assigned to public institutions by the Constitution. In the article, the ideal corporate communication activities that should be implemented to prevent the demand for drugs are emphasized. Our recommendations include keeping and classifying the target audience as broad as possible, preparing prevention programs according to the target audience profile, conducting studies from a scientific perspective, making continuous use of field research and supporting the implementation method to be established with legislation.

Anahtar Kelimeler

Substance addiction, Preventing demand for drugs, Public institutions, Corporate Communication

UYUŞTURUCUYA OLAN TALEBİN ÖNLENMESİNDE KURUMSAL İLETİŞİMİN ROLÜ

Öz

Uyuşturucu bağımlılığı, bireylerde psikolojik ve sosyal sorunlara neden olur ve bu durum, önemli miktarda kamu kaynağının sağlık sektöründe kullanılmasını gerektirir. Diğer taraftan, bağımlı bireye mensup aileler toplumsal dışlanmaya maruz kalabilir, ciddi güvenlik sorunları yaşayabilirler. Madde bağımlılığı nedeniyle farklı suçların işlenmesi ve bağımlıların uyuşturucu ticaretinin önemli bir unsuru olması tüm toplumu etkiler. Bu bakımdan da yine fazla miktardaki harcamanın, güvenlik ve uyuşturucu ticaretiyle mücadele alanında yapılmasına ihtiyaç duyulur. Madde kullanmasa da uyuşturucuyla ilişkili suçlarda tüm toplum hedef potansiyeli taşır. Bu bağlamda toplum fertlerine ulaşılmasının ve madde bağımlılığının sınırlanmasının yollarından biri, kurumsal iletişim yöntemiyle talebin önlenmesinden geçer.
Türkiye’de tütün, alkol, uyuşturucu ve davranışsal bağımlılıklarda, talebin önlenmesine dönük çalışmalar 5 yıllık strateji belgeleriyle yürütülmektedir. Bu çalışmada, uyuşturucuya olan talebin önlenmesi kapsamında var olan hedef ve göstergelerin madde bağımlılığının sınırlandırılmasına yansıyıp yansımadığı, nitel bir araştırma yöntemiyle tartışılacaktır.
Anayasa ile kamu kurumlarına verilmiş olan uyuşturucuyla mücadele görevinin tüm başlıklarında, talep önlemeye dönük kurumsal iletişim çalışmalarının sürdürülebilirliğin sağlanması ve yeniden üretilmesi önemlidir. Makalede, uyuşturucuya olan talebin önlenmesinde uygulanması gereken ideal kurumsal iletişim faaliyetleri vurgulanmaya çalışılmıştır. Hedef kitlenin olabildiğince geniş tutulması ve sınıflandırılması, hedef kitle profiline göre önleme programlarının hazırlanması, çalışmaların bilimsel bakış açısıyla yapılması, alan araştırmalarından sürekli olarak yararlanılması ve oluşturulacak uygulama metodunun mevzuatla desteklenmesi önerilerimiz arasındadır.

Anahtar Kelimeler

Madde bağımlılığı, Uyuşturucuya olan talebi önleme, Kamu kurumları, Kurumsal iletişim

