Orta Anadolu Köy Evlerinde Pencere Ve Işık, Tongurlar Köyü, Yapısal Analizler

Yıl 2019, Cilt: 1 Sayı: 2, 38 - 46, 29.08.2019

Selen Üce Ümit Arpacıoğlu

Öz

In rural settlements, which have an important place in our cultural heritage, there are traditional structures built with experience and shaped by geographical position, climate, cultural elements, production and consumption forms. The building materials and the building techniques must be unique to the area. This traditional architectural texture incorporates solutions that utilize materials correctly and have sustainable design values. In order to sustain traditional architecture in rural settlements, it is very important to protect the geography and its inhabitants together with its history and culture. In rural settlements, the environmental values and traditions affect the characteristic of the structure. Windows are one of the elements that constitute the identity of the Central Anatolian houses. The construction techniques are one of the important factor affecting the structure of the windows. The development of the windows is related to the internal and external relations of the rooms. The windows are the building element that provides the comfort factors for the humans by providing light and air to the structure and providing the relationship between the interior and the outdoor space. Tongurlar Village located in Gölpazarı district of Bilecik province selected as the study area and in this study, the materials, dimensions, facade ratios and types of the windows used in the village are analyzed. It is desirable to provide the illuminance which is one of the most important visual comfort requirements of architectural design with daylighting. The characteristic features of the windows were determined and the windows were analyzed to determine whether or not they provide the necessary illuminance level according to the functions of the spaces. According to analyzing the windows used in the houses built with traditional methods in the rural settlements, a solution was proposed for the windows that could be used when the function or the needs of the spaces was changed.

Anahtar Kelimeler

settlements, important place, heritage

Orta Anadolu Köy Evlerinde Pencere Ve Işık, Tongurlar Köyü, Yapısal Analizler

Öz

Kültürel mirasımızda önemli bir
yere sahip olan kırsal yerleşimlerde coğrafi konum, iklim, kültür öğeleri,
üretim ve tüketim biçimleriyle şekillenen ve deneyimle inşa edilmiş geleneksel mimari
yapılar bulunmaktadır. Geleneksel mimaride kullanılan yapı malzemesinin ve yapı
tekniğinin bulunduğu coğrafyaya özgün olması gereklidir. Bu geleneksel mimari
doku, malzemelerin doğru kullanıldığı ve sürdürülebilir tasarım değerleri
taşıyan çözümler barındırmaktadır. Kırsal yerleşimlerde, geleneksel mimarinin
sürdürülebilmesi için, içinde bulunduğu coğrafya ve bu toplumda yaşayanların
tarihi ve kültürü ile birlikte korunması oldukça önemlidir. Kırsal
yerleşimlerde, kırsal mimari tanımını oluşturan çevresel değerler ve gelenekler
de yapının karakteristiğidir.Orta Anadolu evlerinin mekanların
kimliğinin ögelerden biri de pencerelerdir. Bir yapının kuruluşunda kullanılan
yapım teknikleri pencerelerin yapıımını etkileyen önemli bir faktördür. Kullanılan
pencerelerin gelişimi, odaların iç ve dış ilişkileriyle alakalıdır. Pencereler, insanın yapı
içerisindeki konforunu sağlayan, yapıya ışık, görüş ve hava sağlayan, yapının
duvar boşluklarına bulunan iç mekanla dış mekan arasındaki ilişkiyi sağlayan
yapı ögesidir. Geleneksel duvarda boşluk kavramı ile tanımlanan pencere,
yapının cephesinde doluluk ve boşlukları oluşturan, iç-dış ilişkisini sağlayan
bir elemandır. Bu çalışmada Orta Anadolu Köy Evlerinde kullanılan pencerelerin
malzemeleri, boyutları, cephe oranları, pencere tipleri incelenmiştir. Çalışma
alanı olarak Bilecik ili Gölpazarı ilçesine bağlı Tongurlar Köyü seçilmiştir. Tongurlar
Köyünde bulunan yapıların cepheleri, pencereleri analiz edilmiştir. Bulunan
pencerelerin karakteristik özellikleri tespit edilmiştir. Doğal aydınlatma ile
mimari tasarımın en önemli görsel konfor şartlarından olan aydınlık düzeyinin
sağlanması istenmektedir. Mekanların işlevlerine uygun gerekli aydınlık
düzeyini sağlayıp sağlayamadıkları incelenmiştir. Bu çalışmada kırsal alanda
geleneksel yöntemlerle inşa edilmiş evlerde kullanılan pencereler incelenerek
işlev değişikliği yapıldığında kullanılabilecek pencereler için çözüm önerisi
getirilmiştir.  

