Reasonıng of Unethıcal Behavıor and Solutıon Proposals in Scıentıfıc Researches

Yıl 2021, , 1 - 14, 30.06.2021

Ayşe Işık Öner , Kadriye Yıldız

https://doi.org/10.46423/izujed.830639

Cited By: 3

Öz

Science emerges with the desire to reach the unknown. The scientist who performs access to information and his characteristics are important for the scientific process. These characteristics of scientists affect the scientific research process and are reflected in research data and results. In this respect, scientists should have ethical values both individually and in the research process. These values are defined as scientific ethics rules in scientific research. This study examines the types of unethical behavior encountered during the creation, review and publication of scientific articles and their reasons. Taking the importance of science and science into consideration in the study, the characteristics that a scientist should have are specified. By examining the relationship between science and ethics, information about science ethics is given. In the scientific research process, the types of unethical behaviors that are against scientific ethics and their reasons were specified and solutions were tried to be offered.

Anahtar Kelimeler

Science, Ethics, Science Ethics, Unethical Behavior

Bilimsel Araştırmalarda Etik Dışı Davranışların Nedenleri ve Çözüm Önerileri

Öz

Bilim bilinmeyene ulaşma arzusu ile ortaya çıkmaktadır. Bilgiye ulaşmayı gerçekleştiren bilim insanı ve sahip olduğu özellikler bilimsel süreç için önem arz etmektedir. Bilim insanın sahip olduğu bu özellikler bilimsel araştırma sürecini etkilemekte olup araştırma verilerine ve sonuçlarına yansımaktadır. Bu bakımdan bilim insanın hem bireysel olarak hem de araştırma sürecinde etik değerlere sahip olması gerekmektedir. Bu değerler bilimsel araştırmalarda bilim etiği kuralları olarak tanımlanmaktadır. Bu çalışma bilimsel makalelerin oluşturulması, gözden geçirilmesi ve yayınlanması sırasında karşılaşılan etik dışı davranış türlerini ve nedenlerini irdelemektedir. Çalışmada bilim ve bilimin önemi ele alınarak bilim insanının sahip olması gereken özellikler belirtilmektedir. Bilim ve etik arasındaki ilişki irdelenerek bilim etiği hakkında bilgi verilmektedir. Bilimsel araştırma sürecinde bilim etiğine aykırı olan etik dışı davranış türleri ve nedenleri belirtilerek çözüm önerileri getirilmeye çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Bilim, Etik, Bilim Etiği, Etik Dışı Davranış

Kaynakça

• American Association for the Advancement of Science. (1990). Science for all Americans. New York: Oxford University Press.
• Anadolu Üniversitesi. (2018). Bilim etiği kılavuzu. Eskişehir: Anadolu üniversitesi.
• Appiah, K. A. (2010). The ethics of identity. Princeton University Press.
• Ary, D., Jacobs, L. C., Razavieh, A., & Sorensen, C. (2010). Introduction to research in education. (8th edition). Belmont: Wadsworth.
• Aydın, İ. (2006). Sosyal bilimlerde araştırmadan yayına etik değerler. Sosyal Bilimlerde Süreli Yayıncılık, I. Ulusal Kurultay Bildirileri. Ankara.
• Aydın, İ. (2016). Akademik etik. Ankara: Pegem Akademi.
• Bilen, K. (2015). Bilimin doğası, gelişimi ve öğretimi. N. Yenice (Ed.). Ankara: Anı Yayıncılık.
• Bos, J. (2020). Science. In: Research ethics for students in the social sciences. Springer, Cham. https://doi.org/10.1007/978-3-030-48415-6_2
• Chalmers, A. F. (1999). What is this thing called science?. Australia: University of Queensland Press.
• Çağlıyan, E. A. (2019). Aristoteles Nikomakhos’a etik: Ahlak ve siyaset üzerine bir inceleme. SineFilozofi, 4(8), 366-374.
• Doğanay, A. (2012). Sosyal bilimlerde araştırma yöntemleri. A. Şimşek (Ed.). Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayını.
• Edwards, R., Mauthner, M. (2012). Ethics and feminist research: theory and practice. Ethics in qualitative research. Miller, T., Birch, M., Mauthner, M., & Jessop, J. (Eds.). Sage.
• Erdem, A. R., & Şimşek, S. (2013). Öğretmenlik meslek etiğinin irdelenmesi. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (15), 185-203.
• Ilgaz, S., & Bilgili, T. (2006). Eğitim ve öğretimde etik. Atatürk Üniversitesi Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi Dergisi, (14), 199-210.
• Irzık, G., Erzan, A. (2008). Bilim etiği elkitabı. A. Erzan (Ed.). Ankara: Türkiye Bilimler Akademisi Yayınları.
• Oğuz N.Y. (1998) Klinik araştırmalarda etik sorunlar. Klinik Psikiyatri Dergisi, 1(2):67-72.
• Oğuz, N. Y. (1999). Bilimsel yayın etiği. Klinik Psikiyatri, 2, 153-159.
• Shrader-Frechette, K. S. (1994). Ethics of scientific research. Rowman & Littlefield.
• Şimşek, A. (2012). Bilimsel araştırmalarda etik. Sosyal bilimlerde araştırma yöntemleri. A. Şimşek (Ed.). Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayını.
• TDK: https://sozluk.gov.tr/ erişim tarihi 01.11.2020
• Tolun, A. (2008). İnsan katılımcılarla yapılan tıbbi ve genetik uygulama ve Araştırmalarda etik. Bilim etiği elkitabı. A. Erzan (Ed.). Ankara: Türkiye Bilimler Akademisi Yayınları.
• TÜBİTAK, (2018). Tübitak Araştırma ve Yayın Etiği Kurulu Yönetmeliği Bilim Kurulu’nun 12/05/2018 tarih ve 277 sayılı toplantısı, https://www.tubitak.gov.tr/sites/default/files/247_sayili_bk_islenmis_hali.pdf erişim tarihi 01.11.2020
• Türkiye Bilimler Akademisi. (2002). Bilimsel araştırmada etik ve sorunları. Ankara: Türkiye Bilimler Akademisi Yayınları.
• Weed, D.L. (2002). Preventing scientific misconduct. The Ethical Dimensions of Biological and Health Sciences. (Ed: R.E. Bulger, E. Heitman, S.J. Reiser). USA: Cambridge University Press.
• Yazar, T. ve Süer, S. (2019). Eğitim araştırmalarında etik. (Edt.)Behçet Oral, Ahmet Çoban ve Mehmet Bars. Eğitimde ahlak ve etik. Ankara: Pegem akademi. (281-305).