Kaynakça

• Akıncı-Vural, Z. B. & Bat, M. (2010). Yeni bir iletişim ortamı olarak sosyal medya: Ege Üniversitesi İletişim Fakültesi’ne yönelik bir araştırma. Journal of Yasar University, 20(5), 3348-3382.
• Akıncı-Vural, Z. B. & Bat, M. (2015). Teoriden pratiğe kurumsal iletişim. İletişim Yayınları.
• Aktan, O., Yılmaz, M. & Yılmaz, M. (2018). Ortaokullarda uygulanan bağımlılıkla mücadele programının etkinliğinin değerlendirilmesine yönelik yönetici, öğretmen ve veli görüşleri. Addicta: The Turkish Journal on Addictions, 5: 637−664.
• Argenti, P. A. (2009). Corporate communication. McGraw Hill.
• Aydın, A. H. & Taş, İ. E. (2013). Kamu yönetiminde halkla ilişkiler. Seçkin Yayınları.
• Balmer, J. M. T. & Gray E. R. (1998). Managing corporote image and corporate reputation. Long Range Planning. 31(5), 695-702.
• Biber, A. (2007). Halkla ilişkilerde temel kavramlar. Nobel Yayınları.
• Bir, Ç. S., Geysi, N. & Cornelissen, J. (2019). “Kurumsal iletişimin tanımlanması”. Kurumsal İletişim (Ç. S. Bir ve İ. K. Suher, Ed.). 25-41. The Kitap Yayınları.
• Bulut, T. & Yeşilkayalı, E. (2020). Çocuk ve gençlerde madde bağımlılığına yönelik programların incelenmesi. Sebahattin Zaim Üniversitesi Sosyal Çalışma Dergisi, 4(1), 27-32.
• Can, B., Mahitapoğlu, H., Yaman, V. & Kırbaşoğlu, Z. (2015). Türkiye’de gençlik ve uyuşturucu madde sorunu. SEKAM Yayınları.
• Coşkunol, H. (2019). Gençlik ve Madde Kullanımı. Sağlık Düşüncesi ve Tıp Kültürü Dergisi, Güz, 52, 68-73.
• Cüceler, S., Yılmaz, M. & Türkleş, S. (2022). Madde bağımlısı bireylerin yaşadığı psikososyal sorunlar, uygulanan kanıt temelli müdahaleler ve hemşireliğin rolü. Bağımlılık Dergisi, 23(1), 105-110.
• Derin, M. & Tapan, M. G. (2017). Madde bağımlılığı ve sosyal dışlanma. Tıbbi Sosyal Hizmet Dergisi, 10, 26-36. Eraslan, L. (2018). Sosyal medya ve algı yönetimi. 1. Baskı. Anı Yayıncılık.
• Gerbner, G. (1967). “Mass media and human communication theory”. Human Communication Theory (E. Frank, Ed.). 40-60. Holt, Rinehart and Winston, Inc.
• Görgülü, T. (2019). Madde kullanım risk faktörleri ve madde kullanım davranışının sonuçları: madde kullanıcılarının deneyimlerine ilişkin nitel bir çalışma. Addicta: The Turkish Journal on Addictions, 6, 511–538.
• Güçdemir, Y. (2012). Sanal ortamda iletişim. Derin Yayınları.
• Gürgen, H. (1997). Örgütlerde iletişim kalitesi. Der Yayınları.
• Hooghiemstra, R. (2000). Corporate communication and impression management-new perspectives why companies engage in corporate social reporting. Journal of Business Ethics, 27(1-2), 55-68.
• Işık, M. (2013). Türkiye’de madde kullanımı ve bağımlılığı ile mücadele politikasının stratejik iletişim yaklaşımı çerçevesinde değerlendirilmesi. Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Gazetecilik Ana Bilim Dalı Genel Gazetecilik Bilim Dalı.
• Kazancı, M. (2016). Kamuda ve özel kuruluşlarda halkla ilişkiler. Turhan Kitabevi.
• Kennet, J., Matthews, S. & Snoek, A. (2013). Pleasure and addiction. Frontiers in Psychiatry Hypothesis And Theory Article, 4, 1-10.
• Kırık, A.M. (2017). Yeni medya aracılığıyla değişen iletişim süreci: sosyal paylaşım ağlarında gençlerin konumu. Gümüşhane Üniversitesi İletişim Fakültesi Elektronik Dergisi, 5(1), 230-261.
• Koçyiğit, M. (2018). Etkili iletişim ve duygusal zekâ. Eğitim Yayınevi.
