Tarihi Yarımada Semt Parkları Örneklerinde Mekânsal Kalite Farklılıklarının PPS Mekân Diyagramı Üzerinden Değerlendirilmesi

Yıl 2022, , 54 - 65, 31.08.2022

Zeynep Kerem Öztürk , Bahar Ferah , Can Tunca

https://doi.org/10.47769/izufbed.1103732

Öz

Dünya nüfusunun %56'dan fazlası kentsel alanlarda yaşamakta olup bu nüfus günden güne artmaya devam etmektedir (Urban Population, 2020). Hızla artan kentleşme eğilimi şehirlerde ve çevresindeki yeşil alanlar ile doğal alanlarda kolayca tahribata neden olmakta, söz konusu alanların korunmasıyla ilgili birçok zorluğu da beraberinde getirmektedir. Kentlerde yaşayan insanların günlük yaşamlarında yer alan çalışma, eğitim, alışveriş gibi eylemlerin dışında boş vakitlerini geçirdikleri, mental ve fiziksel olarak rahatladıkları kentsel açık alanlar ve yeşil alanların bu nedenle mekânsal planlamada ve kentsel tasarımda önemli bir yeri bulunmaktadır. Kentsel açık ve yeşil alanların kentlilere sunduğu aktif kullanım alanı olarak parklar; kentlilere çeşitli sosyal, kültürel ve fiziksel aktivite olanaklarını da beraberinde sunmaktadır. Parkların mekansal düzenlemeleri ile bakımı ve yönetiminin sonucunda kişilerde bıraktığı algının temelinde ise, parkların mekan kalitesinin değişimleri yer almaktadır. Bu çalışmada Tarihi Yarımadanın farklı mahallelerinde yer alan 3 adet parkta kullanıcıların mekan ile ilişkileri gözlemlenerek, “PPS’in (Public Project For Spaces)” tanımladığı mekan kalitesi diyagramı “The Place Diagram (Mekan Diyagramı)” ve kaliteli park standartlarından faydalanılarak somut mekansal kalite değerlendirilmesi yapılmıştır. Analizlerden ortaya çıkan sonuçlara göre semt parklarının kalite yükseltilmesine yönelik önerilerin geliştirilmesi amaçlanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Kentsel açık alanlar, Kentsel yeşil alanlar, Tarihi Yarımada, Semt parkları, PPS-mekan kalite diyagramı

Evaluation of Spatial Quality Differences in Historical Peninsula in District Park Examples Based on PPS Place Diagram

Öz

More than 56% of the world's population still lives in urban areas and this population continues to increase day by day (Urban Population,2020). Rapidly increasing trend of urbanization brings with it many challenges related to the conservation of green spaces and natural areas in and around cities. Urban open spaces and green spaces where people living in cities spend their free time apart from activities such as work, education and shopping in their daily lives and where they relax mentally and physically, therefore have an important place in spatial planning and urban design. Parks as active use areas offered by urban open and green spaces to the citizens; It also offers various social, cultural and physical activity opportunities to the citizens. Although public open and green spaces are limited in today's conditions, they aim to recreate, maintain and develop the city-nature relationship. The quality of the parks lies on the basis of the perception left by the people as a result of the spatial organization of the parks. Since Fatih is a historical peninsula, it generally has an adjacent settlement. Garden areas are minimized in many places, and most of them have an urban texture where there is no garden area. For this reason, the existence of district and neighborhood parks which are public open green spaces, is of great importance in terms of microclimatic balance and protection of ecosystems in the region. In this study, spatial quality evaluation was made by observing the spatial relations of the users in 3 parks located in different quarters of the Historical Peninsula, making use of the "The Place Diagram" and quality park standards from the space quality diagram defined by PPS. According to the results of the analyzes, it is aimed to develop suggestions for improving the quality of district parks.

Kaynakça

• Aksoy, Y., 2001. İstanbul Kenti Yeşil Alan Durumunun İrdelenmesi, Doktora Tezi. İ.T.Ü Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Alp, F.A ., (1993) Mekân Düzenlemesi ile Davranışlar Arasındaki İlişkiler Açısından Tiyatro Binalarında Kullanıcıya Ait Mekânların İrdelenmesi, Yüksek Lisans Tezi, YTÜ Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul
• Altan,İ., (2015), Mimarlıkta Mekân Kavramı, Ofis 2005 Yayınevi, İstanbul.
• Atabek, E. (2002). Kamusal Mekânlarda Kalite: Yıldız Teknik Üniversitesi Kampüsü’ nde Kullanıcı Görüşlerine Dayalı Kalite Değerlendirmesi. (Yüksek Lisans Tezi). İstanbul Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul