An Evaluation of Perceptual Differences of Materials in Architecture

Yıl 2019, Cilt: 1 Sayı: 2, 6 - 14, 29.08.2019

Bengi Yıldız , Nazire Papatya Seçkin

Öz

Mimaride Malzemelerin Algısal Farklılıklarının Değerlendirilmesi

Öz

19. yy. öncesinde, mimari pratikte kullanılan malzemelerin, yapının formu ve fonksiyonuyla ilişkili olduğu, taş, ahşap gibi geleneksel yapı malzemelerinin avantajları ve dezavantajlarıyla kullanıldığı görülmektedir. Teknolojiyle birlikte malzeme biliminin gelişmesi, mimarların tasarımlarına uygun malzeme özelliklerinin değişebilir ve dönüşebilir olmasına olanak sağlamıştır. Bu anlamıyla malzeme, teknolojik müdahalelerle farklı algısal boyutlarda değerlendirilmeye başlanmıştır. 

Bu araştırmada, algı ve algılamayı etkileyen faktörlerden yararlanılarak, mimari tasarım ve pratiğin temelini oluşturan yapı malzemeleriyle güncel yapı malzemelerinin, kullanıcı tarafından algılanması arasındaki farklılıklar incelenerek değerlendirilmiştir. Araştırma kapsamında; doğal taş, ahşap, beton, tuğla ve metal malzemelerin taklitleri üzerinden karşılaştırılması yapılmıştır. Taklit malzemelerin hedefinde, mekân kullanıcısının öncelikli olarak görsel algısında özgün malzeme algısı yaratmak vardır. Genel hatlarıyla kullanıcının algılama sürecinde, çevreden gelen uyaranların, beş duyu organı vasıtasıyla bedene aktarılması ve algılama merkezinde değerlendirilmesi söz konusudur. Kullanıcı izlenimleriyle daha önce tecrübe ettiği özgün malzemeleri, taklit malzemelerle algılama merkezinde karşılaştırma sürecine sokmakta ancak bu sırada bir çatışma yaşamaktadır. 

Taklit malzemelerin, bütüncül algıda özgün malzemelerin yerini alamamasına rağmen hem mimar hem de kullanıcılar tarafından tercih edilmesinin birçok sebebi olduğu görülmektedir. Bu malzemeler, alternatif çözümleri, fiyat performansını, uygulama kolaylığını ve çeşitliliği de beraberinde getirmektedir. Fakat ürün çokluğundan dolayı seçim zorluğu, hızlı ve toplu üretim süreçleriyle birlikte gelen standartlaşma, alternatif çözümlerin mimarı tasarımın merkezinden uzaklaştırması gibi dezavantajlar mimari tasarım sorunu olarak malzemeyi saf dışı bırakmaktadır. Araştırmanın çerçevesi, malzemelerin teknolojiyle birlikte gelişeceği, fakat mimarın tasarım sürecinde malzemenin kendisiyle bağlantılı kalması ve kullanıcının özgün malzeme algılamasında yaratılan çatışma sorunsalına bir ara kesit oluşturulabileceği kanısı üzerinden genişletilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Algı, Algısal Süreç, Yapı Malzemesi, Taklit Malzeme

Kaynakça

• Ando T. (2000). Çağdaş dünya mimarları 6 - Boyut Kitapları. Boyut Matbaacılık., İstanbul
• Armağan C.Ç. (2011). Fenomenolojik yöntem ve tektonik dil aracılığı ile materyale duyarlı tasarım. İTÜ FBEYüksek Lisans Tezi, İstanbul
• Arpacıoğlu Ü., Kuruç A. (2010). Zamansız malzemelerin zamanda yolculuğu. Mimarlıkta Malzeme Yıl:5 Sayı:15,TMMOB Mimarlar Odası İstanbul Büyükkent Şubesi, İstanbul, s.47-51
• Atik İ., Bilgin M.B. (2018). Mimarlıkta nanoteknolojinin yeri. Kent Kültürü ve Yönetimi Hakemli Elektronik DergiCilt:11 Sayı:2, Kent Akademisi, s.232-242
• Bilgin İ. (2016). Mimarın soluğu-Peter Zumthor üzerine denemeler. Metis Yayınları 1. Baskı, İstanbul
• Cüceloğlu D. (2006). İnsan ve davranışı – psikolojinin temel kavramları, Remzi Kitapevi 15. Basım, İstanbul
• Goldstein E.B. (2009). Sensation and perception. Wadsworth Publishing, Eighth Edition, Canada
• Güzer C.A. (2006). Bir sınır sorunu olarak doğal ve yapay. Mimarlıkta Malzeme Yıl:1 Sayı:2, TMMOB MimarlarOdası İstanbul Büyükkent Şubesi, İstanbul, s.37-39
• Hegger M., Drexler H., Zeumer M. (çeviri ed.). 2012. Adım adım yapı malzemeleri. Basics Materials. 1. baskıdançeviri, Yapı-Endüstri Merkezi Yayınları 1. Basım, İstanbul
• Pamir H. (2001). Mimari tasarım kurgusu: malzeme. XXI Mimarlık Kültürü Dergisi (7), s 22-27
• Seçkin N.P. (2010). Mimaride malzeme algısı: dokunsal ve görsel-dokunsal deneyimlerin değerlendirilmesi.MSGSÜ FBE Doktora Tezi, İstanbul
• Soliman O.A. (2013). Perception of building materials in architecture. Journal Of Engineering And AppliedScience, Vol. 60, No.6, Dec.2013 Faculty Of Engineering, Cairo University, Cairo, p 561-585.
• Yıldız G. (1995). Doğal ışığın mimari mekânı biçimlendirmesi ve anlam boyutu üzerine. İTÜ FBE Yüksek LisansTezi, İstanbul
• Zumthor P. (1998). Peter Zumthor works: buildings and projects 1979-1997. Birkhauser – Publishers forArchitecture, Basel (https://tr.scribd.com/document/373797002/Peter-Zumthor-Works-Buildings-and-Projects-1979-1997)