• Koçyiğit, A. (2022). Kamusal iletişim sürecinde sosyal medya kullanımı: İletişim Başkanlığı Twitter hesabı üzerinde bir inceleme. Kastamonu İletişim Araştırmaları Dergisi, 8, 56-77.
• Oktay, M. (1996). Halkla ilişkiler mesleğinin iletişim yöntem ve araçları. Der Yayınları.
• Ozan, M. S. (2019). Kurumsal iletişim yöntemi ve halkla ilişkiler. International Social Sciences Studies Journal, 5(30), 743-748.
• Ögel K. (2005). Madde kullanım bozuklukları epidemiyolojisi. Türkiye Klinikleri, 1(47), 61-64.
• Ögel, K. (2015). Bağımlılığı anlamak gerek. Bağımlı aileleri için rehber kitap. Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• Peltekoğlu, F. (2012). Halkla ilişkiler nedir?. Beta Yayıncılık.
• Seydioğulları, İ. H. (2022). Kamusal hizmetlerin etkinliğini artırmada kurumsal iletişimin stratejik önemi: Emniyet Genel Müdürlüğü narkotik suçlarla mücadele birimleri. Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi Lisanüstü Eğitim Enstitüsü Halkla İlişkiler ve Tanıtım Ana Bilim Dalı Halkla İlişkiler ve Tanıtım Bilim Dalı.
• Seydioğulları, İ. H. (2024). Uyuşturucu ticaretinden sağlanan kara paranın aklanması suçunda ispat yükümlülüğü. Türkiye Barolar Birliği Dergisi, Eylül-Ekim 174, 39-81.
• Smith, C. D. (1980). Paragons, pariahs and pirates: a spectrum-based theory of enterprise. Crime & Delinquency, 26(3), 358-386.
• Solmaz, B. (2011). Kurumsal iletişim yönetimi. Tablet Kitabevi.
• Şencan, F. (2022). Kent/li/leşme sürecinde bağımlılık sarmalı. UTOPIA ve RumeliYA Yayınları.
• Tatham, S. (2010). Understanding stratejic communication: towards a definition. Centre of Excellence Defence Against Terrorism, 17-27.
• Tekin, D. & Yavuz, M., M. (2018). “Bağımlılıkla mücadelede kamu politikaları: teorik yaklaşımlar ve uluslararası başarılı örnekler”. Bağımlılıkla Mücadele. (H. Ateş ve A. Koçak Ed.), 113-126. Nobel Yayınları.
• T.C. Sağlık Bakanlığı, (2019). Bağımlılık ile mücadele stratejik iletişim belgesi. Sağlığın Geliştirilmesi Genel Müdürlüğü Yayınları.
• Tortop, N. (2009). Halkla ilişkiler. Nobel Yayınları.
• Türk Ceza Kanunu. Kanun Numarası: 5237, Kabul Tarihi: 26.09.2004 RG: 12.10.2004/25611.
• Ummanel, A, Koran, N., Görkem, A. & Bengisoy, A. (2020). Yaşam becerileri. İstanbul Üniversitesi Açık ve Uzaktan Eğitim Fakültesi Yayınları.
• Usluata, A. (1994). İletişim. İletişim Yayınları.
• Uzbay, T. (2018). Hazdan bağımlılığa. Destek Yayınları.
• Üçüncü, T. & Dikici, E. (2022). Madde bağımlılığıyla mücadelede okul sosyal hizmetinin önemi. İksad Yayınevi. Van Riel, C. B. M. (1995). Principles of corporate-communication. Prentice Hall.
• Varol, M. (1996). Halkla ilişkiler açısından örgüt sosyolojisine giriş. A.Ü. İletişim Fakültesi Yayınları.
• Virilio, P. (2003). Enformasyon bombası. (K. Şahin, Çev.). Metis Yayınları.
• Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2008). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Seçkin Yayıncılık.
• Yılmaz, K., Şahbaz, O., Demirciler, V. O., Alıç, U. & Koca, M. (2020). Türkiye’de öğrenci devamsızlığı ile ilgili nitel bir araştırma. MANAS Sosyal Araştırmalar Dergisi, 9(3), 1440-1460.
• Yılmaz, A. R. & Cornelissen, J. (2019). “Değişen medya ortamında kurumsal iletişim”. Kurumsal İletişim. (Ç. S. Bir ve İ. K. Suher Ed.). 65-91. The Kitap Yayınları.
• İNTERNET KAYNAKLARI
• Anadolu Ajansı. (2024). Türkiye’de Geçen Yıl Evlenme ve Boşanmalar Azaldı. https://www.aa.com.tr/tr/gundem/turkiyede-gecen-yil-evlenme-ve-bosanmalar-azaldi/3144554# Erişim Tarihi: 20 Kasım 2024.