Anahtar Kelimeler

Orta Anadolu, Pencere, Işık, kırsal sürdürülebilirlik

Kaynakça

• 1. Sözen, M., Tanyeli, U. (1994), Sanat Kavram ve Terimleri Sözlüğü. 3. Baskı, Remzi Kitabevi, İstanbul, Türkiye.
• 2. Hasol, D. (2012), Ansiklopedik Mimarlık Sözlüğü. 12. Baskı, Yem Yayın, İstanbul, Türkiye
• 3. İzgi, U. (1983), PENCERE- Hafif Cepheler, Yardımcı Koruyucular. 2. Baskı, Yay Yayıncılık Ticaret Limited Şirketi, İstanbul, Türkiye.
• 4. Küçükerman, Ö., (2007). Kendi Mekanının Arayışı İçinde Türk Evi. Türkiye Turing ve Otomobil Kurumu, İstanbul.
• 5. Zaman, M. (2017), Türkiye’de Kırsal Meskenler ve Coğrafi Dağılışları. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Eylül 2017 21(3): 911-935.
• 6. Yılmaz, T., Şavklı, F., Yıldırım, E., (2013), İklime Bağlı Tasarım Olanaklarının Sıcak İklim Koşullarında İrdelenmesi, Antalya Cumhuriyet Meydanı Örneği. Türk Bilimsel Derlemeler Dergisi 6 (1): 42-45, ISSN: 1308-0040, E-ISSN: 2146-0132.
• 7. Ürer, H. (2013), Geleneksel Türk Evi Ölçeğinde Eskigediz Evlerinin Cephe Düzenlemeleri. Sanat Tarihi Dergisi Cilt/Volume: Xxıı, Sayı:2, Ekim 2013, 189-230.
• 8. Bozkurt, S.G., Altınçekiç, H. (2013). Anadolu’da Geleneksel Konut ve Avluların Özellikleri ile Tarihsel Gelişiminin Safranbolu Evleri Örneğinde İrdelenmesi. Journal of the Faculty of Forestry, Istanbul University, 63(1):69-91.
• 9. Eldem, S.H. (1968). Türk Evi Plan Tipleri. İtü Mimarlık Fakültesi Baskı Atölyesi, İstanbul, Türkiye.
• 10. Burkut, E. B. (2014). Osmanlı/Türk Evi Mekân Kurgusunu Modern Konut Mimarisinde Okumak (Wright, Corbusier, Eldem Ve Cansever’in Konutları). Fatih Sultan Mehmet Vakıf Üniversitesi Mühendislik Ve Fen Bilimleri Enstitüsü Mimarlık Anabilim Dalı Yüksek Lisans Tezi, İstanbul, Türkiye.
• 11. Perker, Z. S. (2012). Bursa Geleneksel Cumalıkızık Konutlarında Cephe Özellikleri Ve Günümüzdeki Durum. 6. Ulusal Çatı & Cephe Sempozyumu, 12 – 13 Nisan 2012, Uludağ Üniversitesi Mühendislik ve Mimarlık Fakültesi Görükle Kampüsü, Türkiye.
• 12. Kahraman, B., (1997). Geleneksel Türk Odasında Ahşap İç Mimari Elemanları. Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi, İstanbul, Türkiye.
• 13. Eldem, S. H. (1987). Osmanlı Dönemi Türk Evi III. Türkiye Anıt Çevre Turizm Değerlerini Koruma Vakfı, İstanbul, Türkiye.
• 14. Arslan, M. E. (2012). Türkiye’deki Geleneksel Konut Tipoloji Ve Bileşenlerinin Sürekliliği. Beykent Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Mimarlık Anabilim Dalı Yüksek Lisans Tezi, İstanbul, Türkiye.
• 15. Erdoğan, N., Yüksek, İ. (2013). Kırklareli Geleneksel Konut Penceresi Ebatlarının Standartlaşma Potansiyeli. International Journal of Architecture and Planning Volume 1, Issue 1, ISSN: 2147-9380.
• 16. Karakurt, H.S., (2008) Pencere Sistemlerinin Isıl Performansının Doğrama Seçeneklerine Bağlı Olarak Değerlendirilmesi. İstanbul Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Mimarlık Anabilim Dalı Çevre Kontrolü Ve Yapı Teknolojisi Programı Yüksek Lisans Tezi, İstanbul, Türkiye.
• 17. Arpacıoğlu, Ü., Özgünler, M., Acun Özgünler, S. (2016). Kırsal Sürdürülebilirlik Bağlamında Köy Evlerinin Korunması İçin Cephe ve Çatı Yaklaşımlarında Yeni Bir Model Köyünü Yaşat Projesi. 8. Ulusal Çatı & Cephe Sempozyumu, 2– 3 Haziran 2016, Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi Fındıklı, İstanbul, Türkiye.
• 18. Ayaz, R. (2014) Köyünü Yaşat Projesi Fotoğraf Arşivi
• 19. Köyünü Yaşat Projesi Fotoğraf Arşivi
• 20. Ergand, Ç. (2015) Köyünü Yaşat Projesi Fotoğraf Arşivi
• 21. Yener, A. K. (2007) Binalarda Günışığından Yararlanma Yöntemler: Çağdaş Teknikler. VIII. Ulusal Tesisat Mühendisliği Kongresi, 25-28 Ekim 2007, İzmir, Türkiye.