• Arıkan, Z. (2012). “Alkol kullanım bozukluğu”. Madde Bağımlılığı Tanı ve Tedavi Kılavuzu El Kitabı. (Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü, Ed.). 105-124. Pozitif Matbaa. https://khgmsaglikhizmetleridb.saglik.gov.tr/TR,44319/madde-bagimliligi-tani-ve-tedavi-kilavuzu-el-kitabi.html Erişim Tarihi: 3 Kasım 2024.
• BMYK. (t.y.). Bağımlılıkla mücadele kurullarının çalışma usul ve esasları. https://bmyk.gov.tr/TR-68305/bagimlilikla-mucadele-kurullarinin-calisma-usul-ve-esaslari.html Erişim Tarihi: 13 Kasım 2024.
• BMYK. (2024). 2024-2028 Uyuşturucuyla Mücadele Ulusal Strateji Belgesi ve Eylem Planı. https://dosyamerkez.saglik.gov.tr/Eklenti/49633/0/2024-2028-uyusturucu-ile-mucadele-ulusal-strateji-belgesi-ve-eylem-planipdf.pdf?_tag1=EC336FBA8771FFCD2A918171D64B9BFF8155888A Erişim Tarihi: 14 Kasım 2024.
• EUDA. (t.y.). General population survey. https://www.euda.europa.eu/topics/general-population-surveys_en Erişim Tarihi: 29 Ekim 2024.
• EUDA. (2024). EMCDDA launches 2024 European web survey on drugs. https://www.euda.europa.eu/news/2024/emcdda-launches-2024-european-web-survey-drugs-assess-patterns-drug-use-over-30-countries_en Erişim Tarihi: 11 Ekim 2024.
• Evrensel. (2022). “MEB istatistikleri”. https://www.evrensel.net/yazi/91606/meb-istatistikleri-3-milyon-339-bin-309-cocuk-okulda-yok Erişim Tarihi: 2 Kasım 2024.
• Göç İdaresi Başkanlığı. (2024). Güncel veriler. İçişleri Bakanlığı, Göç İdaresi Başkanlığı. https://www.goc.gov.tr/guncel-veriler Erişim Tarihi: 6 Kasım 2024.
• Narkotik Suçlarla Mücadele Başkanlığı. (t.y). Ulusal Yayınlar. NARKOLOG Analiz Raporları ve Türkiye Uyuşturucu Raporları. Emniyet Genel Müdürlüğü, NSB Yayınları. https://www.narkotik.pol.tr/ulusalyayinlar Erişim Tarihi: 29 Eylül 2024.
• Narkotik Suçlarla Mücadele Başkanlığı. (2010). Türkiye uyuşturucu raporu. EGM, NSB Yayınları.https://www.narkotik.pol.tr/kurumlar/narkotik.pol.tr/Arsiv/TUBIM/Documents/TURKIYE%20UYUSTURUCU%20RAPORU%202010.pdf Erişim Tarihi: 5 Ekim 2024.
• Narkotik Suçlarla Mücadele Başkanlığı. (2012). Türkiye uyuşturucu raporu. EGM, NSB Yayınları.https://www.narkotik.pol.tr/kurumlar/narkotik.pol.tr/Arsiv/TUBIM/Documents/TURKIYE%20UYUSTURUCU%20RAPORU%202012.pdf Erişim Tarihi: 5 Ekim 2024.
• Narkotik Suçlarla Mücadele Başkanlığı. (2015). 2015 ulusal raporu. EGM, NSB Yayınları.https://www.narkotik.pol.tr/kurumlar/narkotik.pol.tr/Arsiv/TUBIM/Documents/TURKIYE%20UYUSTURUCU%20RAPORU%202015.pdf Erişim Tarihi: 5 Ekim 2024.
• Narkotik Suçlarla Mücadele Başkanlığı. (2018). Genel nüfusta tütün, alkol ve madde kullanımına yönelik tutum ve davranış araştırması raporu. EGM, NSB Yayınları. https://www.narkotik.pol.tr/kurumlar/narkotik.pol.tr/Duyurular/TÜRKİYE’DE%20GENEL%20NÜFUSTA%20TÜTÜN%20ALKOL%20VE%20MADDE%20KULLANIMINA%20YÖNELİK%20TUTUM%20VE%20DAVRANIŞ%20ARAŞTIRMASI.pdf Erişim Tarihi: 1 Ekim 2024.
• Narkotik Suçlarla Mücadele Başkanlığı. (2020a). Türkiye uyuşturucu raporu. EGM, NSB Yayınları. https://www.narkotik.pol.tr/kurumlar/narkotik.pol.tr/ TUBİM/TÜRKİYE-UYUŞTURUCU-RAPORU_26-HAZİRAN-FİNAL-_1_.pdf Erişim Tarihi: 3 Kasım 2024
• Narkotik Suçlarla Mücadele Başkanlığı. (2020b). Adım adım kenevir ve türevleri. EGM, NSB Yayınları. https://www.narkotik.pol.tr/kurumlar/narkotik.pol.tr/ TUBİM/Ulusal%20Yayınlar/Adim_Adim_Kenevir_ve_Turevleri.pdf Erişim Tarihi: 2 Kasım 2024.
• Narkotik Suçlarla Mücadele Başkanlığı. (2023). NARKOLOG analiz raporu. EGM, NSB Yayınları.https://narkotik.pol.tr/kurumlar/narkotik.pol.tr/TUB%C4%B0M/Ulusal%20Yay%C4%B1nlar/NARKOLOG-2023-PROFIL-ANALIZI.pdf Erişim Tarihi: 1 Kasım 2024.
• Narkotik Suçlarla Mücadele Başkanlığı. (2024). Türkiye uyuşturucu raporu. EGM, NSB Yayınları.https://www.narkotik.pol.tr/kurumlar/icisleri.gov.tr/duyurular(1)/2024_uyus_raporu.pdf Erişim Tarihi: 29 Kasım 2024.
• Ögel, K. (2010). Sigara, alkol ve madde kullanım bozuklukları: tanı, tedavi ve önleme. Yeniden Yayınları. https://www.ogelk.net/makale/112-kisisel-kitaplarim-bagimlilik-temel-kitabi.html Erişim Tarihi: 3 Kasım 2024.
• Saygılı, S. & Özden, S. Y. (1991). “Esrar. Kötüye kullanım mı? Bağımlılık mı?”. Psikofarmakolojide Yenilikler Sempozyumu Bilimsel Çalışmalar Kitabı. 96-99. https://psychiatry-psychopharmacology.com/Content/files/sayilar/122/1_11_23.pdf Erişim Tarihi: 2 Kasım 2024.
• Soylu, S. (2021). “İçişleri Bakanı Süleyman Soylu güvenlik ve acil durumlar koordinasyon merkezinde tüm valilerle telekonferans yöntemiyle görüştü”. https://www.iletisim.gov.tr/turkce/yerel_basin/detay/icisleri-bakani-suleyman-soylu-guvenlik-ve-acil-durumlar-koordinasyon-merkezinde-tum-valilerle-tele-konferans-yontemiyle-gorustu Erişim Tarihi: 12 Ekim 2024.
• Soylu, S. (2022). “Bakan Soylu, uyuşturucu ile mücadele rakamlarını paylaştı”. https://www.trthaber.com/haber/gundem/bakan-soylu-uyusturucu-ile-mucadele-rakamlarini-paylasti-664123.html Erişim Tarihi: 30 Eylül 2024.
• TBMM. (2018). Uyuşturucu madde bağımlılığı ve yeni bağımlılık türlerinin araştırılarak bağımlılığın nedenlerinin ve alınacak tedbirlerin tespit edilmesi maksadıyla kurulan meclis araştırması komisyonu raporu. https://acikerisim.tbmm.gov.tr/ bitstreams/40d3eb68-0f69-47a7-8eda-bfcec810ee16/download Erişim Tarihi: 9 Ekim 2024.
• TBMM. (2024). Milli Eğitim Bakanlığı 2025 bütçe görüşmeleri. Plan ve Bütçe Komisyonu. https://www.tbmm.gov.tr/Tutanaklar/TutanakGoster/4031 Erişim Tarihi: 16 Kasım 2024.
• Türkiye İstatistik Kurumu. (2023). Cezaevi hükümlü istatistikleri. https://data.tuik.gov.tr/Search/Search?text=suç&dil=1 Erişim Tarihi: 2 Kasım 2024.
• Türkiye İstatistik Kurumu. (2024). Hanehalkı bilişim teknolojileri (BT) kullanım araştırması. https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Hanehalki-Bilisim-Teknolojileri-(BT)-Kullanim-Arastirmasi-2024-53492#:~:text=%C4%B0nternet%20kullanan%20bireylerin%20oran%C4%B1%20%88,%85%2C4%20olarak%20g%C3%B6zlendi. Erişim Tarihi: 3 Kasım 2024.
• UNODC. (2018). International standards on drug use prevention. Second Updated Edition. United Nations. https://www.unodc.org/documents/prevention/UNODC-WHO_2018_prevention_standards_E.pdf Erişim Tarihi: 5 Ekim 2024.
• WHO, (2006). Prevention of drug use in schools. New Delhi: WHO Library Publication Data. https://iris.who.int/bitstream/handle/10665/205654/B0760.pdf?sequence=1 Erişim Tarihi: 3 Kasım 2024.
• Yenişehir Kaymakamlığı. (2021). En iyi narkotik polisi anne uygulama planı. https://yenisehir33.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2021_05/11150045_En_Yyi_Narkotik_Polis i_Anne.pdf Erişim Tarihi: 11 Kasım 2024.
• Yeşilay, (t.y.). Türkiye bağımlılıkla mücadele eğitim programı. http://tbm.org.tr Erişim Tarihi: 03.11.2024. Okullarda bağımlılığa müdahale programı. https://www.yesilay.org.tr/tr/obm Erişim Tarihi: 3 Kasım 2024.